@i bauddha-saMskRta-granthAvalI-7 ##Buddhist Sanskrit Texts No.7 @ii BUDDHIST SANSKRIT TEXTS NO.7## dazabhUmikasUtra ##EDITED BY Dr P.L.VAIDYA M.A.D.LITT. Published by THE MITHILA INSTITUTE of POST-GRADUATE STUDIES AND RESEARCH IN SANSKRIT LEARNING, DARBHANGA. 1967## @iii bauddha-saMskRta-granthAvalI-7 dazabhUmikasUtram sarvatantrasvatantrazrIsAtakaDimukhopAdhyAyazrIcaraNAntevAsinA zrIzItAMzuzekharavAgacizarmaNA bhUmikAdibhiralaGkRtam vaidyopAhva zrIparazurAmazarmaNA pariSkRtam mithilAvidyApIThapradhAnena prakAzitam zakAbda: 1889 saMvat 2024 aizavIyAbda: 1967 @vi ##Copies of this Volume may be had, of the Director, Mithila institute, Darbhanga, on pre-payment either in cash, postal Order or M.O.of Rs.175.00 for Ordinary edition and Rs.185.00 for Library edition. The entire cost of preparation and production of this Volume has been met out of a subvention kindly placed at the disposal of the Institute jointly by the Government of India (Ministry of Scientific Research and Cultural Affairs) and the State Government of Bihar The text and Hindi Introduction printed by Laxmibai Narayan Chaudhari, at the Niranaya Sagar Press, 26-28, DrM.B.Velkar Street, Bombay-2 and the remaining portion printed at the Tara printing Works, Varanasi.Published by Dr.s.Bagchi, Director, Mithila Research Institute, Darbhanga, Bihar.## @v anukramaNikA ##Introduction 1-24## prAkkathana I-XX dazabhUmikasUtram 1-68 1.pramuditA nAma prathamA bhUmi: 1-14 2.vimalA nAma dvitIyA bhUmi: 15-18 3.prabhAkarI nAma tRtIyA bhUmi: 19-23 4.arciSmatI nAma caturthI bhUmi: 24-26 5.sudurjayA nAma paJcamI bhUmi: 27-30 6.abhimukhI nAma SaSThI bhUmi: 31-35 7.dUraGgamA nAma saptamI bhUmi: 36-41 8.acalA nAma aSTamI bhUmi: 42-48 9.sAdhumatI nAma navamI bhUmi: 49-54 10.dharmameghA nAma dazamI bhUmi: 55-64 11.parIndanAparivarta: 65-68 11.dazabhUmikasUtre gAthAvibhAga: 69-110 1.pramuditA nAma prathamA bhUmi: 69-72 2.vimalA nAma dvitIyA bhUmi: 73-75 3.prabhAkarI nAma tRtIyA bhUmi: 76-78 4.arciSmatI nAma caturthI bhUmi: 79-81 5.sudurjayA nAma paJcamI bhUmi: 82-85 6.abhimukhI nAma SaSThI bhUmi: 86-89 7.dUraGgamA nAma saptamI bhUmi: 90-93 8.acalA nAma aSTamI bhUmi: 94-97 9.sAdhumatI nAma navamI bhUmi: 98-101 10.dharmameghA nAma dazamI bhUmi: 102-108 11.parIndanAparivarta: 109-110 pariziSTAni 111-147 (1) maitreyanAthaviracitAdabhisamayAlaGkArAduddhRtA dazabhUminirukti: 111-112 (2) paJcaviMzatisAhasrikAprajJApAramitoddhRto bhUmisaMbhAra: 113-122 (3) AryAsaGgaviracitA bodhisattavabhUmi: 123-140 bhUmipaTalam 141-142 (4) zlokasUcI 143-147 @vi-vii [##HINDI TEXT##] @001 ##INTRODUCTION The## dazabhUmikasUtra ##occupies a position of paramount importance in the## mahAyAna ##system of thought.It also goes under the name of## dazabhUmikazdastra, dazabhUmizvara ##and the like.## AcArya asaGga ##in his ##dazabhUmI#has referred to it by the name of## dazabhUmaka.##It is remarkable evidence of its supreme authority and immense popularity that it has been translated into the Tibetan, Chinese, Japanese, Mangolian and other languages.A detailed account of the different manuscripts and versions of the## dazabhUmikasUtra ##has been furnished by Dr.Johannes Rahder in his illuminating preface to it.The## gAthAs ##occurring in the last chapter are conspicuous by their absence in the earlier manuscripts of it.And this fact has induced a section of scholars of## mahAyAna buddhism ##to dub them as inter addenda.The two the## laligavistara graphies of the Buddha, viz.the## mahAvastu ##and the Lalitavistara ##have referred to the different stages in the spiritual career of the Bodhi- sattava and the means of their realization.Besides there are innume- rable## mahAyAna ##texts that have made a comprehensive treatment of them in their own independent way.The lock of their concurrence concerning the conception of the different Bodhisattava-stages is too obvious to require an elaboration.A few eminent scholars have made a sedulous attaempt to discover correspondence among the different stages expounded by different## mahAyAnist ## theologians.It merits mention that the## hInayAnist ##differs from the## mahAyAnist ##on the underlying symbolism and mysticism of the## bodhisattava-bhUmis. ##The present text of the## dazabhUmika-sUtra ##has been prepared by Dr.P.L.Vaidya, former Director of the Mithila Research Institute, on the basis of Johannes Rahder’s edition.And since the edition princeps is out of print, a fresh publication of this important classic is expected to meet a genuine dcsideratum in the study of## mahAyAna ##cultus. The text of the## dazabhUmika-sUtra ##abounds in sesquipedalian phraseology and gorgeous metaphor.So a serious study of this work is bound to Strain the patience of an average student of## mahAyAna ##literature.We have, however, presented a brief and faithful survey of the ten## bodhisattava-bhUmis ##with special emphasis on their salient features. 1.The## pramuditA ##A future Bodhisattava prepares himself to undertake a long and strenuous journey for the realization of Bodhisattavahood.He concen- @002 trates on his mental, intellectual, and spiritual edification.On the eve of his departure, the thought of enlightenment is awakened (bodhicittaot- pAda){1.##This technical term is susceptioble of different interpretations.} in his mind due to the immaculacy of his dispositions and trans- parency of his inward resolution.Consequently he aspires after the attainment of buddha-knowledge, ten powers, deliverance of the whole world and other supreme qualities.His aspiration for the realization of the ultimate goal of bodhisattavahood impels him to the ceaseless pursuit of it.He reaches the first stage in the spiritual career of the bodhisattava and it passes under the name of## pramuditA.##It is so-called because supreme delight permcates this stage.{2.Cf.## pazyatA bodhim AsannAM sattavArthasya ca sAdhanam| tivra utpadyate modo muditA tena kathyate || sUtrAl.XXI32.} ##He takes refuge in perfect enlightenment## (saMbodhiparAyaNa).##He brings his passions under subjection.He becomes exempt from five terrors, viz.(1) terror per- taining to means of livelihood, (2) to blame, (3) to death, (4) to evil destiny, and (5) to timorousness in an assembly.{3.The following arguments have been act forth in order to account for the disappearance of terror adverted to above## yad idam AjivakAbhayaM vA azlokabhayaM vA maraNabhayaM vA durgatibhayam vA parSac chAradya- bhayaM vA, tAni sarvANi vyapagatAni bhavanti.tatkasya heto: ? yathA’pi idam AtmasaMjJApagamAd Atmasncho’ sya na bhavati, kuta: puna: sarvopakaraNasneha: ? atosya AjIvikAbhayaM na bhavati.na ca kaiMcit satkAraM kasyacit sakAzAt pratikAGkSati, anyatra mayaiva teSAM sattavAnAM sarvopakaraNahAbulyam…, ato’sya azlokabhayaM na bhavati.AtmadRSTivigamAc ca azyAtnasaMjJA na bhavati.ato’sya maraNabhayaM na bhavati.mRtasyaiva me niyataM buddhabodhisattavair na virahito bhaviSyAmIti, ato’sya durgatibhayaM na bhavati.nAsti me kazcit Azayena sarvaloke, kuta: punaruttara itya ato’sya parSac chAradyabhayaM na bhavati-##DBHS, 9.} He becomes atteneded with the different purifying virtues intended for the purification of the ## bodhisattava-bhUmi. ##A Bodhisattava-to-be who abides in this stage makes the following ten great## praNidhAnas {4.##The## mahAyAna ##texts have provided an exhaustive list of the different types of bodhisattava’s ## praNidhAna.##But the lack of unanimity among them is too pronounced to call for an clucidation.It is usually held that the numerous varieties of## praNIdhAna ##may be comprehended in the ten## mahA praNidhAna ##referred to above.A few## mahAyAnists ##are inclined to subsume them under## samanta-bhadra-praNidhAna ##or vows contributing to universal welfare.The## bodhicaryAvatAra ##and the## dharmasaMgraha ##have furnished a comprehensive treatment of them.Dr.Suzuki has explained the nature and utility of Bodhisattva’s## praNidhAna ##in his## mahAyAna buddhism, p.307.} @003 (1) To pay homage to all Buddhas.## {1.mahApUjopasthAnAya prathamaM mahApraNidhAnam abhinirharati-##DBHS, 10.} (2) To preserve the teachings of the good Doctrine of all Buddha,.{2.sarvatathAgatabhASitadharmanetrisaMdhAraNaya… …sadharma- parigrahAya dvitIyam-##Ibid} (3) To approach-beginning from his residence in the heavenly abode of the## tuSita ##down to his attainment of great## nirvANa.{3. ...tuSitabhavanavAsaM AdiM kRtvA...yAvan mahApariNirvANo- pasaMkramaNAya tRtIya-##Ibid.} (4) To render all the stages immaculate in order to produce resolution or thought.##{4....sarvadhUmipariSodhanaM. cittotpAdAbhinirhArAya... caturtham- ##Ibid.} (5) To bring about the spiritual maturity of all creatures, to enable them to comprehend the Doctrine of all BuddhAs and to establish the knowledge of the Omniscient.##{5....sarvasattavadhAdhAtuparipAcanAya, sarvabuddhadharmAvatAraNAya...sarvajJajJAnapratiSThApanAya paJcamam-##Ibid.} (6) To make knowable the diversity of the world-system## (lokadhAtu).{6....lokadhAduvaimAtryAvatAraNAya,SaSThAm-##Ibid.} (7) To bring about the purification of all the lands of the Buddha. ##{7....sarvabuddhakSetraparizodhanAya saptamam- ##Ibid.} (8) To cause to enter into the great vehicle.##{8.mahAyAnavataraNAya aSTamam- ##Ibid.} (9) To practicese all the course of conduct of the Boddhisattvas and to achieve ireesistibility of rthe state of all efforts.##{9.…sarvabodhisattavascaryAcaraNAya amoghasarvaceSTatAyai navamaM ##Ibid.} (10) To accomplish perfect enlightenment, great knowledge, and Intuition.##{10. ...abhisaMbodhimahAjJAnAbhijJAbhinirhArAya dazamaM-##Ibid.} He names or accomplishes the ten grent vows by means of ten## niSThApadas{11.`tAni ca mahApraNidhAnAni dazabhir niSThApadair abhinirharati-##he efects the 10 viws by ten fundamcntal terms’-BHS, 308.}## They are liable tobe enumerated in the order indicated below:## (1) sattava-dhAtu- niSThA, (2) loka-dhAtu-, (3) AkAza- dhAtu, (4) dharma-dhAtu-, (5) nirvANa-dhAtu-, (6) buddhotpAda-dhAtu-, (7) tathAgatajJAna-dhAtu-, (8) cittAlambanA-dhAtu-, (9) buddhaviSaya- jJAnapravAza-dhAtu-, ##and## (10)lokavaratanidharmavartanIjJAnavartanI- @004 dhAtu-{1.##The expression## niSThApada ##occurs in the## laGkAvatAra ##12.37.Cf....## kSetrazataM cA’vabhAsya uttarottarabhUmi-lakSaNavidhijJA: praNidhAna- vaizeSIkatayA vikriDanto dharmameghAbhizekAbhiSiktAsa tathAgatapratyA- tmabhUmim adhigamya dazaniSThApadasunibaddhAdharmANa: sattava- paripAkAya vicitrair nirmANakiraNair virAjante ##Suzuki translates it as inexhaustible vow.} To be explicit, they provide the foundation for the ten## mahApraNidhAnas. ##He realizes that the Doctrines of the Buddha are profound, dissociated from sin, and permented with tranquility. They are void and bereft of cause and purpose.They are free from stain, are infinite, and difficult of realization.He also beholds that the ignorant and the unenlightened masses remain under the sway of condemned heretical doctrines. He comprehends that the chain of twelve causes headed by## avidyA ##engenders mass of sorrows and sufferings of all beings.His mind begins to melt with great love and compassion.He resolves to deliver them from their infinite infatuation and confirm them in the supreme stage of## nirvANa{2....sattavAnAM du:khaskandhAviparamokSaM dRSt5vA sattaveSu mahAkaruNon- mniJjah: saMbhavati ##etc##’ smAobhi: cattavA: paritrAtavyA: parimocayitavyA atom ahAsaMmohAt, atyantasukhe ca nirvANe pratiSThApayitavyA:... ##DBHS, 11-12##} ##Besides he renounces all worldly wealth and pleasures accruing therefrom and his great renunciation## (mahAtyAga)## falls under ten categories.{3....dhanadhAnyakozakoSThAgAraparityAgo vA...prathamAyAM bodhi- sattvabhUmau sthitasya mahAtyAga: saMbhavati-##Ibid, 12.} He cultivates ten virtues which are efficient purifiers of the stages and they may be set forth in the following order: (1) zraddhA, (2) karuNA, (3) maitrI, (4) tyAga, (5) khedasahiSNutA, (6) zAstra- jJAtA, (7) lokajJAtA, (8) hry-apatrApya, (9) dhRbalAdhAna, ##and## (10) tathAgatapUjopasthAna{4.##Ibid,12.} He acquires ten types of skill or proficiency relative to the## bodhisattava-bhUmi.##They are amenable to the following enumeration.## (1) bhUmi-pakSa-pratipakSa-kuSala, (2) bhUmi-saMvarta-vivarta-, (3) bhUmyAkAraNiSyanda-, (4) bhUmi- pratilambavibhAvanA-,(5) bhUmyAGga-pariSodhana-, (6) bhUmer bhumi- saMkramaNa-, (7) bhUmi-bhUmi-vyavasthAna- (8) bhUmi-bhUmivizeSa- jJAna-, (9) bhUmibhUmipratilambhApratyadAvartya-, (10) tathAgata- jJAna-bhUmyAkarmaNa-{5.##Ibid,## 13.} A Bodhisattava firmly established in this## pramuditA-bhUmi ##gains sovereignty over ## jambudvIpa.##His activities are, viz. charity (dAna), @005 (2) ##speaking in a pleasing way## (priyavadyatA), ##(3) rendering good to others## (arthakriyA), (4) ##pursuing identical religious goals with others## (samAnArthatA{1.##Cf.four## saMgraha-vastus.} ## who are not excluded from or averse to the mental reflection on the Buddha, the Doctrine## (dharma), saMgha, ##and so forth and so on.He earnestly desires to become the first, foremost, and best of all beings.He sets his energy in motion in conformity with his aspirations.As a result of it, he renounces his worldly belongings and adopts the religious instruction of the Buddha as a wandering monk.This enables him to attain one hundred mystic trances in one moment, to behold one hundred Buddhas and to know their## adhisThAnas; ##to shake and illuminate one hundred world-orders; to bring one hundred creatures to maturity; to remain for one hundred kalpas; to enter into one hundred kalpas in the past and the future; to discriminate one hundred doors (entrances, mukha) of dharma; to exhibit one hundred magically created bodies; to show each and every individual body accompanied by a retinue of one hundred Bodhisattvas.{2.The## dazabhUmika-sUtra ##has rciterated that a bodhisattva gains mastery of innumerable magic powers in each stage of his spiritual career.} 2.The## vimalA ##A candidate for the ideal status of the bodhisattva brings his spiritual preparation to a high level of perfection in the first stage. He continues his journey with burning faith and fervour.He succeeds in reaching the second stage which is called## vimalA ##inasmuch as it is exempt from dross or defilement.It is in this stage that his ten mental dispositions {3.The## dazabhUmika-sUtra, 15 has made the following pertinent obacrvation: ... tasya daza cittAzayA: pravatante ... yad uta RjvA*ayata ca, mRdvAzayatA ca khrmaNyAzayatA ca damAzayatA ca, zamAzaytA ca, kalyANazayatA ca.asaMzRSTazayatA ca anapekSAzayatA ca, udArAzayatA ca, mAhAtmyAzayatA ca, cf.also## : dau:zilyAbhogavaimalyAd vimalA bhUmir ucyate-sUtrAl.## XXI.33.}## (Azayas), ##viz straightness, softness and the like begin to function.This immaculate stage is the realm of his moral edification. He becomes provided with ten good courses of action## {4.......dazabhi: kuzalai: karmapathai: samanvAgato bhavati-##DBHS, 15.} which may be classified in the following order: (1) three physical viz.abstention from taking life (prANatipAtAt prativirata:), theft (adattAdAnAt-), and sinful sexual relation## (kAma-mithyAcArAt-); (2) four vocal, viz.abstention @006 from speech which is false## (anRtavacanAt prativirata:), ##spiteful## (piz- uavacanAt-), harSa (paruSavacanAt-), ##and confused or nonsensical## (saMbhinnapralApAt-); (3) ##three mental, viz.abstention from covet- ousnes## (anAabhidhyAlu), ##from malice## (avyApannAcitta), ##and from evil heretical view## (kudRSTi).##He did not attain this physical, vocal and mental purity in the previous stage. He preserves these ten good courses of action and effectuates gradual elevation of his mental dispositions.{1.DBHS, 15-6} He understands that it is not possible for him to establish others in good conduct (behavior,## pratipatti), ##while he himself remains in an evil one.He becomes aware of the fact that the initial stages in the purification of the ten good courses of action are conducive to the attainment of the vehicles of## zrAvakas ##and## pratyekabuddhas.##But the successive stages, lead to the rarefication of the## boddhisattva-bhUmi ##and virtues of perfection, and the development of the course of good conduct.And yet the following moreand more refined stages eventuate in the attainment of ten powers and the like.{2.Ibid.} It becomes revealed to him that all the saints should practice the Yoga for the effectuation of ourifi- cation of all froms.##{3.…sarvAkAraparizodhanAbhinirhAra eva yoga: karaNIya: …##Ibid.} He ponders over the deplorable consequences that are entailed by the adoption of ten evil courses of action## (daza-akuzAla-karmapatha). ##The more he reflect upon the moral, intellectual and spiritual deterio- ration of the deserters of the ten good paths, the more he realizes their precarious predicament. He is not a mere mute spectator of their trials and tribulations.He is overpowered with boundless love and compassion for all sentient beings hurled in to the bottomless barathrum of sorrows and sufferings.He becomes conscious of his bounden duty to reclaim those renegades from the ten paths of violence and corruption.He begins to feel that it is incumbent upon him to install them in the stage of## nirvANa ##and in the great vehicle. He knows that## nirvANa ##is of the nature of supreme bliss inasmuch as it involves the extinction of the five skandhas, the basis of ego-centric personality and the consequent misery of metempsychosis.##{4.…te’smAbhi: paramasukhe sarvaniketavigame pratiSThApayitavyA yad uta…nirvANe- ##DBHS, 18.} @007 A Bodhisattva who dwells in this immaculate stage realizes that innumerable Buddhas have come into the field of his vision.He arrives at purity of renunciation and perfection of morality.He attains the primacy of the quality of speaking in a leving manner## (priyavadyatA) ##and moral perfection## (zIlapAramitA) ##in this realm.##{1.tasya caturabhya: saMgrahavastubhya: priyavadyatA atiriktatamA bhavati. dazabhya: pAramitAbhya: zIlapAramitA atiriktatamA bhavati- ##DBHS,18.} He becomes the supreme lord of the four island and provided with seven jewels. 3.The## prabhAkari ##A future Bodhisattva pursues his spiritual career and ascends the third stage called## prabhAkari ##or the Illuminating.## {2.mahAdharmAvabhAsasya karaNAc ca prabhAparI sUtrAl, ##XXI.33} He treads on it accompanied by (ten) mental concentrations## (manaskAra) ##on ten mental disposition## (cittAzaya), ##viz.(1) on pure mental disposition, (2) on steadfast mental disposition, (3) on dispassionate mental disposition, (4) on non-dispassionate mental disposition, (5) on non-recurring mental disposition (6) on firm and obdurate mental disposition, and the like## {3....dazabhiz cittAzayamanaskArair Akramati.katamair dazabhi: ? yad uta zuddhacittAzyamanaskAreNa ca sthiracittAzayamanaskAreNa ca nir- viccittAzayamanaskAreNa ca avirAgacittAzayamanaskAreNa ca avinivarta- cittAsayamanaskAreNa ca dRDhacittasayamanaskAreNa ca, uttaptacittAzaya- manaskAreNa ca, atRptacittAzayamanaskAreNa ca... ##et seq, DBHS, 19.} He thoroughly reflects on the fact that all conditioned states of being (thing,## saMskAra) ##are impermanent, painful, inauspicious, unde- pendable, and suseptible to production and annihilation in a moment. Furthermore, they are not liable to revert to the past, not liaable to pass into another state in the future, and not liable to discrimination in the present.##{4.…anityatAM ca sarvasaMskAragatasya yathAbhUtaM prabhutaM pratyavekSate, du:khatAM ca azubhatAM ca anAzvAsikatAM ca vipralopatAM ca acirasthi- tikatAM ca kSaNikotpAdanirodhatAM ca pUrvAntasanaMbhavatAM aparAntA- saMkrAntitAM ca pratyutpannAvyavasthitatAM ca sarvasaMskAraragatasya pratyavekSate- ##Ibid, 19} ##He realizes that egoity## (AtmabhAva) ##is without any support, doleful, iettered by the pleasant and the unpleasant and is a mass of misery, depression, and mental perturbation.This induces him to set his mind in motion and direct it towards## tathAgata-##knowledge.Gradually he becomes conscious of its numerous rare qualities including its conduciveness to deliverance of innumerable individuals.He com- @008 prehends the immeasurability of it and thoroughly investigates the disquieting elements that are involved in all the conditioned states of being. The Bodhisattva ultimately provides the suffering creatures with ten mental (or intellectual) dispositions, viz.(1) that what serves as the refuge for the deliverance of the helpless, (2) of the poor; (3) of those scorched by the fire of longing, loathing, and delusion; (4) of those confined within the prison of worldy existence; (5) of those subjected to hypnosis of evil passions; (6) of those incalable of discrimination; (7) of those destitute of good resolve, (8) of those deprived of Buddha’s discipline; (9) of those subjected to the cycle of transmigration; and (10) of those deprived of the means of emancipation.##{1....sattvAnAm antike daza cittAzayAn upasthApayati...yad uta anAthA- trANApratizaraNacittAzayatAM ca nityadaridrapratizaraNacittAzayatAM ca rAgadveSamohAgnisaMpradIptapratizaraNacittAzayatAM ca bhavacArakA- varuddhapratizaraNacittAzayatAM ca...##et seq.DBHS, 19.} He perceives that the sentient beings are confronted with endless disconfroting factors.He calls up his dormant energy and becomes aware of the fact that the responsibility of providing them with speedy relief rests with him. He ponders upon the ways and means calcu- lated to rescuc them from their boundless afflictions and to establish them in the realm of## nirvANa. ##He reaches the conclusion that there is no other way open save and except the unobstructed knowledge of salvation## (anAvaraNavimokSajJAnasthAnAt) ##for the achievement of that end.After a series of discursive diliberations he becomes firmly convinced that the attainment of the afore-mentioned knowledge hinges upon the proficiency in the holy words or the dharma of the Master and as such he strives after the realization of it.He becomes entirely engrossed in the thought of the dharma.## {2. dharmArAmo dharmarato dharmapratizaraNo dharmanimno dharma- pravaNo dharmaprAgbhAro dharmaparAyaNo dharmalayano dharmatrANo dharmAnudharmAcAri- ##Ibid, 20} ##He puts the four types of## dhyAna{3...so'psyAM prabhAkaryAM bodhisattvabhUmau…savitarkaM, savicA- raM vivekajaM prItisukhaM prathamaM dhyAnam upasam*padya viharati ...avitarkam avicAraM samAdhijaM prItisukhaM dvitIyaM dhyAnam upasaMpAdya viharati...sukhavihArI niSprItikaM tRtIyaM dhyAnam upasaMpadya viharati... caturthaM dhyAnam upasaMpadya viharati- ##DBHS, 20.The pali texts have referred to the four varicties of## jhAna (dhyAna).##The## dharmasaMgraha ##has also elucidated the nature of the four mystic contemplations in the following manner ##: `savitarkaM savicAraM vivekajaM prItishukham iti prathamadhyAnaM, adhyAtmapramodanAt prItisukham iti dvitIyaM, upekSAsmRtisaMprajanyaM sukham iti tRtIyam, upekSAsamRtiparizuddhir adhu:khAsukhA vedane’ti caturthaM dhyAnam iti.’ ##It deserves to be stressed that these four## dhyAnas ##correspond to the first four## anupUrvavihAra-samApatti ( = ##also## samAdhi) ##with nine successive stages. They are four## dhyAnas, ##the four formuless## (ArUpya) ##stages, plus## saMjnA- vedayitA-nirodha-samApatti.##Beside the## dharmasaMgraha ##has mentioned three varieties of## dhyAna, ##viz,## (a) sadoSapakarSa (b) sukhavaihArika,##and (c) azeSavaibhASita (##or## azeSavaibhAtika).##The## laGkAvatAra (##P.5) has referred to six types of## dhyAna ##and has forbidden their actual practice.Cf.## na (ca tvayA) SaDdhyAnAdidhyAyinA (bhavitavyam).##BHS, 287.## asaGga in his yogAcArabhUmi ##has mentioned## savitarkA ##and## savicArA ##as the third,## avitarkA vicAramAtrA ##as the fourth, and the## avitarkavicArA ##as the fifth stage of the mind.} in their graduated order into actual practice with a view to @009 bringing about the realization of the## dharma ##and the## anudharma{1.It is worthy of remark that different meanings have been attributed to this technical term.} in their true light. Thereafter he reaches four stages of formless mystic ecstacy or mystic trance step by step.They are set forth as follows : (1)stage of infiniteness of ether or empty space## (AkAzAnan- tyAyatana), (2) ##stage of infiniteness of consciousness## (vijJAnA- nantyAyatana), (3) ##stage of infiniteness of nothingness## (AkiMcany- [Anantya-]Ayatana){2.##The Lalitavistara 238.16 has narrated that## ArADa kAlAma ##gave instruct- tion on this stage.} (4) stage of neither the existence of consciousness nor unconsciousness{3.The pali and## mahAyAna ##Sanskrit Texts have referred to these stages to be attainable by the## arUpAvacara ## gods.They also pass under the name of the four## ArUpya samApatti.##Besides their names occur in connexion with the enumeration of## vimokSa, abhidhvAyatana ##and## sattvAvAsa.##Confer also the different varieties of## samApatti.##The four varieties of## dhyAna ##are subsumed under nine types of## samApatti.} (naivasaMjJAnAsaMjJAyatana){4.##The Lalitavistara and the## mahAvastu ##have stated that rudraka or UdrakA# rAmaputra ##delivered sermons on it.} ##His mind becomes imbued with love, compassion, joy and indifference.He attains the four varieties of supernatural knowledge (intuition##, abhijJAna) ##viz.## (1) Rddhi{5.…anekavidhAm RddhividhiM pratyanubhavati- ##DBHS, 21} (##supernatural power##), (2) divyazrotra, (3) paracittajJAna ##and## (4) pUrvanivAsAnusmRti(6.…##Ibid, 21-22) After the attainment of mystic trance (dhyAna), vimokSas, ##and spiritual contemplation## (samAdhi) ##he returns from those stages to his work-a-day life and is born again in that place where @010 there is fulfillment of the constituents of enlightenment by the power of his vow##{1.sA# imAni dhyAnAni vimokSAn samAdhin....samApadyate, vyuttiSthate… yatra bodhyaGgaparipUriM pazyati tatra saMcintya praNidhAnavazenopa- padyate- ##DBHS, 22.} In this stage also the saint destined for Bodhisattva- hood gets the vision of innumerable BuddhAs.His different varieties of worldly bondage become attenuated.His desire, hatred and in- fatuation come to cessation.His roots of merit are are purified.His states of mental disposition, viz.receptivity, mildness, friendliness, sweetness of speech, absence of exaltation and depression, and absence of desire for requital relating to previous services and the like attain higher level of purification.His course of conduct for the welfare of all beings{2.One of the four## saMgraha-vastus.} ##and intellectual receptivity as one of the vir- tues of perfection## (kSAntipAramitA) ##become predominant in this domain. An aspirant who has gained firm foothold on the third stage of illumination becomes exalted to the rank of Indra who is the supreme lord of all gods.He provides all creatures with ways and means conducive to their deliverance from the mire of sendual desire.He attains a hundred thousand mystic contemplations in a moment and it amounts to a definite spiritual progress in comparison with the preceding realm. 4.##The## arciSmatI ##A future Bodhisattva who is enkindled with the loftiest ambition of attaining Bodhisattvahood moves ahead and lands on the fourth stage that bears the designation of## arciSmati ##or the radiant.{3.Cf.## arcirbhUta yato dharmA bodhipakSA: pradAhaka: } ##With his constant augmentation of spiritual equipment, he steps in this stage accompanied by his ten entrances into the light of the## dharma.{4.…dazabhir dharmAlokapravezair Akramati- ##DBHS, 24.} To be precise, they are## (1) sattvadhAtuvicAranAlokapraveza, (2) loka-, (3) dharma-, (4) AkAza-, (5) vijJAna-, (6) kAma-, (7) rUpa-, (8) ArUpya-, (9) udArA-zayA-dhimukti-, #and (10) mAhAtmyA- zayAdhimukti- {5.##Ibid.##} Besides he becomes endowed with ten virtues which bring about the maturity of kn0wledge, viz,(1) apratyadAvartyAzayatA, (2) triratnA- bhedya-prasAda-nisThagamanatA, (3) saMskArodayavyayavibhAvanatA, (4) @011 svabhAvAnupattyAzyatA-, (5) lokapravRttinivRtty-, (6) karmabhavo- papattya-, (7) saMsAranirvANa-, (8) sattvakSetrakarma-, (9) purvAnta- parAnta-, ##and## (10) abhAvakSaya-{1.##DBHS, 24.} He practices thirty-seven virtues that pave the way for the attainment of enlightenment## (bodhipAkSika).##They are liable to be set forth in the following order : (1) four applications of ## smRti (smRtyupas- thAna), ##viz.,## kAyAnudarzI(zin)-smRtyupasthAna, vedanAnu-, vitAnu-, ##and## dharmAnu-{2.##Ibid,24} (ii) four righteous exertions, viz.prevention of the emer- gence of demeritorious dharmas which are not yet in existence, getting rid of them which are in existence, production of the meritorious dharmas which are not yet in existence, development and fulfilment of the meri- torious dharmas which are in existence## {3.… so’nutpannAnAm pApakAnAm akuzalAnAm dharmANAm anutpAdAya… samyakpraNidadhAti.utpannAnAM pApakAnAm akuzalAnAm dharmANAM prahANyAya… anutpannAnAM kuzalAnAm dharmANAm utpAdAya… utpannAnAM kuzalAnAM dharmANAm sthitaye.vaipulyAya paripUraye… ##Ibid.}; (iii) four constitutive elements of supernatural power## (RddhipAda), {4.##there is divergence of opinion regarding the nature and number of the## RddhipAdas ##telescoped in one compound. Dr.Suzuki has adopted the following mode of division : four ferces of the Will## (RddhipAda) 1.##The determination to accomplish what is willed; 2.The energy to concentrate the mind on the object in view; 3.The power of retaining the object in memory; 4.The intelligence that perceives the way to## nirvANa- mahAyAna ##Buddhism, p.317.} viz.## cchanda-samAdhi-prahANa- saMskAra-samanvAgata,{5.cchanda-samAdhiprahANasaMskArasamanvAgataM RddhipAdaM bhAvayati… ##DBHS, 24.} –citta-sam^-pra^-saM^-sam^, vIrya-o-o-o-o-, ##and## mImAMsA-o-o-o-o; (iv) ##the five moral faculties (indriya){6.##Power (Sizuki,## mahAyAna ##Buddhism, 317).} viz.faith## (zraddhA), ##energy## (vIrya), ##memory## (smRti,) ##mystic contemplation## (samAdhi) ##and wisdom## (prajJA){7.sa zraddhendriyaM bhAvayati…viryendriyaM smRtindriyaM...samAdhi ndriyaM...prajJendriyaM...##DBHS, 24.}; and (v) the five corresponding powers## (bala) ##bearing identical names{8.zraddhAbalaM bhAvayati… veryabalaM...smRtibalam… samAdhi-balam …prajJAbalam- ##Ibid, 24.Cf.also Dr.Suzuki’s note on this differentiation in his## mahAyAna ##Buddhism, p.317.} (vi) the seven constitutive members of true enlightenment## (saM-bodhyaGga), ##viz.memory## (smRti), ##discerning apprehension of dharmA# (dharma-pravicaya), ##energy## (vIrya), @012 ##love## (prIti,) ##tranquility## (prasrabdhi), ##mystic contemplation## (samAdhi), ##and indifference or tolerance## {1.smRtisaMbodhyaGgaM bhAvayati, dharmapravicaya-, vIrya-, priti-, prasrabdhi-, samAdhi-, upekSA- ##DBHS, 24.##} (upekSA); (vii) ##the noble eightfold path, viz. right views## (samyagdRSTi), ##right resolution or vows## (-saMkalpa), ##right speech,## (-vAc) ##right conduct## (-karmAnta), {2.##Suzuki, MB, 317.} right means of livelihood## (-AjIva ##right effort## -vyAyAma), ##right recollection## (-smRti), ##and right mystic trance## (samAdhi) {4.##Ibid, 24.} His attachments pertaining to## Atman, sattva, jIva, poSa, pudgala skandha, dhAtu, ##and## Ayatana ##which are preceded by his heretical notion of the existence of a real physical body come to a complete extinction.His mind reaches an ideal state of perfection due to the development of its different sterling qualities.He acquires the pre- dominance of energy qua virtue of perfection and of## samAnArthata ##as one of the four articles of gathering## (saMgrahavastu). 5.##The## sudurjayA ##An aspirant for the blessed status of a Boddhisattva continues his progress without relenting his sedulous effort even for a moment.He lands on the fifth stage called## sudurjayA, ##and this significant name is indicative of the fact that it is immensely difficult to achieve victory over it.{5.Cf.## sattvAnAm paripAkazca avacittasya ca rakSaNA | dhImadbhir jIyate du:khaM durjayA tena kathayate || sUtrAl.##XXI.35} He dwells in this stage and develops ten equalities of pure mental dispositions## (cittAzayavizuddhisamatA){6.##This technical term and the ten varities of it admit of different interpretations.} They may be enumerated in the following order : equality of pure mental disposition relative to (1) the past, (2) present and (3) future Buddha-dharma, (4) morality, (5) thought or resolution, (6) elimination of heresy, doubt, perplexity or mental disturbance, (7) knowledge of noble or evil path, (8) knowedge of religious exertion concerning approved course of conduct, (9) more and superior realivation of all dharmas that are helpful to the attainment of enlightenment, and (10) the act of bringing all creatures to maturity.##{7.… sa dazabhiz cittAsayavizuddhisamatAbhir avatarati… atItabuddhA- dharmavizuddhyAzayasamatayAca, anAgatabuddhadharmavizuddhyAzaya- samatayA ca… pratyupannabuddhabdharmavizuddhyAzyasamatayA ca, zIlavizuddhyAzayasamatayA ca, cittavizuddhyAzayasamatayA ca, dRSTi- kANkSAvimativilekhApanayanavizuddhyAzayasamatayA ca mArgAmArga- jJAnavizuddhyAzayasamatayA ca pratipatprahANajJAnavizuddhyAzayasama- tayA ca, sarvabodhipakSyadharmottarottaravibhAvanavizuddhyAzayasama- tayA ca sarvasattavaparipAcanavizuddhyAzayasamatayA ca.-##DBHS, 27.} @013 He comprehends the four noble truths## (Arya-satya), ##viz.sorrow## (du:kha), ##the cause of sorrow## (du:kha-samudayA), ##annihilation of sorrow## (du:kha-nirodha), ##and the course of conduct or the way leading to the annihilation of sorrow## (du:kha-nirodhagAminI pratipat) ##in their true nature.He becomes coversant and enlightened with different types of truth, viz.## (1) saMvRti-satya, (2) paramArtha- (3) lakSaNa-, (4) vibhAga-, (5) nistIraNa-, (6) vastu-, (7) prabhAva-, (8) kSayAnutpAda-, (9) mArgajJAnAvatAra-, (10) tathAgata-jJAna-samudaya- ##and the like.{1.An explanation of these term has been furnished in the DBHS, 27.} He realizes that all conditioned states of being are void and illusory.His great compassion for all sentient beings increases in intensity.Upon him dawn the light of infinite love.## {2.tasya bhUyasyA mAtrayA sattveSu mahAkaruNA abhimukhibhavati mahA- maitryAlokaz ca prAdurbhavati- ##Ibid, 27.} He becomes conscious of the fact that all creatures are bereft of the soul as the basis of individuality and what is attributed to it as its functions. He laments over the moral and spiritual retrogression and endless sufferings of those who are chiefly engrossed in the temporal concerns of life. Provided with the enlightenment, he plants the roots of merit that pave the way to the attainment of universal emancipation. A nascent Bodhisattva who stays in this fifth stage develops his mental, intellectual, and moral qualities by meticulous observance of rigorous course of discipline and ceaseless application. His all-round elevation enables him to fulfil his mission of bringing about spiritual regeneration of all beings. He brings all creatures to a state of maturity by means of charity, amiable speech, instructions on the Doctrine, unfoldment of the faults of worldly existence, performance of magical feats and exhibition of supernatural powers.He achieves mastery of the different branches of popular science and literature which reveal the infaiible ways that lead to the material welfare and happiness of all creatures.Bisides his roots of merit come to be @014 reinforced by expedients and wisdom, and attain higher and higher degree of splendour and refinement.His mystic trance qua virtue of perfection gains preponderance in this realm.He gets a direct vision of truth. 6.The## abhimukhI ##A future Bodhisattva ultimately conquers the fifth stage and succeeds to enter into the succeeding one that goes under the name of## abhimukhI.##It is characterized by the predominance of trans- cendental wisdom## (prajJA) {1.##Cf.abhimukhyAd dvayasye’ch saMsArasyA’pi nirvRte: | ukta hy abhimukhi bhUmI: prajJApAramitAzrayAt || sUtral.##XXI.36}.HE treads on this realm by reflecting upon the ten varieties of equality or sameness of nature of all states of being## (dharma), ##viz.absence of cause, of distinctive charac- teristic, of origination and the like.## {2.… sa dazabhir dharmasatAbhir avatarati, … yad uta sarvadharmAni- mittasamatayA ca sarvadharmalakSaNasamatayA ca sarvadharmAnutpA- dasamatayA ca sarvadharmAjAtatayA ca… ##DBHS, 31} He attains to intellectual receptivity which is conducive to reflection on the states of being## (AnulomikI kSAnti).##But he is not spiritually prepared to reach the threshold of the receptivity that concerns itself with the fact that they (states of being) are bereft of production## (anutpattika-dharma-kSAnti) {3.… na ca tAvad anutpattikadharmakSAntimukham anuprApnoti… ##Ibid, 31.Cf.also BHS, 27.} When he realizes them in their true light, he reflects on the origination and destruction of beings with increased concentration.His mind becomes saturated with love and compassion for them.He understands the profound truth that all wordly activities and behaviours owe their existence to adherence to the heretical notion of the self as a real exitent.And he finds access into the truth that the cessation of the latter entails the cessation of the former.## {4.…yAvatyo lokasamudAsAropapattaya: sarvA: tA AtmAbhinivezato bhavanti.Atmabhinivezavigamato na bhavanti lokasamudAcAropa- pattaya: …##Ibid, 31} A deeper thought unfolds the mystery to him that there is the darkness of ignorance which envelops the light of enlightenment and allures all sentient beings to swerve from the path of truth.He comprehends that an ignorant individual piles up accumulations of Karman which are meritorious, demertorious and productive of immobile conditions.{5.BHS, 57} These accumulations ultimately @015 pave the way for sowing the seeds of consciousness associated with depravities and addiction to existence. And as a sequel to it these seeds of consciousness become attended with the states of birth## (jAti) ##senility, death, and rebirth.His field of Karman in which the seeds are sown is a habitation and is veiled by the gloom of ignorance.The moisture of craving moistens them; and the water of personal vanity irrigates them; and gradual expansion of the network of heretical views offers an opportunity for the sprouting of name and from.{1.DBHS, 31} From name and form are produced the five sence-organs. And from the co-association of the five sense-organs are produced contacts with sense-objects.From the contacts are produced sensations. From sensation are produced longings.From longing is produced increased clinging.And from the growth of clinging are produced the states of existence. From the states of existence is produced a body or personality constituted of five conglomerations, viz. from## (rUpa), ##sensation,## (vedanA), ##notions or conceptions## (saMjJA), ##accumulated predispositions## (saMskAra) ##and individuated consciousness## (vijJAna) To him it is revealed that conscious beings become contaminated owing to their association with the five order of existence, viz.hell, lower animals, departed sprits, deities, and human beings.This contami- nation produces mental fever and fever-heat.And they in their turn become the cause of all mental pain, incoherent prattle, sorrow, dejection, and mental disturbance, A Bodhisattva-to-be profoundly reflects## (2. …evaM bodhisattavo’nulomAkAraM pratiyasamutpAdaM pratyavekSate. ##Ibid.} on this concatenated process of origination of the effect in dependence on the antecedent condition## (pratiyasamutpAda), and realizes that there is no savior of mankind from this lamentable condition. He ponders over the two distinct functions of the twelve links constituting the chain of dependent origination.He discovers that ignorance engenders delusion by providing the objects of sense-organs. Over and above it operates as the cause that brings about the accomplishment of## saMskAra.{3.##Ibid, 32.} Likewise he finds out that a two-fold function which belongs to each succeeding link differs in each case.To him it becomes unfolded that the twelve links (members, @016 conditions) of the state of existence are of the nature of three states of pain, viz.(1) state of pain occasioned by conditioning## (saMskAra- du:khatA), (2) ##state of pain qua pain## (du:khadu:khatA) ##and (3) state of pain occasioned by constant fluxion## (pariNAmadu:khatA).##He incessantly contemplates on the essential nature of the twelve-link dependent origination from different respects and aspects.{1.DBHS, 32} And as a consequence of it, there emerge into existence the three entrances to (or threshold of) spiritual liberation## (vimokSa-mukha), ##viz.## (1) zUnyatA- vimokSa-mukha, (2) Animitta-, ##and## (3) apraNihita- {2.##Ibid, 33-4.} He undertakes strenuous relogios exercises for the accomplish- ment of those constitutive members of enlightenment (bodhyaGga) which remain to be accomplished.Furthermore, he clearly comprehends the reasons which are responsible for the production and cessation of the conditioned state of existence.He becomes conscious of the fact that the stage called## prajJA-pAramitA-vihAra ##has turned its face towards him.He becomes engrossed in the mystic contemplation pertaining to voidity of endless varieties.He also feels that a thousand entrances to the three mystic contemplations, viz.## zUnyatA, Animitta, ##and## apraNihita ##are drawing nearer to the state of his realization.{3.Ibid, 34} His ten different states of mental disposition attain more and more perfection.His roots of merit attain purification to a considerable measure and the process extends over innumerable kalpas without any break or interregnum{4.Ibid, 35}. His tactfulness concerning expedients, intelligence and knowledge impart more and more transparency to them (roots of merit).They extinguish the flame of sorrows and sufferings of endless crores of creatures and comfort them with delight like the serene moon-light. They remain beyond the sphere of the four realms of## mAra.##His perfect virtue of knowledge## (prajJApAramitA) ##gains primacy in this domain. 7.The## dUraGgamA ##A progressive Bodhisattava wins stage after stage.His increasing religious and spiritual ardour urges him to continue his onwards march and sustains him steady in order to conquer the seventh stage called## @017 dUraGgamA{1.##Cf.## ekAyanapathazleSAd bhUmir duraGgamA matA. sUtral.##XXI.37}. He is provided with intelligence, knowledge, and skill in devices conducive to the effectuation of ten beginnings of a new way.{2.De La vallee-poussin, Bodhisattva,-ERE, 747; cf.## sa dazabhir upAya- prajJA-jJAnAbhinirhRtair mArgAntarArambhavizcSair Akramati.katamair dazabhi: ? yad uta zUnyatAnimittApraNihitasamAdhisuparibhAvita- mAnasaz ca bhavati, ...##et seq.DBHS, 36.} And it is intended for spiritual emancipation of the mass of creatures. His mind reaches an ideal state of rarefication due to the ceaseless practice of three mystic contemplations, viz.## zUnyatA, Animitta ##and apraNihita.He acquires and augments the quantum of merit and enlarges the frontiers of his knowledge as equipments for attaining the ultimate end of his life.He comprehends that all states of existence and the so-called things are devoid of ego and essence. There is no such entity as individualbeing or creature.He never forsakes the four## brahmavihAras, ##viz.## maitrI, karuNA, muditA, ##and## upekSA. ##He refrains from adhering to or entering into any Other## dharma. ##He realizes the intrinsic difference of the triple world, viz.the world of desire## (kAma-dhAtu), the world of from## (rUpa-), ##and the world of the from- less## (ArUpyadhAtu).His renunciation of the fleeting temporal affairs is not inspired by egocentric interest.{3.DBHS, 36.} He succeeds in extinguishing the flames of passion and affictions. He dedicates himself to the task of bringing about the deliverance of the vulgar masses from the blazing fire of long- ing and loathing.He is perfectly persuaded that all states of existence are mere phantom.He is conscious of the fact that they are bereft of reality and bear resemblance to the illusion (mAyA), mirage, echo, dream-experience and the image of the moon reflected in the water.{4.Ibid, 36.} A Bodhisattva who abides in this stage becomes provided with the comprehension of infiniteness relative to the (1) number and classes of creatures, (2) modes of feligious training imparted by the Buddhas, (3) world-spheres, (4) purification of the land of the Buddhas, (5) states of existence, (6) supernatural knowledge, and (7) assumption of material forms, utterance of voice, and deliverance of sermons by the Buddhas including their instruction on the threshold of Buddha-knowledge. @018 He holds fast to appropriate behavior## (IryApAtha). ##He practises the ten virtues of perfection## (pAramitA) ##withaout abreak even for a moment.They are charity## (dAna), ##morality## (zIla), ##receptivity or patience## (kSAnti), ##energy## (vIrya), ##mystic trance## (dhyAna), ##intelligence## (prajJA)), ##adeptness in expendient## (upAyakauzala), ##vow## (praNidhAna), ##power## (bala) ##and authentic knowledge## (jJAna).##Besides, he cultivates and fulfils the four articles of gathering## (saMgrahavastu), ##viz.## dAna, priya-vacana, artha-kriyA (##or## caryA), ##and## samAnArthatA; ##the four## adhiSThAnas, ##viz.## satya, tyAga, upazama, ##and## prajJA; ##thirty-seven virtues conducive to the attainment of enlightenment; and three thresholds of spiritual liberation, viz.## zUnyatA, Animitta, ##and## apraNihita.{1.evaM catvAri saMgrahavastUni paripUryante, catvAri ca adhiSThAnAni, saptatriMzad bodhipakSyAs ca dharmA:, trINi ca vimokSamukhAni …paripUrayante, ##DBHS, 37.} His adept- ness in expedients qua virtue of perfection gains supremacy in this stage.{2.Ibid, 41.} 8. The## acalA ##A future Bodhisattva is approaching nearer and nearer the ‘ultimate goal of his life.His indefatigable energy enable him to pass from the seventh to the eight stage that bears the name of## achalA{3.dvayasaMjJAvicalanAd acalA ca nirucyate | sUtral, ##XXI.37.} ##and is characterized by the distinctive traits of its own.It signifies that in the career of the Bodhisattva, this stage in progressive spiritual realization is immovable and as such precludes the possibility of retrogression.{4.The DBHS has stated that the eighth## bodhisattvabhUmi ##receives the following designation, viz.## avivartya, dUrAsada, kumAra, janma, pariniSpanna, pariniSThita, nirmANa (nirvANa), adhiSThiAna ##and## anAbhoga.} ##A candidate for Bodhisattvahood who succeeds to enter into it by discarding false discriminations becomes endowed with an exalted state of realization##{5.… avatIrNonutpattikadharmakSAntiprApta ityucyate- ##DBHS, 42.} called## anutpattika-dharma-kSAnti.{6.##Different explanations of this omportant technical term may be set forth in the following order : (i) intellectual receptivity to the truth that states of existence have no origina- tion (BHS, 27) (ii) Upholding the doctrine of the non-prodution of things (De La Valler- Pousain, Bodhisattva) (iii) not created being for bearance (Suzuki).} He becomes exempted from all efforts and attains a state of effortlessness. @019 This blessed state has been portrayed by resorting to an apt simile. An individual in his dream makes frantic efforts to cross a vast sheet of flood-water.Ultimately his dream is broken and his activities are brought to a cessation.In an indentical way a bodhisattva becomes apparently conscious of the fact that all unenlightened beings are under the sway of four## oghAs{1.##Cf.## Asravas} ##and as such he undertakes a rescue operation. But immediately after the attainment of this stage, he realizes the futility of all his efforts##{2.tad yathA pi nAma… puruSa: sputa: svapnAntaragato mahaugha- prAptam AtmAnaM saMjAnIt..samanantaram anuprApta imAm acalAM bodhisattvabhUmiM sarvAbhogavigato bhavati.##-DBHS, 42} and all his previous spiritual preparations become deprived of their significance.He reached the preceding seven stages by relentless endeavour.But in the stage under review all his activities are automatic.He does not feel the necessity of observing the different varieties of## samudAcaras ##relating to the Buddhas, the Bodhisattvas,## nirvANa ##and the Arhats. The Blessed Buddhas provide## tathAgata- ##enlightenment to him and declare that his receptivity to (patience in) the supreme truth is conducive to the way for the realization of the Doctrine of the Buddha and they heap praises upon him.But they remind him that he has not yet attained the ten powers## (bala) ##and the four confidences## (vaizAradya).##They exhort him to strive after the achievement of the wealth of Buddha’s Doctrine.Besides, they urge him to pay heed to the wretched codition of the ignorant laics who are grofaning under different varieties of affiction and whose minds are under the hypnotic spell of false discriminations. They bid him behold their infinite bodies, infinite knowledge, infinite kingdoms, infinite accomplishment pertaining to knoweledge, infinite immaculacy of voices and limbs.They urge him to bring those infinite qualities into a state of accomplishment within himself. Before the attainment of this stage the Bodhisattva-to-be was associated with a single and solitary body and with it he pursued the course of the conduct of Bodhisattvas.##{3.… pUrvam ekakAyAbhinihAratayA caryAbhinirhAro’bhUt.imAM punar- bhUmIM samArUDhasya bodhisattvasya apramANakAyavibhaktito bodhi- sattvacaryAbalaM samudAgacchati- ##Ibid, 43.} But now he splits up his body into infinite fromd and thereby attains the power styled## bodhisattva- @020 caryA.##In this stage all his spiritual attainmenta are without any limitation.It is due to the dawning of his omniscience that he is in a position to know the entire universe. Even after the attainment of the stage called the Immovable, the Bodhisattva is not entitled to enter## nirvANa.##Since this would bring about a termination of all activities directed towards redemption of all creatures.It is owing to this reason that the Bodhisattva refrains from entering into the state of## nirvANa ##and elects to continue his worldly existence.But the activities of his body, voice and mind come to a comlete cessation.The functioning of his previous vows takes place without encountering any hitch and his spiritual progress reaches the pattern of perfection. A Bodhisattva firmly entrenched in this stage achieves ten masteries## (vazitA), ##viz.## Ayura-vazitA, ceto-va, pariSkAra-, karma-upapatti-, adhimukti-, ##and the like.{1.DBHS, 46.} Furthermore, he acquires the ten balas, viz.## Azaya-bala, adhyAzaya-bala, mahAkaruNA-bala, ##and so forth and so on.{2.Ibid.} It is worthy of note that he develops the virtue of perfection of earnest resolution## (prANidhAna-pAramitA.).{3.##Ibid, 48.} 9.The## sAdhumatI ##A future Bodhisattva keeps up his hazardous journey and there is no room for complacency in his mind.He reaches the ninth stage called## sAdhumatI ##which is permeated with gooddness.A bodhisattva who resides in it succeeds to realize the accomplishment of the different varieties of dharma, viz.meritoious, demeritorious, indeterminate, pure, impure, mundane, supramundane, conditioned and unconditioned {4.uddha’s doctrine is regarded as unconditioned## (asaMskRta).} ##in their true light {5.sAdhumatyAM bodhisattvabhUmau sthitA: kuzalAkuzalAvyakRtadharmA- bodhisattvabhUtaM prajAnAti…##et seq.–Ibid, 49} He acquires the knowledge of the doctrines pertaining to the vehicle of the## zrAvakas, ##Pratyekabuddhas, Bodhisattvas and the## tathAgata.##He delivers the message of Buddha’s doctrine to all sentient beings.To him becomes revealed the endless diversity of psychical faculties of all creatures.##{6.sa sattvAnAM cittavaimAtratAM ca… yathAbhUtaM prajAnAti -##Ibid, 49} @021 He attains four-fold special knowledge## (pratisaMvid), ##viz.## (1) dharmapratisaMvid, (2) artha-, (3) nirukti-, ##and## (4) pratibhAna-.{1.##It is remarkable that the utility of these## pratisaMvids ##has been elaborately exhibited in different ways the author of the## dazabhUmika-sUtra.##We may quote a relevant portion of it in order to indicate the mode of their development## : sa dharmapratisaMvidA svalakSaNaM dharmANAm prajAnAti. arthapratisaMvidA vibhaktiM dharmANAm prajAnAti.niruktipratisaMvidA asaMbhedadezanAM dharmANAM prajAnAti.pratibhAnapratisaMvidA anu- prabhandhAnupacchesatAM dharmANAm prajAnAti- ##DBHS, 51 Cf.also## pratisaMvinmatisAdhutvAd bhUmi (1a) sAdhumati matA, sutral, ##XXI.38; Ia pAda hypermetre (lUvi).} ##his will transcends all limitations. What he wills is brought into actual realization.{2.DBHS, 52-53.} His acquirement of supernatural power qua virtue of perfection is preponderant in this realm.{3.Ibid, 54.} 10.The## dharmameghA ##The aspirant who seeks after the sublimest status of Bodhisattva- hood now reaches the end of his quest.He mounts upon the summit. He ascends the highest rung of the ladder of## bodhisattva-bhUmi. His tenth and the final stage of progressive spiritual realization receives the significant designation of## dharmameghA ##or Cloud of the Doctrine.{4.It has also received the names of abhiSekabhUmi (##stage of holy consecration) and the like-Ibid, 55.} He becomes entitled to realize innumerable varicties of contemplations including the ten unique types of them.{5.These ten## samAdhis ##have been enumerated in the following order, viz.## (1) vimala, (2 dharmadhAtuvibhaktipraveza, (3) bodhimaNDalaMkAravyuha, (4) sarvAkArazmikusuma, (5) sAgaragarbha, (6) sAgarasamRddhi, (7) AkAzadhAtu- vipula, (8) sarvadharmasvabhAvavicaya, (9) sarvasattvacittacaritAnugata, (10) pratyutpannasarvabudha-saMmukhAcasthitO- ##Ibid.} And at the end the contem- plation called## sarvajJAnavizeSAbhiSeka{6.…sa tasya sarvajJAjJAnavizeSAbhiSekavata: samAdhe: sahapratilam- bhAt tasmin mahAratnarAjapadme niSaNNa: saMdRzyate- ##Ibid. Cf.##...acalAsAdhumatIdharamameghAbhUmivyavasthito… laGk, 7} also becomes manifest to him.And as soon as this realization takes place, he is beheld to be seated upon a luminous seat that bears the significant name## mahAratna- rAjapadma ##and including other ten varieties of it (seat).It emits a myriad of radiant rays which illuminate all the ten quarters and work out innumerable miracles.The Buddhas appear before him and consecrate him in supreme enlightenment. @022 He understands the appearance of phenomenal plurality in its true nature.He realizes the different types of magical creation.He comprehends all the## guhyasthAnas.{1.##DBHS, 58} He is now entitled to know the different varieties of attainment of entrance into different world-ages{2.Ibid, 59}.He wins the ten BodhisattvavimokSas including the innumerable approaches to them {3.Ibid.} He endures the cloud of the light of the vision of the great Doctrine that goes under the name of the treasure of the sphere of religion pertaining to the three times.{4.Ibid, 60} He puts out the flames of affictions produced by ignorance by means of showering {5.##Ibid, 61} the rain of great nectar of merit.{6.It is one of the reasons that accounts for the conferment of the name of dharmameghA ##upon the stage under review.Cf.## dharmamaeghA dvayavyA- pter dharmAkAzasya meghavat-sUtrAl.##XXI.38., ##The## yogasUtra ##of## pataJjali ##has elucidated the essential nature of the spiritual contemplation called## Dharmamegha in the way indicated below## : prasaMkhyAne’py akusIdasya vivekakhyAter dharmameghassamAdhi:. ##IV.29.The author of the## paJcadazI ##has also made the following significant observation## : dharmameghaM imaM prAhu: samAdhiM yogavittamA: | varSaty eSa yato dharmAmRtadhA: sahasraza: || I.60.} ##His will transcends all limitation and becomes endowed with supernatural power. His knowledge qua virtue of perfection becomes predominant in this final realm.{7.DBHS, 64} Before concluding our succinct survey of the ten## bodhisattva- bhUmis, ##I think it necessary to make en passant a few pertinent observations.The old## yogAcAra ##school, sponsored by## maitreyanAtha, asaGga ##and## Vasumandhu is definitely committed to the view that## zUnyatA ##is the assessment of the phenomenal world as pure appearance. One reality,## dharmakAya, ##pervades the entire reality.It is one and same in all consciousness-centres.The## dharmakAya ##is conscious, pure and simple, and is the equivalent of the## upaniSadic ##bhahman ##as interpreted by## gauDapAda ##and## zaGkarAcArya.##The terminology is only different.The buddhahood is immanent and has to be deve- loped and made manifest by expelling ognorance and its satellites. @023 The nirodha or cessation of consciousness spoken of in this work and elsewhere is not cessation of pure consciousness, which is not liable to origin, decay or death, but of the personalized consciousness appearing as the ego.The## nairAtmya ##means the unreality of the ego and ego-centric consciousness.The## mahAyAna Buddhist are in perfect unison with the advocates of the lower vehicle that there is no soul. But the denial of the sonl is not tantamount to universal nothingness, but the denial of the egoity which divides sentient creatures from one another and spells feud, hostility, malice and jealousy.It is this egoity which brings about war.There is no `I’ or to be precise, no plural `Is’.## zUnyatA ##Is to be understood as the zUnyatA (unreality) of the personal identity of the subject and of the objective world. The subject as the ego must disappear and with it the object.The## vijJAna ##in the pratItyasamutpAda cycle is the personalized, polluted and imperfect manifestation of the## dharmakAya.##The personalized consciousness is only a distortion of it. The ethics of Bodhisattvahood is a marvel and by its universal appeal is bound to capture the hearts of all unprejudiced persons. To be self-centered is to be entangled in misery and the identification of oneself with all is the secret of emancipation.So long as Buddhism remained true to this ideal of one Buddhahood immanent in all and transcending all limits, it was a power which could not be vanquished. When it swerved from this ideal, it became weak and was supplanted by Islam and Christianity.These later religions won adherents from the Buddhist laity and the same process is still at work in the Buddhist countries of South East Asia.Buddhism is not the sdvocate of the brotherhood of Buddhists alone, but of men, gods and brutes alike.The world requires a synthesis of the## upniSadic ##brahman with the active altruism of the Bodhisattva and the nearer and nearerwe approach this goal, the world will grow from good to better. SITANSUSEKHAR BAGCHI, Director, Mithila Research Institute, Darbhanga. 15.5.674 @024 ABBREVIATIONS DBHS.## dazabhUmikasUtra sUtrAl. sUtrAlaMkAra laGk.laGkAvatArasUtra ##BHS.Buddhist Hybrid Sanskrit Dictionary @i-xx [##HINDI TEXT##] @001 ||dazabhUmikasUtram|| 1 pramuditA nAma prathamA bhUmi: | {1 ##Before## evaM, ##all Mss. read the following stanza which, of course, is not part of the text:## yasmin pAramitA dazottamaguNAstaistairnayai: sUcitA: sarvajJena jagaddhitAya daza ca prakhyApitA bhUmaya: | ucchedadhruvavarjitA ca vimalA proktA gatirmadhyamA tatsUtraM dazabhUmikaM nigaditaM zruNvantu bodhyarthina: ||} evaM mayA zrutam | ekasmin samaye bhagavAn paranirmitavazavartiSu devabhuvaneSu viharati sma acirAbhisaMbuddho dvitIye saptAhe vazavartino devarAjasya vimAne maNiratnagarbhe prabhAsvare prAsAde mahatA bodhisattvagaNena sArdhaM sarvairavaivartikairekajAtipratibaddhai: | yaduta anuttarAyAM samyaksaMbodhAvanyonyalokadhAtusaMnipatitai: | sarvai: sarvabodhisattvajJAnaviSayagocara- pratilabdhavihAribhi: sarvatathAgatajJAnaviSayapravezAvatArApratiprasrabdhagocarai: sarvajagatparipAcana- vinayayathAkAlakSaNAdhiSThAnasarvakriyAsaMdarzanakuzalai: sarvabodhisattvapraNidhAnAbhinirhArAprati- prasrabdhagocarai: kalpArthakSetracaryAsaMvAsibhi: sarvabodhisattvapuNyajJAnarddhisaMbhArasuparipUrNAkSayasarva- jagadupajIvyatApratipannai: sarvabodhisattvaprajJopAyaparamapAramitAprAptai: saMsAranirvANamukhasaMdarzana- kuzalai: bodhisattvacaryopAdAnAvyavacchinnai: sarvabodhisattvadhyAnavimokSasamAdhisamApattyabhijJAjJAna- vikrIDitAbhijJAsarvakriyAsaMdarzanakuzalai: sarvabodhisattvarddhibalavazitAprAptAnabhisaMskAracitta- kSaNasarvatathAgataparSanmaNDalopasaMkramaNapUrvaMgamakathApuruSai: sarvatathAgatadharmacakrasaMdhAraNavipulabuddha- pUjopasthAnAbhyutthitai: sarvabodhisattvakarmasamAdAnasamatAprayogasarvalokadhAtukAyapratibhAsaprAptai: sarvadharmadhAtvasaGgasvararutaghoSAnuravitasarvatryadhvAsaGgacittajJAnaviSayaspharaNai: sarvabodhisattvaguNa- pratipattisuparipUrNAnabhilApyakalpAdhiSThAnasaMprakAzanAparIkSINaguNavarNanirdezakai: | yadidam- vajragarbheNa ca bodhisattvena mahAsattvena | ratnagarbheNa ca | padmagarbheNa ca | zrIgarbheNa ca | padmazrIgarbheNa ca | AdityagarbheNa ca | sUryagarbheNa ca | kSitigarbheNa ca | zazivimalagarbheNa ca | sarvavyUhAlaMkArapratibhAsasaMdarzanagarbheNa ca | jJAnavairocanagarbheNa ca | rucirazrIgarbheNa ca | candanazrIgarbheNa ca | puSpazrIgarbheNa ca | kusumazrIgarbheNa ca | utpalazrIgarbheNa ca | devazrIgarbheNa ca | puNyazrIgarbheNa ca | anAvaraNajJAnavizuddhigarbheNa ca | guNazrIgarbheNa ca | nArAyaNazrIgarbheNa ca | amalagarbheNa ca | vimalagarbheNa ca | vicitrapratibhAnAlaMkAragarbheNa ca | mahArazmijAlAvabhAsagarbheNa ca | vimalaprabhAsazrItejorAjagarbheNa ca | sarvalakSaNapratimaNDita- vizuddhizrIgarbheNa ca | vajrArci:zrIvatsAlaMkAragarbheNa ca | jyotirjvalanArci:zrIgarbheNa ca | nakSatrAjaprabhAvabhAsagarbheNa ca | gaganakozAnAvaraNajJAnagarbheNa ca | anAvaraNasvaramaNDala- madhuranirghoSagarbheNa ca | dhAraNImukhasarvajagatpraNidhisaMdhAraNagarbheNa ca | sAgaravyUhagarbheNa ca | @002 meruzrIgarbheNa ca | sarvaguNavizuddhigarbheNa ca | tathAgatazrIgarbheNa ca | buddhazrIgarbheNa ca | vimukticandreNa ca bodhisattvena mahAsattvena | evaMpramukhairaparimANAprameyAsaMkhyeyAcintyA- tulyAmApyAnantAparyantAsImAprAptAnabhilApyAnabhilApyairbodhisattvairmahAsattvai: sArdhaM nAnAbuddha- kSetrasaMnipatitairvajragarbhabodhisattvapUrvaMgamai: || atha khalu vajragarbho bodhisattvastasyAM velAyAM buddhAnubhAvena mahAyAnaprabhAsaM nAma bodhisattvasamAdhiM samApadyate sma | samanantarasamApannazca vajragarbho bodhisattva imaM mahAyAnaprabhAsaM nAma bodhisattvasamAdhim, atha tAvadeva dazasu dikSu dazabuddhakSetrakoTiparamANuraja:samAnAM lokadhAtUnAmapareNa dazabuddhakSetrakoTiparamANuraja:samAstathAgatA mukhAnyupadarzayAmAsu: yadidaM vajragarbhasamanAmakA eva | te cainaM buddhA bhagavanta evamUcu:-sAdhu sAdhu bho jinaputra, yastvamimaM mahAyAnaprabhAsaM bodhisattvasamAdhiM samApadyase | api tu khalu punastvaM kulaputra, amI dazasu dikSu dazabuddhakSetrakoTiparamANuraja:samAnAM lokadhAtUnAmapareNa dazabuddhakSetrakoTiparamANuraja:- samAstathAgatA adhitiSThanti sarve vajragarbhasamanAmAna: asyaiva bhagavato vairocanasya pUrvapraNi- dhAnAdhiSThAnena tava ca puNyajJAnavizeSeNa sarvabodhisattvAnAM ca acintyabuddhadharmAlokaprabhA- vanAjJAnabhUmyavatAraNAya | sarvakuzalamUlasaMgrahaNAya | sarvabuddhadharmanirdezAya | asaMbhinnajJAna- vyavadAnAya | sarvalokadharmAnupalepAya | lokottarakuzalamUlaparizodhanAya | acintyajJAna- viSayAdhigamAya | yAvatsarvajJAnaviSayAdhigamAya | yadidaM dazAnAM bodhisattvabhUmInAmArambha- pratilambhAya | yathAvadbodhisattvabhUmivyavasthAnanirdezAya | sarvabuddhadharmAdhyAlambanAya | anAsravadharmapravibhAgavibhAvanAya | suvicitavicayamahAprajJAlokakauzalyAya | sunistIrita- kauzalyajJAnamukhAvatAraNAya | yathArhasthAnAntaraprabhAvanAmandapratibhAnAlokAya | mahAprati- saMvidbhUministIraNAya | bodhicittasmRtyasaMpramoSAya | sarvasattvadhAtuparipAcanAya | sarvatrAnugata- vinizcayakauzalyapratilambhAya | api tu khalu puna: kulaputra pratibhAtu te’yaM dharmAlokamukha- prabhedakauzalyadharmaparyAyo buddhAnubhAvena tathAgatajJAnAlokAdhiSThAnena svakuzalamUlaparizodhanAya dharmadhAtusuparyavadApanAya sattvadhAtvanugrahAya dharmakAyajJAnazArIrAya sarvabuddhAbhiSekasaMpratIcchanAya sarvalokAbhyudgatAtmabhAvasaMdarzanAya sarvalokagatisamatikramAya lokottadharmagatiparizodhanAya sarvajJajJAnaparipUraNAya || atha khalu te buddhA bhagavanto vajragarbhasya bodhisattvasya anabhibhUtAtmabhAvatAM copa- saMharanti sma | asaGgapratibhAnanirdezatAM ca suvizobhitajJAnavibhaktipravezatAM ca smRtya- saMpramoSAdhiSThAnatAM ca suvinizcitamatikauzalyatAM ca sarvatrAnugatabuddhyanutsargatAM ca samyaksaMbuddhabalAnavamRdyatAM ca tathAgatavaizAradyAnavalInatAM ca sarvajJajJAnapratisaMvidvibhAga- dharmanayanistIraNatAM ca sarvatathAgatasuvibhaktakAyavAkcittAlaMkArAbhinirhAratAM copasaMharanti sma | tatkasmAddheto: ? yathApi nAma asyaiva samAdherdharmatApratilambhena pUrvaM praNidhAnAbhirhAreNa ca suparizodhitAdhyAzayatayA ca svavadAtajJAnamaNDalatayA ca susaMbhRtasaMbhAratayA ca sukRta- @003 parikarmatayA ca apramANasmRtibhAjanatayA ca prabhAsvarAdhimuktivizodhanatayA ca supratividdhadhAraNImukhAsaMbhedanatayA ca dharmadhAtujJAnamudrAsumudritatayA ca || atha khalu te buddhA bhagavantastatrasthA eva RddhyanubhAvena dakSiNAn pANIn prasArya vajragarbhasya bodhisattvasya zIrSaM saMpramArjayanti sma | samanantaraspRSTazca vajragarbho bodhisattvastai- rbuddhairbhagavadbhi:, atha tAvadeva samAdhestasmAd vyutthAya tAn bodhisattvAnAmantrayate sma- suvinizcitamidaM bhavanto jinaputrA bodhisattvapraNidhAnamasaMbhinnamanavalokyaM dharmadhAtuvipulaM AkAzadhAtuparyavasAnamaparAntakoTiniSThaM sarvasattvadhAtuparitrANam | yatra hi nAma bhavanto jinaputrA bodhisattvA atItAnAmapi buddhAnAM bhagavatAM jJAnabhUmimavataranti, anAgatAnAmapi buddhAnAM bhagavatAM jJAnabhUmimavataranti, pratyutpannAnAmapi buddhAnAM bhagavatAM jJAnabhUmimavataranti, tatra bhavanto jinaputrA daza bodhisattvabhUmayo buddhAnAM bhagavatAM jJAnabhUmimavataranti, tatra bhavanto jinaputrAzca daza bodhisattvabhUmayo’tItAnAgatapratyutpannairbuddhairbhagavadbhirbhASitAzca bhASiSyante ca bhASyante ca, yA: saMdhAya ahaM evaM vadAmi | katamA daza ? yaduta pramuditA ca nAma bodhisattvabhUmi: | vimalA ca nAma | prabhAkarI ca nAma | arciSmatI ca nAma | sudurjayA ca nAma | abhimukhI ca nAma | dUraMgamA ca nAma | acalA ca nAma | sAdhumatI ca nAma | dharmameghA ca nAma bodhisattvabhUmi: | imA bhavanto jinaputrA daza bodhisattvAnAM bodhisattvabhUmaya:, yA atItAnAgatapratyutpannairbuddhairbhaga- vadbhirbhASitAzca bhASiSyante ca bhASyante ca | nAhaM bhavanto jinaputrAstaM buddhakSetraprasaraM samanupazyAmi, yatra tathAgatA imA daza bodhisattvabhUmIrna prakAzayanti | tatkasya heto: ? sAmutkarSiko’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattvAnAM mahAsattvAnAM bodhi(sattva)mArgaparizodhana- dharmamukhAloko yadidaM dazabhUmiprabhedavyavasthAnam | acintyamidaM bhavanto jinaputrA: sthAnaM yadidaM bhUmijJAnamiti || atha khalu vajragarbho bodhisattva AsAM dazAnAM bodhisattvabhUmInAM nAmadheyamAtraM parikIrtya tUSNIM babhUva, na bhUya: prabhedazo nirdizati sma | atha khalu sA sarvAvatI bodhisattvaparSat paritRSitA babhUva AsAM dazAnAM bodhisattvabhUmInAM nAmadheyamAtrazravaNena bhUmivibhAgAnudIraNena ca | tasyA etadabhavat-ko nu khalvatra hetu: kazca pratyaya:, yadvajragarbho bodhisattva AsAM bodhisattvabhUmInAM nAmadheyamAtraM parikIrtya tUSNIMbhAvena atinAmayati, na bhUya: prabhedazo nirdizatIti ? tena khalu puna: samayena tasminneva bodhisattvaparSatsaMnipAte vimukticandro nAma bodhisattvastasyA bodhisattvaparSadazcittAzayavicAramAjJAya vajragarbhaM bodhisattvaM gAthAbhigItena paripRcchati sma- kimarthaM zuddhasaMkalpasmRtijJAnaguNAnvita | samudIryottamA bhUmIrna prakAzayase vibho ||1|| @004 vinizcitA ime sarve bodhisattvA mahAyaza: | kasmAdudIrya bhUmIzca(stvaM) pravibhAgaM na bhASase ||2|| zrotukAmA ime sarve jinaputrA vizAradA: | vibhajyArthagatiM samyagbhUmInAM samudAhara ||3|| parSaddhi viprasanneyaM kausIdyApagatA zubhA | zuddhA pratiSThitA sAre guNajJAnasamanvitA ||4|| nirIkSamANA anyonyaM sthitA: sarve sagauravA: | kSaudraM hyaneDakaM yadvatkAGkSanti tvamRtopamam ||5|| tasya zrutvA mahAprajJo vajragarbho vizArada: | parSatsaMtoSaNArthaM hi bhASate sma jinAtmaja: ||6|| duSkaraM paramametadadbhutaM bodhisattvacaritapradarzanam | bhUmikAraNavibhAga uttamo buddhabhAvasamudAgamo yata: ||7|| sUkSma durdRza vikalpavarjita- zcittabhUmivigato durAsada: | gocaro hi viduSAmanAsravo yatra muhyati jagacchrave sati ||8|| vajropamaM hRdayaM sthApayitvA buddhajJAnaM paramaM cAdhimucya | anAtmAnaM cittabhUmiM viditvA zakyaM zrotuM jJAnametatsusUkSmam ||9|| antarIkSa iva raGgacitraNA mAruta: khagapathAzrito yathA | jJAnamevamiha bhAgaza: kRtaM durdRzaM bhagavatAmanAsravam ||10|| tasya me bhavati buddhirIdRzI durlabho jagati yo’sya vedaka: | zraddadhIta ca ya etaduttamaM na prakAzayitumutsahe yata: ||11|| @005 evamukte vimukticandro bodhisattvo vajragarbhaM bodhisattvametadavocat-suparizuddho batAyaM bho jinaputra parSatsaMnipAta: suparizodhitAdhyAzayAnAM bodhisattvAnAM suparizodhita- saMkalpAnAM sucaritacaraNAnAM suparyupAsitabahubuddhakoTizatasahasrANAM susaMbhRtasaMbhArANA- maparimitaguNajJAnasamanvAgatAnAmapagatavimatisaMdehanAmanaGgaNAnAM supratiSThitAdhyAzayAdhi- muktInAmaparapratyayAnAmeSu buddhadharmeSu | tatsAdhu bho jinaputra, prabhASasva | pratyakSavihAriNo hyete bodhisattvA atra sthAne || vajragarbha Aha-kiMcApi bho jinaputra ayaM bodhisatvaparSatsaMnipAta: suparizuddha: | peyA{1.##The word## peyAlaM ##here stands for the passage## suparizuddho batAyaM... ##up to## buddhadharmeSu ##occurring in the preceding para.##}laM | atha ca punarye’nye imAnyevaMrUpANyacintyAni sthAnAni zRNuyu:, zrutvA ca vimatisaMdehamutpAdayeyu:, teSAM tatsyAddIrgharAtramanarthAya ahitAya du:khAya | iyaM me kAruNya- cittatA, yena tUSNIMbhAvamevAbhirocayAmi || atha khalu vimukticandro bodhisattva: punareva vajragarbhaM bodhisattvametamevArthamadhyeSate sma- tatsAdhu bho jinaputra, prabhASasva | tathAgatasyaivAnubhAvena imAnyevaMrUpANyacintyAni sthAnAni svArakSitAni zraddheyAni bhaviSyanti | tatkasya heto: ? tathA hi bho jinaputra asmin bhUminirdeze bhASyamANe dharmatApratilambha eSa yatsarvabuddhasamanvAhAro bhavati | sarve bodhisattvAzca asyA eva jJAnabhUmerArakSArthamautsukyamApadyante | tatkasya heto: ? eSA hyAdicaryA | eSa samudAgamo buddhadharmANAm | tadyathApi nAma bho jinaputra sarvalipyakSarasaMkhyAnirdezo mAtRkApUrvaMgamo mAtRkAparyavasAna:, nAsti sa lipyakSarasaMkhyAnirdezo yo vinA mAtRkAnirdezam, evameva bho jinaputra sarve buddhadharmA bhUmipUrvaMgamAzca caryApariniSpattito bhUmiparyavasAnA: svayaMbhUjJAnAdhigamatayA | tasmAttarhi bho jinaputra, prabhASasva | tathAgatA eva arhanta: samyaksaMbuddhA ArakSAmadhiSThASyanti || atha khalu te sarve bodhisattvA ekasvarasaMgItena tasyAM velAyAM vajragarbhaM bodhisattvaM gAthAbhigItenaiva tamarthamadhyeSante sma- pravaravaravimalabuddhe svabhidhAnAnantaghaTitapratibha | pravyAhara madhuravarAM vAcaM paramArthasaMyuktAm ||12|| smRtidhRtivizuddhabuddhe dazabalabalalAbhamAzayavizuddhim | pratisaMviddazavicayaM bhASasva dazottamA bhUmI: ||13|| zamaniyamanibhRtasumanA: prahINamadamAnadRSTisaMklezA | niSkAGkSA parSadiyaM prArthayate bhASitAni tava ||14|| @006 tRSita iva zItamudakaM bubhukSito’nnaM subheSajamivArta: | kSaudramiva sa madhukaragaNastava vAcamudIkSate parSat ||15|| tatsAdhu vimalabuddhe bhUmivizeSAn vadasva virajaskAn | dazabalayuktAsaGgAM sugatagatimudIrayannikhilAm ||16|| atha khalu tasyAM velAyAM bhagavata: zAkyamunerUrNAkozAd bodhisattvabalAloko nAma razmirnizcacAra asaMkhyeyAsaMkhyeyarazmiparivArA | sA sarvAsu dazasu dikSu sarvaloka- dhAtuprasarAnavabhAsya sarvApAyadu:khAni pratiprasrabhya sarvamArabhavanAni dhyAmIkRtya aparimitAni buddhaparSanmaNDalAnyavabhAsya acintyaM buddhaviSayAkAraprabhAvaM nidarzya sarvAsu dazasu dikSu sarvalokadhAtuprasareSu sarvatathAgataparSanmaNDaleSu dharmadezanAdhiSThAnAdhiSThitAn bodhisattvAnava- bhAsya acintyaM buddhavikurvaNaM saMdarzya uparyantarIkSe mahArazmighanAbhrajAlakUTAgAraM kRtvA tasthau | teSAmapi buddhAnAM bhagavatAmUrNAkozebhya evameva bodhisattvabalAlokA nAma razmayo nizceru: | nizcarya asaMkhyeyAsaMkhyeyarazmiparivArAstA: sarvAsu…pe…buddhavikurvaNamAdarzya idaM bhagavata: zAkyamune: parSanmaNDalaM vajragarbhasya bodhisattvasyAtmabhAvamavabhAsya uparyantarIkSe evameva mahArazmighanAbhrajAlakUTAgAraM kRtvA tasthu: | iti hi Abhizca bhagavata: zAkya- munerUrNAkozaprasRtAbhI razmibhiste lokadhAtavastAni ca buddhaparSanmaNDalAni teSAM ca bodhisattvAnAM kAyA AsanAni ca sphuTAnyavabhAsitAni saMdRzyante sma | teSAM ca apari- mANeSu lokadhAtuSu buddhAnAM bhagavatAmUrNAkozaprasRtAbhI razmibhirayaM trisAhasramahAsAhasra- lokadhAturidaM ca bhagavata: zAkyamune: parSanmaNDalaM vajragarbhasya ca bodhisattvasya kAya AsanaM sphuTamavabhAsitaM saMdRzyante sma | atha khalu tato mahArazmighanAbhrajAlakUTAgArA- dbuddhAnubhAvena ayamevaMrUpa: zabdo nizcarati sma- asamasamAkAzasamairdazabalavRSabhairanantamukhyaguNai: | zAkyakulajasya dharmairdevamanuSyottamai: kRtamadhiSThAnam ||17|| anubhAvAtsugatAnAM kozaM vivRNuSva dharmarAjAnAm | caryAvarAmudArAM prabhedazo jJAnabhUmiM ca ||18|| adhiSThitAste sugatairdhAritA bodhisattvaizca | yeSAM zrotrapathAgata: zreSTho yo dharmaparyAya: ||19|| daza bhUmIrvirajasa: pUrayitvAnupUrveNa | balAni daza ca prApya jinatAmarpayiSyanti ||20|| sAgarajale nimagnA: kalpoddAheSu prakSiptA: | bhavyAste dharmaparyAyamimaM zrotumasaMdigdhA: ||21|| ye tu vimatisaktA: saMzayaizcAbhyupetA: | sarvazo na hi teSAM prApsyate zrotrametat ||22|| @007 bhUmijJAnapathaM zreSThaM pravezasthAnasaMkramam | anupUrveNa bhASasva caryAviSayameva ca ||23|| atha khalu vajragarbho bodhisattvo daza dizo vyavalokya bhUyasyA mAtrayA tasyA: parSada: saMprasAdanArthaM tasyAM velAyAmimA gAthA abhASata- sUkSmaM durAjJeyapadaM maharSiNA- makalpakalpApagataM sudu:spRzam | anAvilaM paNDitavijJaveditaM svabhAvazAntaM hyanirodhasaMbhavam ||24|| svabhAvazUnyaM prazamAdvayakSayaM gatyA vimuktaM samatAptinirvRtam | anantamadhyaM vacasAnudIritaM triyadhvavimuktaM nabhasA samAnakam ||25|| zAntaM prazAntaM sugatapraveditaM sarvairudAhArapadai: sudurvacam | bhUmizca caryApi ca tasya tAdRzI vaktuM sudu:kha: kuta eva zrotum ||26|| taccintayA cittapathaizca varjitaM jJAnAbhinirhAramunIndraveditam | na skandhadhAtvAyatanaprabhAvitaM na cittagamyaM na manovicintitam ||27|| yathAntarIkSe zakune: padaM budhai- rvaktuM na zakyaM na ca darzanopagam | tathaiva sarvA jinaputra bhUmayo vaktuM na zakyA: kuta eva zrotum ||28|| pradezamAtraM tu tato’bhidhAsye maitrIkRpAbhyAM praNidhAnatazca | yathAnupUrvaM na ca cittagocaraM jJAnena tA: pUrayatAM yathAzayam ||29|| etAdRzo gocara durdRzo’sya vaktuM na zakya: sa hi svAzayastha: | kiM tu pravakSyAmi jinAnubhAvata: zRNvantu sarve sahitA: sagauravA: ||30|| @008 jJAnapraveza: sa hi tAdRzo’sya vaktuM na kalpairapi zakyate yat | samAsatastacchRNuta bravImyahaM dharmArthatattvaM nikhilaM yathAsthitam ||31|| sagauravA: santa(:) sajjA bhavanto vakSyAmyahaM sAdhu jinAnubhAvata: | udIrayiSye varadharmaghoSaM dRSTAntayuktaM sahitaM samAkSaram ||32|| suduSkaraM tadvacasApi vaktuM yazcAprameya: sugatAnubhAva: | mayi praviSTa: sa ca razmimUrti- ryasyAnubhAvena mamAsti zakti: ||33|| tatra bhavanto jinaputrA: sUpacitakuzalamUlAnAM sucaritacaraNAnAM susaMbhRtasaMbhArANAM suparyupAsitabuddhotpAdAnAM suparipiNDitazukladharmANAM suparigRhItakalyANamitrANAM suvizuddhA- zayAnAM vipulAdhyAzayopagatAnAM udArAdhimuktisamanvAgatAnAM kRpAkaruNAbhimukhAnAM (bodhi)- sattvAnAM bodhAya cittamutpAdyate | buddhajJAnAbhilASAya dazabalabalAdhigamAya mahAvaizAradyAdhi- gamAya samatAbuddhadharmapratilambhAya sarvajagatparitrANAya mahAkRpAkaruNAvizodhanAya dazadiga- zeSajJAnAdhigamAya sarvabuddhakSetrAsaGgaparizodhanAya tryadhvaikakSaNavibodhAya mahAdharmacakrapravartana- vaizAradyAya ca taccittamutpadyate bodhisattvAnAM mahAkaruNApUrvagamaM prajJAjJAnAdhipateyamupAya- kauzalyaparigRhItamAzayAdhyAzayopastabdhaM tathAgatabalAprameyaM sattvabalabuddhibalasuvicitavicaya- masaMbhinnajJAnAbhimukhaM svayaMbhUjJAnAnukUlaM sarvabuddhadharmaprajJAjJAnAvavAdasaMpratyeSakaM dharmadhAtuparama- mAkAzadhAtusthitakamaparAntakoTiniSTham | yena cittotpAdena sahotpannena bodhisattvo’tikrAnto bhavati, pRthagjJAnabhUmImavakrAnto bhavati, bodhisattvaniyAmaM jAto bhavati, tathAgatakule’navadyo bhavati, sarvajAtivAdena vyAvRtto bhavati, sarvalokagatibhyo’vakrAnto bhavati, lokottarAM gatiM sthito bhavati, bodhisattvadharmatAyAM suvyavasthito bhavati, bodhisattvAvasthAnena samatAnugato bhavati, tryadhvatathAgatavaMzaniyato bhavati saMbodhiparAyaNa: | evaMrUpadharmavyavasthito navanto jinaputrA bodhisattva: pramuditAyAM bodhisattvabhUmau vyavasthito bhavatyacalanayogena || atra bhavanto jinaputrA: pramuditAyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattva: prAmodya- bahulo bhavati prasAdabahula: prItibahula utplAvanAbahula udagrIbahula utsIbahula utsAhabahulo- ‘saMrambhabahulo’vihiMsAbahulo’krodhabahulo bhavati | iti hi bhavanto jinaputrA: pramuditAyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattva: pramudito bhavati, buddhAn bhagavato’nusmaran buddhadharmAn bodhisattvAn bodhisattvacaryA: pAramitAvizuddhiM bodhisattvabhUmivuzeSAn bodhisattvAsaMhAryatAM @009 tathAgatAvavAdAnuzAsanIM sattvArthasaMprApaNam | pramudito bhavati sarvatathAgatajJAnapravezaprayoga- manusmaran | bhUya: prAmodyavAn bhavati-vyAvRtto’smi sarvajagadviSayAt, avatIrNo’smi buddhabhUmisamIpam, dUrIbhUto’smi bAlapRthagjanabhUme:, Asanno’smi jJAnabhUme:, vyavacchinno’smi sarvApAyadurgativinipAtAt, pratizaraNabhUto’smi sarvasattvAnAm, Asannadarzano’smi sarvatathA- gatAnAm, saMbhUto’smi sarvabuddhaviSaye, sarvabodhisattvasamatAmupagato’smi | vigatAni me sarvabhayatrAsacchambhitatvAnIti prAmodyamutpAdayati | tatkasya heto: ? tathA hi bhavanto jinaputrA bodhisattvasya asyA: pramuditAyA bodhisattvabhUme: sahapratilambhena yAnImAni bhayAni bhavanti- yadidamAjIvikAbhayaM vA azlokabhayaM vA maraNabhayaM vA durgatibhayaM vA parSacchAradyabhayaM vA, tAni sarvANi vyapagatAni bhavanti | tatkasya heto: ? yathApi idamAtmasaMjJApagamAdAtmasneho’sya na bhavati, kuta: puna: sarvopakaraNasneha: ? ato’sya AjIvikAbhayaM na bhavati | na ca kaMci- tsatkAraM kasyacitsakAzAtpratikAGkSati, anyatra mayaiva teSAM sattvAnAM sarvopakaraNabAhulyamupanAma- yitavyamiti, ato’sya azlokabhayaM na bhavati | AtmadRSTivigamAcca asyAtmasaMjJA na bhavati, ato’sya maraNabhayaM na bhavati | mRtasyaiva me niyataM buddhabodhisattvairna virahito bhaviSyAmIti, ato’sya durgatibhayaM na bhavati | nAsti me kazcidAzayena sarvaloke samasama:, kuta: punaruttara ityato’sya parSacchAradyabhayaM na bhavati | eva sarvabhayatrAsacchambhitatvaromaharSApagata: || atha khalu punarbhavanto jinaputrA bodhisattvo mahAkaruNApuraskRtatvAdanupahatena aprAkRtenAdhyAzayena bhUyasyA mAtrayA prayujyate sarvakuzalamUlasamudAgamAya | sa zraddhAdhipateya- tayA prasAdabahulatayA adhimuktivizuddhyA avakalpanAbahulatayA kRpAkaruNAbhinirhAratayA mahAmaitryupetatayA aparikhinnamAnasatayA hRyapatrApyAlaMkAratayA kSAntisauratyopetatayA tathA- gatArhatsamyaksaMbuddhazAsanagauravacitrIkaraNatayA rAtriMdivAtRptakuzalamUlopacayatayA kalyANa- mitraniSevaNatayA dharmArAmAbhiratatayA atRptabAhuzrutyaparyeSaNatayA yathAzrutadharmayoniza:- pratyavekSaNatayA aniketamAnasatayA anadhyavasitalAbhasatkArazlokatayA anabhinanditopa- karaNasnehatayA ratnopamacittotpAdAtRptAbhinirhAratayA sarvajJabhUmyabhilASaNatayA tathAgatabala- vaizAradyAveNikabuddhadharmAdhyAlambanatayA pAramitAsaGgaparyeSaNatayA mAyAzAThyaparivarjanatayA yathAvAditathAkAritayA satatasamitaM satyavacanAnurakSaNatayA tathAgatakulabhUSaNatayA bodhi- sattvazikSAnutsarjanatayA mahAzailendrarAjopamasarvajJatAcittAprakampanatayA sarvalokakriyAnabhi- lakSaNatayA utsargalokottarapathopetatayA atRptabodhyaGgasaMbhAropacayatayA satatasamitamuttarottara- vizeSaparimArgaNatayA | evaMrUpairbhavanto jinaputrA bhUmiparizodhakairdharmai: samanvAgato bodhisattva: supratiSThito bhavati pramuditAyAM bodhisattvabhUmau || so’syAM pramuditAyAM bodhisattvabhUmau sthita: san imAnyevaMrUpANi mahApraNidhAnAni mahAvyavasAyAn mahAbhinirhArAnabhinirharati-yaduta azeSani:zeSAnavazeSasarvabuddhapUjopasthApa- nAya sarvAkAravaropetanudArAdhimuktivizuddhaM dharmadhAtuvipulamAkAzadhAtuparyavasAnamaparAntakoTi- @010 niSThaM sarvakalpasaMkhyAbuddhotpAdaMsaMkhyApratiprasrabdhaM mahApUjopasthAnAya prathamaM mahApraNidhAnamabhi- nirharati | yaduta sarvatathAgatabhASitadharmanetrIsaMdhAraNAya sarvabuddhabodhisattvasuparigrahAya sarvasamya- ksaMbuddhazAsanaparirakSaNAya…buddhotpAdasaddharmaparigrahAya dvitIyam | yaduta sarvabuddhotpAdanirava- zeSasarvalokadhAtuprasareSu tuSitabhavanavAsamAdiM kRtvA cyavanAsaMkramaNagarbhasthitijanmakumArakrI- DAnta:puravAsAbhiniSkramaNaduSkaracaryAbodhimaNDopasaMkramaNamAradharSaNAbhisaMbodhyadhyeSaNamahAdharma- cakrapravartanamahAparinirvANopasaMkramaNAya pUjAdharmasaMgrahaprayogapUrvaMgamaM kRtvA sarvatraikakAlaviva- rtanAya…buddhotpAda…yAvanmahAparinirvANopasaMkramaNAya tRtIyam | yaduta sarvabodhisattva- caryAvipulamahadgatApramANAsaMbhinnasarvapAramitAsaMgRhItasarvabhUmiparizodhanaM sAGgopAGganirhArasa- lakSaNasaMvartavivartasarvabodhisattvacaryAbhUtayathAvadbhUmipathopadezapAramitAparikarmAvavAdAnuzAsanya- nupradAnopastabdhacittotpAdAbhinirhArAya…caryA...cittotpAdAbhinirhArAya caturtham | yaduta niravazeSasarvasattvadhAturUpyarUpisaMjJAsaMjJinaivasaMjJinAsaMjJANDajajarAyujasaMsvedajaupapAduka-… traidhAtukaparyApannaSaGgatisamavasRtasarvopapattiparyApannanAmarUpasaMgRhItAzeSasarvasattvadhAtuparipAca- nAya sarvabuddhadharmAvatAraNAya sarvagatisaMkhyAvyavacchedanAya sarvajJajJAnapratiSThApanAya…sattvadhAtu …sarvasattvadhAtuparipAcanAya paJcamam | yaduta niravazeSasarvalokadhAtuvipulasaMkSiptamahadgatA- pramANasUkSmaudArikavyatyastAvamUrdhasamatalapravezasamavasaraNAnugatendrajAlavibhAgadazadigazeSavi- mAtratAvibhAgapravezajJAnAnugamapratyakSatAyai…lokadhAtu…lokadhAtuvaimAtryAvatAraNAya SaSTham | yaduta sarvakSetraikakSetrasarvakSetrasamavasaraNaparizodhanamapramANabuddhakSetraprabhAvyUhAlaMkAraprati- maNDitaM sarvaklezApanayanaparizuddhapathopetamapramANajJAnAkarasattvaparipUrNamudArabuddhaviSayasamavasaraNaM yathAzayasarvasattvasaMdarzanasaMtoSaNAya…buddhakSetra…sarvabuddhakSetraparizodhanAya saptamam | yaduta sarvabodhisattvaikAzayaprayogatAyai ni:sapatnakuzalamUlopacayAya ekAlambanasarvabodhisattvasamatAyai avirahitasatatasamitabuddhabodhisattvasamavadhAnAya yatheSTabuddhotpAdasaMdarzanAya svacittotpAdatathA- gataprabhAvajJAnAnugamAya acyutAnugAminyAbhijJApratilambhAya sarvalokadhAtvanuvicaraNAya sarva- buddhaparSanmaNDalapratibhAsaprAptaye sarvopapattisvazarIrAnugamAya acintyamahAyAnopetatAyai bodhi- sattvacaryAcaraNAvyavacchedAya…caryA...mahAyAnAvatAraNAya aSTamam | yaduta avivartyacakra- samArUDhabodhisattvacaryAcaraNAya amoghakAyavAGmanaskarmaNe sahadarzananiyatabuddhadharmatvAya saha- ghoSodAhArajJAnAnugamAya sahaprasAdaklezavinivartanAya mahAbhaiSajyarAjopamAzrayapratilambhAya cintAmaNivatkAyapratilambhAya sarvabodhisattvacaryAcaraNAya…caryA...amoghasarvaceSTatAyai navamam | yaduta sarvalokadhAtuSvanuttarasamyaksaMbodhyabhisaMbodhAya ekavAlapathAvyativRttasarva- bAlapRthagjanajanmopapatyabhiniSkramaNavikurvaNabodhimaNDadharmacakrapravartanamahAparinirvANopadarzanAya mahAbuddhaviSayaprabhAvajJAnAnugamAya sarvasattvadhAtuyathAzayabuddhotpAdakSaNakSaNavibhaGgavibodhaprazama- prApaNasaMdarzanAya ekAbhisaMbodhisarvadharmanirmANaspharaNAya ekaghoSodAhArasarvasattvacittAzaya- saMtoSaNAya mahAparinirvANopadarzanacaryAbalAvyavacchedAya mahAjJAnabhUmisarvadharmavyavasthApana- @011 saMdarzanAya dharmajJAnarddhimAyAbhijJAsarvalokadhAtuspharaNAya abhisaMbodhimahAjJAnAbhijJAbhinirhArAya dazamam | iti hi bhavanto jinaputrA imAnyevaMrUpANi mahApraNidhAnAni mahAvyavasAyAn mahAbhinirhArAn daza praNidhAnamukhAni pramukhaM kRtvA paripUrNAni dazapraNidhAnAsaMkhyeya- zatasahasrANi yAni bodhisattva: pramuditAyAM bodhisattvabhUmau sthito’bhinirharati pratilabhate ca || tAni ca mahApraNidhAnAni dazabhirniSThApadairabhinirharati | katabhairdazabhi: ? yaduta sattvadhAtuniSThayA ca lokadhAtuniSThayA ca AkAzadhAtuniSThayA ca dharmadhAtuniSThayA ca nirvANa- dhAtuniSThayA ca buddhotpAdadhAtuniSThayA ca tathAgatajJAnadhAtuniSThayA ca cittAlambanadhAtu- niSThayA ca buddhaviSayajJAnapravezadhAtuniSThayA ca lokavartanIdharmavartanIjJAnavartanIdhAtuniSThayA ca | iti hi yA niSThA sattvadhAtuniSThAyA:, sA me niSThA eSAM mahApraNidhAnAnAM bhavatu | yA niSThA yAvajjJAnavartanIdhAtuniSThAyA:, sA me niSThA eSAM mahApraNidhAnAnAM bhavatu | iti hyaniSThA sattvadhAtuniSThA | aniSThAnImAni me kuzalamUlAni bhavantu | aniSThA yAvajjJAna- vartanIdhAtuniSThA | aniSThAnImAni me kuzalamUlAni bhavantviti || sa evaM svabhinirhRtapraNidhAna: karmaNyacitto mRducitto’saMhAryazraddho bhavati | so’bhizraddadhAti tathAgatAnAmarhatAM samyaksaMbuddhAnAM pUrvAntacaryAbhinirhArapravezaM pAramitAsamu- dAgamaM bhUmipariniSpattiM vaizeSikatAM balapariniSpattiM vaizAradyaparipUrimAveNikabuddhadharmAsaMhArya- tAmacintyAM buddhadharmatAmanantamadhyaM tathAgataviSayAbhinirhAramaparimANajJAnAnugataM tathAgata- gocarAnupravezaM phalapariniSpattimabhizraddadhAti | samAsata: sarvabodhisattvacaryAM yAvattathAgata- bhUmijJAnanirdezAdhiSThAnamabhizraddadhAti || tasyaivaM bhavati-evaM gambhIrA: khalu punarime buddhadharmA: evaM viviktA: evaM zAntA: evaM zUnyA: evamAnimittA: evamapraNihitA: evaM nirupalepA: evaM vipulA: evamaparimANA: eva- mudArA: evaM durAsadAzceme buddhadharmA: | atha ca punarime bAlapRthagjanA: kudRSTipatitayA saMtatyA avidyAndhakAraparyavanaddhamAnasena mAnadhvajasamucchritai: saMkalpaistRSNAjAlAbhilaSitairmanasikArai- rmAyAzAThyagahanAnucaritaizcittAzayairIrSyAmAtsaryasaMprayuktairgatyupapattiprayogai rAgadveSamohaparicitai: karmopacayai: krodhopanAhasaMdhukSitAbhizcittajvAlAbhirviparyAsasaMprayuktai: karmakriyAbhinirhArai: kAmabhavAvidyAsravAnubaddhaizcittamanovijJAnabIjaistraidhAtuke punarbhavAGkuramabhinirvartayanti yadidaM nAmarUpasahajAvinirbhAgagatam | tenaiva ca nAmarUpeNa vivardhitena eSAM SaDAyatanagrAma: saMbhavati | saMbhUteSvAyataneSvanyonyasparzanipAtato vedanA saMbhavati | tAmeva vedanAM bhUyo bhUyo- ‘bhinandatAM tRSNopAdAnaM vivardhate | vivRddhe tRSNopAdAne bhava: saMbhavati | saMbhUte ca bhave jAtijarAmaraNazokaparidevadu:khadaurmanasyopAyAsA: prAdurbhavanti | evameteSAM sattvAnAM du:kha- skandho’bhinirvartate AtmAtmIyavigato riktastuccha: zUnyo nirIho nizceSTo jaDastRNakASTha- kuDyavartmapratibhAsopama: | na caivamavabudhyanta iti | teSAmevaMrUpeNa sattvAnAM du:khaskandhAvi- pramokSaM dRSTvA sattveSu mahAkaruNonmiJja: saMbhavati-ete’smAbhi: sattvA: paritrAtavyA: parimoca- @012 yitavyA ato mahAsaMmohAt, atyantasukhe ca nirvANe pratiSThApayitavyA: iti | ato’sya mahAmaitryunmiJja: saMbhavati || evaM kRpAmaitryanugatena khalu punarbhavanto jinaputrA bodhisattvo’dhyAzayena prathamAyAM bodhisattvabhUmau vartamAna: sarvavastuSu sApekSacittaM parivarjya buddhajJAne ca udAraspRhAbhilASa- buddhirmahAtyAgeSu prayuJjate | say a ime tyAgA:-yaduta dhanadhAnyakozakoSThAgAraparityAgo vA hiraNyasuvarNamaNimuktAvaiDUryazaGkhazilApravAlajAtarUparajataparityAgo vA ratnAbharaNavibhUSaNapari- tyAgo vA hayarathagajapativAhanaparityAgo vA udyAnatapovanavihAraparityAgo vA dAsIdAsakarma- karapauruSeyaparityAgo vA grAmanagaranigamajanapadarASTrarAjadhAnIparityAgo vA bharyAputraduhitRpari- tyAgo vA sarvapriyamanApavastuparityAgo vA zira:karNanAsAkaracaraNanayanasvamAMsazoNitAsthi- majjAmedazchavicarmahRdayasarvAtmabhAvaparityAgo vA, teSvanapekSo bhUtvA sarvavastuSu buddhajJAne ca udAraspRhAbhilASabuddhi: parityajati | evaM hyasya prathamAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya mahAtyAga: saMbhavati || sa evaM karuNAmaitrItyAgAzayo bhUtvA sarvasattvaparitrANArthaM bhUyo bhUyo laukikaloko- ttarAnarthAn parimArgate parigaveSate | parimArgamANa: parigaveSamANazca aparikhedacittamutpAda- yati | evamasyAparikheda: saMbhavati | aparikhinnazca sarvazAstravizArado bhavati | ato’sya zAstrajJatA saMbhavati | sa evaM zAstropeta: kriyAkriyAvicAritayA buddhyA hInamadhyapraNIteSu sattveSu tathatvAya pratipadyate yathAbalaM yathAbhajamAnam | ato’sya lokajJatA saMbhavati | lokajJazca kAlavelAmAtracArI hRyapatrApyavibhUSitayA saMtatyA AtmArthaparArtheSu prayujyate | ato’sya hRyapatrApyaM saMbhavati | teSu ca prayogeSu naiSkramyacArI avivartyApratyudAvartyabalAdhAna- prApto bhavati | evamasya dhRtibalAdhAnamAjAtaM bhavati | dhRtibalAdhAnaprAptazca tathAgatapUjo- pasthAneSu prayujyate, zAsane ca pratipadyate | evaM hyasyeme daza bhUmiparizodhakA dharmA AjAtA bhavanti | tadyathA-zraddhA karuNA maitrI tyAga: khedasahiSNutA zAstrajJatA lokajJatA hRyapatrApyaM dhRtibalAdhAnaM tathAgatapUjopasthAnamiti || tasya asyAM pramuditAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya bahavo buddhA AbhAsa- mAgacchanti audArikadarzanena praNidhAnabalena ca | bahUni buddhazatAni bahUni buddhasahasrANi bahUni buddhazatasahasrANi bahUni buddhanayutazatasahasrANi bahavo buddhakoTyo bahUni buddhakoTI- zatAni bahUni buddhakoTIsahasrANi bahUni buddhakoTizatasahasrANi bahUni buddhakoTInayutazata- sahasrANyAbhAsamAgacchanti audArikadarzanena praNidhAnabalena ca | sa tAMstathAgatAnarhata: samyaksaMbuddhAn dRSTvA udArAdhyAzayena satkaroti gurukaroti mAnayati pUjayati, cIvarapiNDapAtra- zayanAsanaglAnapratyayabhaiSajyapariSkAraizca pratipAdayati | bodhisattvasukhopadhAnaM copasaMharati | saMghagaNasaMmAnatAM ca karoti | tAni ca kuzalamUlAnyanuttarAyAM samyaksaMbodhau pariNAmayati | tAMzca asya buddhAn bhagavata: pUjayata: sattvaparipAka AjAto bhavati | sa sattvAMzca paripAcayati @013 dAnena priyavadyena ca adhimuktibalena ca | asyopari dve arthasaMgrahavastUnyAjAyete na tu khalvazeSajJAnaprativedhapratilambhena | tasya dazabhya: pAramitAbhyo dAnapAramitA atiriktatamA bhavati, na ca parizeSAsu na samudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam | sa yathA yathA buddhAMzca bhagavata: pUjayati, sattvaparipAkAya ca prayujya tAnimAn daza bhUmiparizodhakAn dharmAn samA- dAya vartate, tathA tathAsya tAni kuzalamUlAni sarvajJatApariNAmitAni bhUyasyA mAtrayottapyante, parizuddhyanti, karmaNyAni ca bhavanti yathAkAmatayA | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrA jAtarUpaM kuzalena karmAreNa yathA yathAgnau prakSipyate, tathA tathA parizuddhyati karmaNyaM ca bhavati vibhUSaNAlaMkAravidhiSu yathAkAmatayA, evameva bhavanto jinaputrA yathA yathA bodhisattvo…peyAlaM…yathAkAmatayA || punaraparaM bhavanto jinaputrA bodhisattvena asyAM prathamAyAM bodhisattvabhUmau sthitena asyA eva prathamAyA bodhisattvabhUmerAkArapratilambhaniSyandA: parimArgitavyA: parigaveSi- tavyA: paripraSTavyA: | buddhabodhisattvAnAM kalyANamitrANAM ca sakAzAdatRptena ca bhavitavyaM bhUmyaGgapariniSpAdanAya | evaM yAvaddazamyA bodhisattvabhUmeraGgapariniSpAdanAya | tena bhUmi- pakSapratipakSakuzalena ca bhavitavyaM bhUmisaMvartavivartakuzalena ca bhUmyAkAraniSyandakuzalena ca bhUmipratilambhavibhAvanAkuzalena ca bhUmyaGgaparizodhanakuzalena ca bhUmerbhUmisaMkramaNa- kuzalena ca bhUmibhUmivyavasthAnakuzalena ca bhUmibhUmivizeSajJAnakuzalena ca bhUmibhUmi- pratilambhApratyudAvartyakuzalena ca sarvabodhisattvabhUmiparizodhanatayA tathAgatajJAnabhUmyAkramaNa- kuzalena ca bhavitavyam | evaM bhUmyAkArAbhinirhArakuzalasya hi bhavanto jinaputrA bodhi- sattvasya prathamAyA bodhisattvabhUmerucchalitasya niSThAnaM na saMbhavati yAvaddazabhUmibhUmyAkramaNa- miti | mArgAdhiSThAnAgamena ca bhUmijJAnAlokena ca buddhajJAnAlokaM prApnoti | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrA: kuzala: sArthavAho mahAsArthaparikarSaNAbhiprAyo mahAnagaramanu- prApayitukAma: AdAveva mArgaguNAMzca mArgavivartadoSAMzca mArgasthAnAntaravizeSAMzca mArga- sthAnAntaravivartadoSAMzca mArgakriyApathyodanakAryatAM ca parimArgayati parigaveSayate | sa yAvanmahAnagarAnuprAptaye kuzalo bhavatyanuccalita eva prathamAnmArgAntarasthAnAt | sa evaM jJAnavicAritayA buddhyA mahApathyodanasamRddhyA anupUrveNa mahAsArthena sArdhaM yAvanmahAnagara- manuprApnoti, na cATavIkAntAradoSai: sArthasya vA Atmano vAsyopaghAta: saMpadyate | evameva bhavanto jinaputrA bodhisattva: kuzalo mahAsArthavAho yadA prathamAyAM bodhisattvabhUmau sthito bhavati, tadA bhUmipakSapratipakSakuzalo bhavati, bhUmisaMvartavivartakuzalo bhavati, bhUmyAkAraniS;yandakuzalo bhavati, bhUmipratilambhavibhAvanAkuzalo bhavati, bhUmyaGgaparizodhanakuzalo bhavati, bhUmerbhUmi- saMkramaNakuzalo bhavati, bhUmibhUmivyavasthAnakuzalo bhavati, bhUmibhUmivizeSajJAnakuzalo bhavati, bhUmibhUmipratilambhApratyudAvartyakuzalo bhavati, sarvabodhisattvabhUmiparizodhanatayA tathAgatajJAnabhUmyAkramaNakuzalazca bhavati | tadA bodhisattvo mahApuNyasaMbhArapathyodanasusaM- @014 gRhIto jJAnasaMbhArasukRtavicayo mahAsattvasArthaparikarSaNAbhiprAya: sarvajJatAmahAnagaramanuprApa- yitukAma: AdAveva bhUmimArgaguNAMzca bhUmimArgavivartadoSAMzca bhUmimArgasthAnAntaravizeSAMzca bhUmimArgasthAnAntaravivartadoSAMzca mahApuNyajJAnasaMbhArapathyadanakriyAkAryatAM ca parimArgate parigaveSate buddhAnAM bhagavatAM bodhisattvAnAM kalyANamitrANAM ca sakAzAt | sa yAvatsarvajJatA- mahAnagarAnuprAptikuzalo bhavatyanuccalita eva prathamAnmArgAntarasthAnAt | sa evaM jJAnavi- cAritayA buddhyA mahApuNyajJAnasaMbhArapathyadanasaMruddhyA mahAntaM sattvasArthaM yathAparipAcitaM saMsArATavIkAntAradurgAdatikramya yAvartsarvajJatAmahAnagaramanuprApayati | na saMsArATavIkAntAra- doSai: sattvasArthasya vA Atmano vA asyopaghAta: saMpadyate | tasmAttarhi bhavanto jinaputrA bodhisattvena aparikhinnena bhUmiparikarmavizeSAbhiyuktena bhavitavyam | ayaM bhavanto jinaputrA bodhisattvasya prathamAyA: pramuditAyA bodhisattvabhUmermukhapraveza: samAsato nirdizyate || yo’syAM pratiSThito bodhisattvo bhUyastvena jambUdvIpezvaro bhavati mahaizvaryAdhipatyaprati- labdho dharmAnurakSI kRtI prabhu: sattvAn mahAtyAgena saMgrahItukuzala: sattvAnAM mAtsaryamalavini- vRttaye’paryanto mahAtyAgArambhai: | yacca kiMcitkarmArabhate dAnena vA priyavadyatayA vA arthakriyayA vA samAnArthatayA vA, tatsarvamavirahitaM buddhamanasikArairdharmamanasikArai: saMghamanasikArairbodhi- sattvamanasikArairbodhisattvacaryAmanasikArai: pAramitAmanasikArairbhUmimanasikArairbalamanasikArai- rvaizAradyamanasikArairAveNikabuddhadharmanasikArairyAvatsarvAkAravaropetasarvajJajJAnamanasikArai: | ki- miti ? sarvasattvAnAmagryo bhaveyaM zreSTho jyeSTho vara: pravara uttamo’nuttamo nAyako vinAyaka: pariNAyako yAvatsarvajJajJAnapratizaraNo bhaveyam iti | AkAGkSaMzca tathArUpaM vIryamArabhate yathArUpeNa vIryArambheNa sarvagRhakalatrabhogAnutsRjya tathAgatazAsaMne pravrajati | pravrajitazca san ekakSaNalavamuhUrtena samAdhizataM ca pratilabhate samApadyate ca | buddhazataM ca pazyati, teSAM cAdhiSThAnaM saMjAnIte | lokadhAtuzataM ca kampayati | kSetrazataM cAkramati | lokadhAtuzataM cAvabhAsayati | sattvazataM ca paripAcayati | kalpazataM ca tiSThati | kalpazataM ca pUrvAntA- parAntata: pravizati | dharmamukhazataM ca pravicinoti | kAyazataM cAdarzayati | kAyaM kAyaM ca bodhisattvazataparivAramAdarzayati | tathA uttare praNidhAnabalikA bodhisattvA: praNidhAnavize- SikatayA vikurvanti yeSAM na sukarA saMkhyA kartuM kAyasya vA prabhAyA vA RddhervA cakSuSo vA gocarasya vA svarasya vA caryAyA vA vyUhasya vA adhiSThAnasya vA adhimuktervA abhisaMskArANAM vA yAvadetAvadbhirapi kalpakoTiniyutazatasahasrairiti || pramuditA nAma prathamA bhUmi: || @015 2 vimalA nAma dvitIyA bhUmi: | vajragarbho bodhisattva Aha-yo’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattva: prathamAyAM bodhi- sattvabhUmau suparikarmakRto dvitIyAM bodhisattvabhUmimabhilaSati, tasya daza^ cittAzayA: pravartante | katame daza ? yaduta RjvAzayatA ca mRdvAzayatA ca karmaNyAzayatA ca damAza- yatA ca zamAzayatA ca kalyANAzayatA ca asaMsRSTAzayatA ca anapekSAzayatA ca udArA- zayatA ca mAhAtmyAzayatA ca | ime daza cittAzayA: pravartante | tato dvitIyAyAM bodhi- sattvabhUmau vimalAyAM pratiSThito bhavati || tatra bhavanto jinaputrA vimalAyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattva: prakRtyaiva dazabhi: kuzalai: karmapathai: samanvAgato bhavati | katamairdazabhi: ? yaduta prANAtipAtAtprati- virato bhavati nihatadaNDo nihatazastro nihatavairo lajjAvAn dayApanna: sarvaprANibhUteSu hitasukhAnukampI maitracitta: | sa saMkalpairapi prANivihiMsAM na karoti, ka: punarvAda: parasattveSu sattvasaMjJina: saMcintyaudArikakAyaviheThanayA || adattAdAnAtprativirata: khalu punarbhavati svabhogasaMtuSTa: parabhogAnabhilASI anu- kampaka: | sa paraparigRhItebhyo vastubhya: paraparigRhItasaMjJI steyacittamupasthApya antaza- stRNaparNamapi nAdattamAdAtA bhavati, ka: punarvAdo’nyebhyo jIvitopakaraNebhya: || kAmamithyAcArAtprativirata: khalu punarbhavati svadArasaMtuSTa: paradArAnabhilASI | sa paraparigRhItAsu strISu parabhAryAsu gotradhvajadharmarakSitAsu abhidhyAmapi notpAdayati, ka: punarvAdo dvIndriyasamApatyA vA anaGgavijJaptyA vA || anRtavacanAtprativirata: khalu punarbhavati satyavAdI bhUtavAdI kAlavAdI, yathAvAdI tathAkArI | so’ntaza: svapnAntaragato’pi vinidhAya dRSTiM kSAntiM ruciM matiM prekSAM visaMvA- danAbhiprAyo nAnRtAM vAcaM nizcArayati, ka: punarvAda: samanvAhRtya || pizunavacanAtprativirata: khalu punarbhavati abhedAviheThApratipanna: sattvAnAm | sa neta: zrutvA amutrAkhyAtA bhavatyamISAM bhedAya | na amuta: zrutvA ihAkhyAtA bhavatyeSAM bhedAya | na saMhitAn bhinatti, na bhinnAnAmanupradAnaM karoti | na vyagrArAmo bhavati na vyagrarato na vyagrakaraNIM vAcaM bhASate sadbhUtAmasadbhUtAM vA || paruSavacanAtprativirata: khalu punarbhavati | sa yeyaM vAgadezA karkazA parakaTukA parAbhisaMjananI anvakSAnvakSaprAgbhArA grAmyA pArtharajanakI anelA akarNasukhA krodharoSani- zcAritA hRdayaparidahanI mana: saMtApakarI apriyA amanaApA amanojJA svasaMtAnaparasaMtAna- vinAzinI | tathArUpAM vAcaM prahAya yeyaM vAkU snigdhA mRdvI manojJA madhurA priyakaraNI manaApakaraNI hitakaraNI nelA karNasukhA hRdayaMgamA premaNIyA paurI varNavispaSTA vijJeyA zravaNIyA nizritA bahujaneSTA bahujanakAntA bahujanapriyA bahujanamanaApA vijJApannA @016 sarvasattvahitasukhAvahA samAhitA manautplAvanakarI mana:prahlAdanakarI svasaMtAnaparasaMtAna- prasAdanakarI tathArUpAM vAcaM nizcArayati || saMbhinnapralApAtprativirata: khalu punarbhavati suparihAryavacana: kAlavAdI bhUtavAdI arthavAdI dharmavAdI nyAyavAdI vinayavAdI | sa nidAnavatIM vAcaM bhASate kAlena sAvadAnAm | sa cAntaza itihAsapUrvakamapi vacanaM parihAryaM pariharati, ka: punarvAdo vAgvikSepeNa || anabhidhyAlu: khalu punarbhavati parasveSu parakAmeSu parabhogeSu paravittopakaraNeSu | paraparigRhIteSu spRhAmapi notpAdayati, kimiti yatpareSAM tannAma syAditi nAbhidhyAmutpAda- yati, na prArthayate na praNidadhAti, na lobhacittamutpAdayati || avyApannacitta: khalu punarbhavati | sarvasattveSu maitracitto hitacitto dayAcitta: sukha- citta: snigdhacitta: sarvajagadanugrahacitta: sarvabhUtahitAnukampAcitta: | sa yAnImAni krodho- panAhakhilamalavyApAdaparidAhasaMdhukSitapratighAdyAni tAni prahAya yAnImAni hitopasaMhitAni maitryupasaMhitAni sarvasattvahitasukhAya vitarkitavicAritAni, tAnyanuvitarkayitA bhavati || samyagdRSTi: khalu punarbhavati samyakpathagata: kautukamaGgalenAnAprakArakuzIladRSTi- vigataRjudRSTirazaTho’mAyAvI buddhadharmasaMghaniyatAzaya: | sa imAn daza kuzalAn karmapathAn satatasamitamanurakSan evaM cittAzayamabhinirharati-yA kAcitsattvAnAmapAyadurgativinipAta- prajJapti: sarvA, sA eSAM dazAnAmakuzalAnAM karmapathAnAM samAdAnaheto: | hanta ahamAtmanaiva samyakpratipattisthita: parAn samyakpratipattau sthApayiSyAmi | tatkasya heto: ? asthAnameta- danavakAzo yadAtmA vipratipattisthita: parAn samyakpratipattau sthApayet, naitatsthAnaM vidyata iti | sa evaM pravicinoti-eSAM dazAnAM akuzalAnAM karmapathAnAM samAdAnaheto- rnirayatiryagyoniyamalokagataya: prajJAyante | puna: kuzalAnAM karmapathAnAM samAdAnahetormanuSyo- papattimAdiM kRtvA yAvadbhavAgramityupapattaya: prajJAyante | tata uttaraM ta eva daza kuzalA: karmapathA: prajJAkAreNa paribhAvyamAnA: prAdezikacittatayA traidhAtukottrastamAnasatayA mahA- karuNAvikalatayA parata: zravaNAnugamena ghoSAnugamena ca zrAvakayAnaM saMvartayanti | tata uttarataraM parizodhitA aparapraNeyatayA svayaMbhUtvAnukUlatayA svayamabhisaMbodhanatayA parato’parimArgaNatayA mahAkaruNopAyavikalatayA gambhIredaMpratyayAnubodhanena pratyekabuddhayAnaM saMvartayati | tata uttarataraM parizodhitAvipulApramANatayA mahAkaruNopetatayA upAyakauzala- saMgRhItatayA saMbaddhamahApraNidhAnatayA sarvasattvAparityAgatayA buddhajJAnavipulAdhyAlambanatayA bodhisattvabhUmiparizuddhyai pAramitAparizuddhyai caryAvipulatvAya saMvartante | tata uttarataraM parizodhitA: sarvAkAraparizodhitatvAdyAvaddazabalabalatvAya sarvabuddhadharmA: samudAgamAya saMvartante | tasmAt tarhyasmAbhi: samAbhinirhAre sarvAkAraparizodhanAbhinirhAra eva yoga: karaNIya: || sa bhUyasyA mAtrayA evaM pratisaMzikSate-ime khalu punardazAkuzalA: karmapathA adhimAtra- tvAdAsevitA bhAvitA bahulIkRtA nirayaheturmadhyatvAt tiryagyoniheturmRdutvAdyamalokahetu: | tatra @017 prANAtipAto nirayamupanayati, tiryagyonimupanayati, yamalokamupanayati | atha cetpunarmanuSyeSu upapadyate, dvau vipAkAvabhinirvartayati alpAyuSkatAM ca bahuglAnyatAM ca | adattAdAnaM... peyAlaM...parIttabhogatAM ca sAdhAraNabhogatAM ca | kAmamithyAcAro…anAjAneyaparivAratAM ca sasapatnadAratAM ca | mRSAvAdo…abhyAkhyAnabahulatAM ca parairvisaMvAdanatAM ca | paizunyaM... bhinnaparivAratAM ca hInaparivAratAM ca | pAruSyaM...amanApazravaNatAM ca kalahavacanatAM ca | saMbhinnapralApo…anAdeyavacanatAM ca anizcitapratibhAnatAM ca | abhidhyA...asaMtuSTitAM ca mahecchatAM ca | vyApAdo…ahitaiSitAM ca parotpIDanatAM ca | mithyAdRSTi:…kudRSTi- patitazca bhavati zaThazca mAyAvI | evaM khalu mahato’parimANasya du:khaskandhasya ime dazAkuzalA: karmapathA: samudAgamAya saMvartante | hanta vayaM imAn dazAkuzalAn karmapathAn vivajrya dharmArAmaratiratA viharAma | sa imAn dazAkuzalAn karmapathAn prahAya dazakuzalakarmapatha- pratiSThita: parAMsteSveva pratiSThApayati | sa bhUyasyA mAtrayA sarvasattvAnAmantike hitacittatA- mutpAdayati | sukhacittatAM maitracittatAM kRpAcittatAM dayAcittatAmanugrahacittatAmArakSAcittatAM samacittatAmAcAryacittatAM zAstRcittatAmutpAdayati | tasyaivaM bhavati-kudRSTipatitA bateme sattvA viSamamatayo viSamAzayA utpathagahanacAriNa: | te’smAbhirbhUtapathasamyagdRSTimArgayAthAtathye pratiSThApayitavyA: | bhinnavigRhItacittavivAdopapannA bateme sattvA: satatasamitaM krodhopanAha- saMdhukSitA: | te’smAbhiranuttare mahAmaitryupasaMhAre pratiSThApayitavyA: | atRptA bateme sattvA: paravittAbhilASiNo viSamAjIvAnucaritA: | te’smAbhi: parizuddhakAyavAGmanaskarmAntAjIvi- kAyAM pratiSThApayitavyA: | rAgadveSamohatrinidAnAnugatA bateme sattvA vividhaklezAgnijvAlAbhi: satatasamitaM pradIptA: | na ca tato’tyantani:saraNopAyaM parimArgayanti | te’smAbhi: sarvakleza- prazame nirupadrave nirvANe pratiSThApayitavyA: | mahAmohatamastimirapaTalAvidyAndhakArAvRtA bateme sattvA mahAndhakAragahanAnupraviSTA: prajJAlokasudUrIbhUtA mahAndhakArapraskannA: kudRSTikAntAra- samavasRtA: | teSAmasmAbhiranAvaraNaM prajJAcakSurvizodhayitavyaM yathA sarvadharmayAthAtathyAparapraNayatAM pratilapsyante | mahAsaMsArATavIkAntAramArgaprapannA bateme sattvA ayogakSemiNo’nAzvAsaprAptA mahAprapAtapatitA nirayatiryagyoniyamalokagatiprapAtAbhimukhA: kudRSTiviSamajAlAnuparyavanaddhA mohagahanasaMchannA mithyAmArgavipathaprayAtA jAtyandhIbhUtA: pariNAyakavikalA ani:saraNe ni:saraNasaMjJino namucipAzabaddhA viSayataskaropagRhItA: kuzalapariNAyakavirahitA mArAzaya- gahanAnupraviSTA buddhAzayadUrIbhUtA: | te’smAbhirevaMvidhAt saMsArATavIkAntAradurgAduttArayitavyA abhayapure ca sarvajJatAnagare nirupadrave nirupatApe pratiSThApayitavyA: | mahaughormyAmathairnimagnA bateme sattvA: kAmabhavAvidyAdRSTyoghasamavasRSTA: saMsArasrotonuvAhinastRSNAnadIprapannA mahA- vegagrastA avilokanasamarthA: kAmavyApAdavihiMsAvitarkapratAnAnucaritA: satkAyadRSTyudaka- rAkSasagRhItA: kAmagahanAvartAnupraviSTA nandIrAgamadhyasaMchannA asmimAnasthalotsannA dau:zIlya- viSamAcArAnta:puTIbhUtA: SaDAyatanagrAmabhayatIramanuccalitA: kuzalasaMtArakavirahitA anAthA @018 aparAyaNA azaraNA: | te’smAbhirmahAkaruNAkuzalamUlabalenoddhRtya nirupadrave’rajasi kSeme zive’bhaye sarvabhayatrAsApagate sarvajJatAratnadvIpe pratiSThApayitavyA: | ruddhA bateme sattvA bahu- du:khadaurmanasyopAyAsabahule’nunayapratighapriyApriyavinibandhane sazokaparidevAnucarite tRSNA- nigaDabandhane mAyAzAThyAvidyAgahanasaMchanne traidhAtukacArake | te’smAbhi: sarvatraidhAtukaviveke sarvadu:khopazame’nAvaraNanirvANe pratiSThApayitavyA: | AtmAtmIyAbhiniviSTA bateme sattvA: skandhAlayAnuccalitAzcaturviparyAsAnuprayAtA: SaDAyatanazUnyagrAmasaMnizritAzcaturmahAbhUtoragA- bhidrutA: skandhavadhakataskarAbhighAtitA aparimANadu:khapratisaMveditan: | te’smAbhi: paramasukhe saraniketavigame pratiSThApayitavyA yaduta sarvAvaraNaprahANanirvANe | hInalInadInAdhimuktA bateme sattvA agryasarvajJajJAnacittavikalA: sati ni:saraNe mahAyAne zrAvaka pratyekabuddhyAnAva- tIrNamataya: |te’smAbhirudArabuddhadharmamativipulAdhyAlambena sarvajJajJAanlocanatayA anuttare mahA- yAne pratiSThApayitavyA: || iti hi bhavanto jinaputrA evaM zIlabalAdhAnAnugatasya bodhisattvasya kRpAkaruNA- maitryabhinirhArakuzalasya sarvasattvAnavadhISTakalyANamitrasyAparityaktasarvasattvasya kriyAkriyAbhi- nirhArakuzalasya vimalAyAM bodhisattvabhUmau pratiSThitasya bahavo buddhA AbhAsabhAgacchanti… audA{1. ##See page 12.##}rika…peyAlaM …. pariNAmayati | tAMzca tathAgatAnarhata: samyaksaMbuddhAn paryupAsate, teSAM ca sakAzebhyo gauraveNemAneva daza kuzalAn karmapathAn pratigRhNAti, yathApratigRhItAMzca nAntarA praNAzayati | so’nekAn kalpAnanekAni kalpazatAni anekAni kalpasahasrANi ane- kAni kalpazatasahasrANi anekAni kalpaniyutazatasahasrANi anekakalpakoTIranekAni kalpakoTizatAni anekAni kalpakoTizatasahasrANi anekAni kalpakoTiniyutazatasahasrANi mAtsaryadau:zIlyamalApanItatayA tyAgazIlavizuddhau samudAgacchati | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrAstadeva jAtarUpaM kAsIsaprakSiptaM bhUyasyA mAtrayA sarvamalApagataM bhavati, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvo’syAM vimalAyAM bodhisattvabhUmau shito’nekAn kalpAn yAvadanekAni kalpakoTiniyutazatasaharANi mAtsaryadau:zIlyamalApanItatayA tyAgazIlavizuddhau samudA- gacchati | tasya caturbhya saMgrahavastubhya: priyavadyatA atiriktatamA bhavati | dazabhya pAramitAbhya: zIlapAramitA atiriktatamA bhavati | na ca parizeSAsu na samudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam || iyaM bhavanto jinaputrA bodhisattvasya vimalA nAma dvitIyA bodhisattvabhUmi: samAsa- nirdezata:, yasyAM pratiSThito bodhisattvo bhUyastvena rAjA bhavati cakravartI caturdvIpAdhi- patidharmAdhipatyapratilabdha: saptaratnasamanvAgata: kRtI prabhu: sattvAnAM dau:zIlyamalavinivartanAya kuzala: sattvAn dazasu kuzaleSu karmapatheSu pratiSThApayitum | yacca kiMcit {2.##See page 14 and change## ^zataM ##to## sahasraM ##in ecpres- sions like## samAdhizataM.}karmArabhate…peyAlam || vimalA nAma dvitIyA bhUmi: || @019 3 prabhAkarI nAma tRtIyA bhUmi: | vajragarbho bodhisattva Aha-yo’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattvo dvitIyAyAM bodhi- sattvabhUmau suparizodhitAdhyAzayastRtIyAM bodhisattvabhUmimAkramati, sa dazabhizcittAzaya- manaskArairAkramati | katamairdazabhi: ? yaduta zuddhacittAzayamanaskAreNa ca sthiraMcittAzayamana- skAreNa ca nirviccittAzayamanaskAreNa ca avirAgacittAzayamanaskAreNa ca avinivarta- cittAzayamanaskAreNa ca dRDhacittAzayamanaskAreNa ca uttaptacittAzayamanaskAreNa ca | ebhirdazabhizcittAzayamanaskArairAkramati | sa khalu punarbhavanto jinaputrA bodhisattvastRtIyAyAM bodhisattvabhUmau sthito’nityatAM ca sarvasaMskAragatasya yathAbhUtaM pratyavekSate, du:khatAM ca azu- bhatAM ca anAzvasikatAM ca vipralopatAM ca acirasthitikatAM ca kSaNikotpAdanirodhatAM ca pUrvAntAsaMbhavatAM ca aparAntAsaMkrAntitAM ca pratyutpannAvyavasthitayAM ca sarvasaMskAra- gatasya pratyavekSate | sa evaMbhUtaM sarvasaMskAragataM saMpazyannanabhisaraM nirAkrandaM sazokaM saparidevaM sopAyAsaM priyApriyavinibaddhaM du:khadaurmanasyopAyAsabahulasaMnicayabhUtaM rAgadveSa- mohAgnisaMpradIptamanekavyAdhivivardhitaM ca AtmabhAvaM saMpazyan bhUyasyA mAtrayA sarvasaMskArebhya- zcittamuuccAlayati, tathAgatajJAne ca saMpreSayati | sa tathAgatajJAnasyAcintyatAM ca samanupazyati, atulyatAM ca aprameyatAM ca durAsadatAM ca asaMspRSTatAM ca nirupadravatAM ca nirupAyAsatAM ca abhayapuragamanIyatAM ca apunarAvRttitAM ca bahujanaparitrANatAM ca samanupazyati | sa evamapramANatAM ca tathAgatajJAnasya samanupazyan evaM bahUpadravatAM ca sarvasaMskAragatasya vyupa- parIkSamANo bhUyasyA mAtrayA sattvAnAmantike daza cittAzayAnupasthApayati | katamAn daza ? yaduta anAthAtrANA pratizaraNacittAzayatAM ca nityadaridrapratizaraNacittAzayatAM ca rAga-] dveSamohAgnisaMpradIptapratizaraNacittAzayatAM ca bhavacArakAvaruddhapratizaraNacittAzayatAM ca satatasamitaklazagahenAvRtaprasuptapratizaraNacittAzayatAM ca vilokanasamarthapratizaraNacittA- zayatAM ca kuzaladharmacchandarahitapratizaraNacittAzayatA ca buddhadharmapramuSitapratizaraNa- cittAzayatAM ca saMsArasrotonuvAhipratizaraNacittAzayatAM ca mokSopAyapraNaSTapratizaraNa- cittAzayatAM ca | imAn daza cittAzayAnupasthApayati || sa evaM bahUpadravaM sattvadhAtuM samanupazyan evaM vIryamArabhate-mayaivaite sattvA: paritrAtavyA: parimocayitavyA: paritoSayitavyA vinetavyA: parinirvApayitavyA iti | sa evaM nirvidanugatazca sarvasaMskAragatyA upekSAnugatazca sarvasattveSu anuzaMsAnugatazca sarvajJajJAne tathAgatajJAnapratizaraNa: sarvasattvaparitrANAyAbhiyukta: evaM vyupaparIkSate-katamena khalu upAyamArgeNa zakyA ime sattvA evaM bahudu:khopaklezaprapatitA abhyuddhartum, atyantasukhe ca nirvANe pratiSThApayitum, sarvadharmani:saMzayatAM cAnuprApayitumiti ? tasya bodhisattvasyaivaM bhavati-nAnyatra anAvaraNavimokSajJAnasthAnAt | tacca anAvaraNa- jJAnavimokSasthAnaM nAnyatra sarvadharmayathAvadavabodhAt | sa ca sarvadharmayathAvadavabodho nAnyatra apracArAnutpAdacAriNyA: prajJAyA: | sa ca prajJAloko nAnyatra dhyAnakauzalyavinizcaya- buddhipratyavekSaNAt | tacca dhyAnakauzalyavinizcayabuddhipratyavekSaNaM nAnyatra zrutakauzalyAditi || @020 sa evaM pratyavekSitajJAno bhUyasyA mAtrayA saddharmapayeSaNAbhiyukto viharati | rAtriMdivaM dharma- zravaNArthiko dharmakAmAtRptApratiprasrabdho buddhadharmaparyeSTiheto: | dharmArAmo dharmarato dharmapratizaraNo dharmanimno dharmapravaNo dharmaprAgbhAro dharmaparAyaNo dharmalayano dharmatrANo dharmAnudharmacArI | sa evaM buddhadharmaparyeSaNAbhiyukto nAsti tatkiMcid dravyavittajAtaM vA dhanadhAnyakozakoSThAgArajAtaM vA hiraNyasuvarNamaNimuktAvajravaiDUryazaGkhazilkApravAlajAtarUparajatajAtaM vA yAvatsarvAGgapratyaGga- parityAgo vA yanna parityajati tayA dharmakAmatayA | na ca tasmAduSkarasaMjJI bhavati anyatra tasminneva dharmabhANakapudgale duSkarasaMjJI bhavati yo’syaikadharmapamapi dezayati | sa dharmahetornAsti tatkiMcidupAttaM bAhyaM vastu yanna parityajati | nAsti tatkiMcidAdhyAtmikaM vastu yanna parityajati | nAsti tatkiMcidguruparicaryopasthAnaM yannopAdatte | nAsti sA kAcid mAnAbhimAnotsarganirmANopacAratA yAM nopAdatte | nAsti sA kAcitkAyikI pIDA yAM nopAdatte | sa citro bhavatyazrutadharmapadazravaNena,a na tveva trisAhasramahAsAhasralokadhAtupratibhena ratnarAzipratilambhena | sa citro bhavatyekasubhASitagAthAzravaNena na tveva cakravartirAjya- pratilambhena | sa citro bhavatyazrutadharmapAdazravaNena bodhisattvacaryAparizodhanena na tveva zakratvabrahmatvapratilambhena bahukalpazatasahasrAparyavasAnena | sacedidaM kazcidevaM brUyAt-evamahaM tulyamidaM dharmapadaM samyaksaMbuddhopanItaM bodhisattvacaryAparizodhanaM saMzrAvayeyam, sacettvaM mahatyAmagnikhadAyAM saMprajvalitAyAmekajvAlIbhUtAyAmAtmAnaM prapAtaye:, mahAntaM ca du:khavedano- pakramaM svazarIreNopAdadyA iti | tasyaivaM bhavati-utsahe’hamekasyApi dharmapadasya samyaksaM buddhopanItasya bodhisattvacaryAparizodhanasyArthAya trisAhasramahAsAhasralokadhAtAvagniparipUrNe brahmalokAdAtmAnamutsraSTum, kiM puna: prAkRtAyAM agnikhadAyAm | api tu khalu puna: sarvairnirayApAyadu:khasaMvAsairapyasmAbhirbuddhadharmA: paryeSitavyA:, kiM punarmanuSyadu:kha- saMvAsairiti | sa evaMrUpeNa vIryArambheNa dharmAn paryeSate | yathAzruteSu dharmeSu ca yoniza: pratyavakSeNajAtIyo bhavati | tAMzca dharmAn zrutvA svacittanidhyaptyA eko rahogata evaM mImAMsate-dharmAnudharmapratipattyA ime buddhadharmA anugantavyA na kevalaM vAkkarmaparizuddhyeti | so’syAM prabhAkaryAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattvo dharmAnudharmapratipattihetorviviktaM kAmairviviktaM pApakairakuzaladharmai: savitarkaM savicAraM vivekajaM prItisukhaM prathamaM dhyAnamupa- saMpadya viharati | sa vitarkavicArANAM vyupazamAdadhyAtmasaMprasAdAccetasa ekotIbhAvA- davitarkamavicAraM samAdhijaM prItisukhaM dvitIyaM dhyAnamupasaMpadya viharati | sa prItervirAgA- dupekSako viharati smRtimAn saMprajAnan | sukhaM ca kAyena pratisaMvedayati yattadAryA AcakSante-upekSaka: smRtimAn | sukhavihArI nizprItikaM tRtIyaM dhyAnamupasaMpadya viharati | sa sukhasya ca prahANAddu:khasya ca prahANAtpUrvameva ca saumanasyadaurmanasyayorastaMgamAdadu:khA- sukhamupekSAsmRtiparizuddhaM caturthaM dhyAnamupasaMpaedya viharati | sa sarvazo rUpasaMjJAnAM samati- karmAta pratighasaMjJAnAmastaMgamAnnAnAtvasaMjJAnAmamanasikArAdantakamAkAzamityAkAzAnantyAya- @021 tanamupasaMpadya viharati | sa sarvaza AkAzAnantyAyatanasamatikramAdanantaM vijJAnamiti vijJAnAnantyAyatanamupasaMpadya viharati | sa sarvazo vijJAnAnantyAyatanasamatikramAnnAsti kiMcidityAkiMcanyAyatanamupasaMpadya viharati | sa sarvaza AkiMcianyAyatanasamatikramAnnaiva- saMjJAnAsaMjJAyatanamupasaMpadya viharati tenAnabhiratipadasthAnena nAnyatra dharmAnudharmaprati- pattimupAdAyA || sa maitrIsahagatena cittena vipulena mahadgatenAdvayenApramANenAvaireNAsapatnenAnAvaraNe- nAvyAbAdhena sarvatrAnugatena dharmadhAtuparame loke AkAzadhAtuparyavasAne sarvAvantaM lokaM spharitvopasaMpadya viharati | evaM karuNAsahagatena cittena | muditAsahagatena cittena | upekSAsahagatena cittena viharati || so’nekAvidhAM RddhividhiM pratyanubhavati | pRthivimapi kampayati | eko’pi bhUtvA bahudhA bhavati | bahudhApi bhUtvaiko bhavati | AvirbhAvaM tirobhAvamapi pratyanubhavati | tira:- kuDyaM tira:prAkAraM parvatamapyajjan gacchati tadyathApi nAma AkAze | AkAze’pi paryaGkena krAmati tadyathApi nAma pakSizakuni: | pRthivyAmapyunmajjananimajjanaM karoti tadyathApi nAma udake | udake’pyama{1.##R## asajjana.}Jjan gacchati tadyathApi pRthivyAm | dhUmayati prajvalati, tadyathApi nAma mahAgniskandha: | sva{2. ##R## udakamapi kAyAtpramuJcati yena vAriNA ##for## svakAyAdap…vAridhArAbhi:. KAyAdapi mahAvAridhArA utsRjati tadyathApi nAma mahAmegha: | yAbhirvAridhArAbhirayaM trisAhasramahAsAhasro lokadhAturAdIpta: pradIpta: saMprajvalito’gninA ekajvAlIbhUto nirvApyate | imAvapi candrasUryAvevaMmaharddhikau evaMmahAnubhAvau pANinA parA- mRzati parimArSTi yAvadbrahmalokamapi kAyena vazaM vartayati || sa divyena zrotradhAtunA [vizuddhenA]tikrAntamAnuSyakena ubhayAn zabdAn zRNoti divyAn mAnuSyakAn, sUkSmAnaudArikAMzca | ye dUre’ntike vA antazo daMza- mazakakITamakSikANAmapi zabdAn zRNoti | [eSA divyazrotrAbhijJA] || sa parasattvAnAM parapudgalAnAM cetasaiva cittaM yathAbhUtaM prajAnAti | sarAgaM cittaM sarAgacittamiti yathAbhUtaM prajAnAti virAgaM cittaM virAgacittamiti prajAnAti | sadoSaM... vigatadoSaM .... samohaM …. vigatamohaM …. saklezaM ni:klezaM … parIttaM …. vipulaM …. mahadgataM …. apramANaM …. saMkSiptaM …. [vistIrNaM] …. samAhitaM …. asamAhitaM …. vimuktaM …. avimuktaM …. sAGganam…anaGganam…audArikaM cittamaudArikacittamiti yathAbhUtaM prajAnAti | anaudArikaM cittamanudArikaM cittamiti yathAbhUtaM prajAnAti | iti parasattvAnAM parapudgalAnAM cetasaiva cittaM yathAbhUtaM prajAnAti | [ ityeSA paracittajJAnAbhijJA] || so’nekavidhaM pUrvanivAsamanusmarati | ekAmapi jAtimanusmarati | dve tisrazcatasra: paJca daza viMzati: triMzataM catvArizataM paJcAzataM jAtizatamanusmarati | anekAnyapi jAti- @022 zatAni | anekAnyapi jAtizatasahasrANi | saMvartakalpamapi vivartakalpamapi | anekAnapi saMvartavivartakalpAnapyanusmarati | kalpazatamapi kalpasahasramapi kalpazatasahasramapi kalpa- koTimapi kalpakoTIzatamapi kalpakoTIsahasramapi kalpakoTIzatasahasramapi yAvadanekAnyapi kalpakoTIniyutazatasahasrANyanusmarati- amutrAhamAsaM evaMnAmA | evaMgotra: evaMjAti: evamAhAra evamAyu:pramANa: evaM cirasthitika: evaM sukhadu:khapraitsaMvedI | so’haM tatazcyuto- ‘tropapanna: | tatazcyuta ihopapanna: | iti sAkAraM soddezaM sanimittamanekavidhaM pUrvanivAsa- manusmarati | [ eSA pUrvanivAsAnusmRtyabhijJA] || sa divyena cakSuSA vizuddhenAtikrAntamAnuSyakeNa sattvAn pazyati cyavamAnAnupapadya- mAnAn suvarNAn durvarNAn sugatAn durgatAn praNItAn hInAn | yathAkarmopagAn sattvAn yathAbhUtaM prajAnAti-ime bhavanta: sattvA: kAyaduzcaritena samanvAgatA vAgduzcaritena samanvAgatA [manoduzcaritena samanvAgatA:] | AryANAmapavAdakA mithyAdRSTaya: mithyAdRSTikarmasamAdAna- hetostaddhetuM tatpratyayaM kAyasya bhedAtparaM maraNAdapAyadurgativinipAtanirayeSUpapadyante | ime punarbhavanta: sattvA: kAyasucaritena samanvAgatA [vAksucaritena samanvAgatA mana:sucaritena samanvAgatA] AryANAmanapavAdakA: | samyakdRSTikarmasamAdAnahetostaddhetuM tapratyayaM kAyasya bhedAt paraM maraNAtsugatau svarge devalokeSUpapadyanta iti [prajAnAti | evaM ] divyena cakSuSA vizuddhenanAtikrAntamanuSyeNa sAkAraM soddezaM sanimittaM sattvAn pazyati | cyavamAnAnupapadya- mAnAn… yathAbhUtaM pazyati || sa imAni dhyAnAni vimokSAn samAdhIn samApattIzca samApadyate, vyuttiSThate | na ca teSAM vazenopapadyate’nyatra yatra bodhyaGgaparipUriM pazyati tatra saMcitya praNidhAnavazeno- papadyate | tatkasya heto: ? tathA hi tasya bodhisattvasyopAyakauzalyAbhinirhatA cittasaMtati: || tasya asyAM prabhAkaryAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya bahavo buddhA AbhAsa- mAgaccha{1. ##See page 12.}nti | peyAlaM pariNAmayati | tAm*zca tathAgatAnarhata: samyaksaMbuddhAn paryupAste | teSAM ca dharmadezanAM satkRtya zRNoti udgRhNAti dhArayati | zrutvA ca yathAbhajamAnaM pratipattyA samAdayati | sa sarvadharmANAmasaMkrAntitAM ca avinAzitAM ca pratItya pratyayatayA vyavalokayati || tasya bhUyasyA mAtrayA sarvANi kAmabandhanAni tanUni bhavanti | sarvANi rUpabandha- nAni sarvANi bhavabandhanAni sarvANyavidyAbandhanAni tanUni bhavanti | dRSTikRtabandhanAni ca pUrvameva prahINAni bhavanti | tasya asyAM prabhAkaryAM bodhisattva{1. ##See page12.}sya… peyAlaM...anupacayaM mithyArAga: prahANaM gacchati, anupacayaM mithyAdoSa: prahANaM gacchati, anupacayaM mithyAmoha: prahANaM gacchati | tAni cAsya kuzalamUlAnyuttapyante parizuddhyanti karmaNyAni @023 ca bhavanti | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrAstadeva jAtarUpaM kuzalasya hastagataM tulyadharaNameva pramANenAvatiSThate, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvasya asyAM prabhAkaryAM bodhisattvabhUmau sthitasya anekAn kalpAn yAvadanekAni kalpakoTiniyutazatasahasrANi…. prahANaM gacchanti | tasya bhUyasyA mAtrayA kSAntisauratyAzayatA ca parizuddhyati, sAkhilyamAdhuryA- zayatA ca akopyAzayatA ca akSubhitAzayatA ca alubhitAzayatA ca anunnAmAvanAmAzayatA ca sarvakRtapratikRtAnAM ni:kAGkSAzayatA ca sattvakRtapratikRtAnAM kAGkSAzayatA ca azAThya- mAyAvitAzayatA ca agahanAzayatA ca parizuddhyati | tasya caturbhya: saMgrahavastubhyo’rthacaryA atiriktatamA bhavati | dazabhya: pAramitAbhya: kSAntipAramitA atiriktatamA bhavati | na ca parizeSAsu na samudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam | iyaM bhavanto nijaputrA bodhisattvasya prabhAkarI nAma tRtIyA bodhisattvabhUmi: samAsanirdezata:, yasyAM pratiSThito bodhisattvo bhUya- stvena indro bhavati devarAjastridazAdhipatikRtI prabhu: sattvAnAM kAmarAgavinivartanopAyopasaMhA- rAya kuzala: sattvAn kAmapaGkAdabhyuddhartum, yacca kiM{1. ##See apge 14.##}cit …peyAlaM....yathArUpeNa vIryA- rambheNa ekakSaNalavamuhUrtena samAdhizatasahasraM ca pratilabha{2. ##See apge 14 changing## ^zataM ##for## ^zatasahasrai.##}te…|| prabhAkarI nAma tRtIyA bhUmi: || @024 4 arciSmatI nAma caturthI bhUmi: | vajragarbha Aha-yo’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattvastRtIyAyAM bodhisattvabhUmau supari- zuddhAlokazcaturthI bodhisattva bhUmimAkramati, sa dazabhirdharmAlokapravezairAkramati | katamairdazabhi: ? yaduta yasttvadhAtuvicAraNAlokapravezena ca lokadhAtuvicaraNAlokapravezena ca dharmadhAtu- vicAraNAlokapravezena AkAzadhAtuvicAraNAlokapravezena ca vijJAnadhAtuvicAraNA loka- pravezena ca kAmadhAtuvicaraNAlokapravezena ca rUpadhAtuvicaraNAlokapravezena ca ArUpya- dhAtuvicaraNAlolapravezena udArAzayAdhimuktidhAtuvicaraNAlokapravezena ca mAhAtmyA- zayAdhimuktidhAtuvicaraNAlokapravezena | ebhirdazabhirdharmAlokapravezairAkramati || tatra bhavanto jinaputrA arciSmatyA bodhisattvabhUme: sahapratilambhena bodhisattva: saMvRtto bhavati tathAgatakule tadAtmakadharmapratilambhAya dazabhirjJAnaparipAcakairdharmai: | katamai- rdazabhi: ? yaduta pratyudAvartyAzayatayA ca trirantAbhedyaprasAdaniSThAgamanatayA ca saMskAro- dayavyayavibhAvanatayA ca svabhAvAnutpattyAzayatayA ca lokapravRttinivRttyAzayatayA ca pUrvAntAparAntA- zayatayA abhAvapakSayAzayatayA ca | ebhirbhavanto jinaputrA dazabhirjJAnaparipAcakairdharmai: samanvAgato bodhisattva: saMvRtto bhavati tathAgatakule tadAtmakadharmapratilambhAya | sa khalu punarbhavanto jinaputrA bodhisattvo’syAmarciSmatyAM bodhisattvabhUmau pratiSThito’dhyAtmaM kAye kAyAnudarzI viharati AtApI saMprajAnan smRtimAn vinIya loke’bhidhyAdaurmanasye bahirdhA kAye… adhyAtmaM bahirdhA kAye | evamevAdhyAtmaM vedanAsu bahirdhA vedanAsu adhyAtmaM bahirdhA vedanAsu | evamAdhyAtmaM citte bahirdhA citte’dhyAtmaM bahirdhA citte | adhyAtmaM dharmeNu dharmAnudarzI... bahirdhA dharmeSu dharmAnudarzI... evamadhyAtmaM bahirdhA dharmeSu… | so’nutpannAnAM pApakAnA- makuzalAnAM dharmANAmanutpAdAya cchandaM janayati vyAyacchate vIryamArabhate cittaM pragRhNAti samyakpraNidadhAti | utpannAnAM pApakAnAmakuzalAnAM dharmANAM prahANAya… | anutpannAnAM kuzalAnAM dharmANAmutpAdAya | utpannAnAM kuzalAnAM dharmANAM sthitaye’saMpramoSAya vaipulyAya bhUyobhAvAya bhAvanAya paripUraye… | chandasamAdhiprahANasaMskArasamanvAgataM RddhipAdaM bhAvayati vivekAnizritaM virAganizritaM nirodhanizritaM vyavasargapariNataM vIryapariNataM cittapariNaM mImAMsApariNatam | sa zradhendriyaM bhAvayati vivekanizritaM...vIryendriyaM...smRtindriyaM … samAdhindriyaM...prajJendriyaM...sa | zraddhAbalaM bhAvayati…vIryabalaM … samAdhi- balaM...prajJAbalaM... | smRtisaMbodhyaGgaM bhAvayati, dharmapravicaya… vIrya…prIti… prasrabdhi… samAdhi…upekSA... | samyakdRSTiM bhAvayati… samyaksaMkalpaM … samyagvAcaM … samya- kkarmAntaM... samyagAjIvaM... samyagvyAyAmaM … samyaksmRtiM... samyaksamAdhiM... || tacca sarvasattvasApekSatayA ca pUrvapraNidhAnAbhinirhAropastabdhatayA ca mahAkaruNA- pUrvaMgamatayA ca mahAmaitryupetatayA ca sarvajJajJAnAdhyAlambanatayA ca buddhakSetraviThapanAlaMkArA- bhinirhAratayA ca tathAgatabalavaizAradyAveNikabuddhadharmalakSaNAnuvyaJjanasvaraghoSasaMpadabhinirhAra- tayA ca uttarottaravaizeSikadharmaparimArgaNatayA ca gambhIrabuddhadharmavimokSazravaNAnugamanatayA ca @025 mahopAyakauzalyabalavicAraNatayA ca | tasya khalu punarbhavanto jinaputrA bodhisattvasya asyAmarciSmatyAM bodhisattvabhUmau sthitasya yAnImAni satkAyadRSTipUrvaMgamAni AtmasattvajIva- poSapudgalaskandhadhAtvAyatanAbhinivezasamucchritAni unmiJjitAni nimiJjitAni vicintitAni vitarkitAni kelAyitAni mamAyitAni dhanAyitAni niketasthAnAni, tAni sarvANi vigatAni bhavanti sma | say AnimAni karmANyakaraNIyAni samyaksaMbuddhavivarNitAni saMklezo- pasaMhitAni, tAni sarveNa sarvaM prajahAti | yAni cemAni karmANi karaNIyAni samyaksaM- buddhaprazastAni bodhimArgasaMbhArAnukUlAni, tAni samAdAya vartate | sa bhUyasyA mAtrayA yathA yathipAyaprajJAbhinirhRtAni mArgasamudAgamAya mArgAGgAni bhAvayati, tathA tathA snigdha- cittazca bhavati, mRducittazca karmaNyacittazca hitasukhAvahacittazca aparikliSTacittazca uttarottaravizeSaparimArgaNacittazca jJAnavizeSaNAbhilASacittazca sarvajagatparitrANacittazca gurugauravAnukUlacittazca yathAzrutadharmapratipatticittazca bhavati | sa kRtajJazca bhavati, kRtavedI ca sUratazca sukhasaMvAsazca Rjuzca mRduzca agahanacArI ca nirmAyanirmANazca suvacAzca pradakSiNagrAhI ca bhavati | sa evaM kSamopeta evaM damopeta evaM zamopeta evaM kSamadamazamopeta uttarANi bhUmiparizodhakAni mArgAGgAni manasi kurvANa: samudAcaran apasrabdhavIryazca bhavati aparikliSTa: | apratyudAvartyavIryazca vipulavIryazca anantavIryazca uttaptavIryazca asama- vIryazca asaMhAryavIryazca sarvasattvaparipAcanavIryazca nayAnayavibhaktavIryazca bhavati | tasya bhUyasyA mAtrayA AzayadhAtuzca vizuddhyati, adhyAzayadhAtuzca na vipravasati, adhimuktidhAtuzco- ttapyate, kuzalamUlavivRddhizcopajAyate, lokamalakaSAyatA cApagacchati, sarvazaMzayavimatisaMdehA- zcAsyocchidyante, niSkAGkSAbhimukhatA ca paripUryate, prItiprasabdhI ca samudAgacchati, tathAgatAdhiSThAnaM cAbhimukhIbhavati, apramANacittAzayatA ca samudAgacchati || tasya asyAmarciSmatyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya{1. ##See page 12.##}…peyAlaM.... | bhUyastena ca teSAM tathAgatAnAM zAsane pravrajati | tasya mAtrayA AzayAdhyAzayAdhimukti- samatA vizudhyati | tasya asmAmarciSmatyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya{2. ##See page 12.##} AzayA- dhyAzayAMdhimuktisamatAvizuddhistiSThati, tAni cAsya kuzalamUlAni sUttaptAni prabhAsvaratarANi ca bhavanti | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrAstadeva jAtarUpaM kuzalena karmAreNAbharaNIkRta- masaMhAryaM bhavati tadanyairakRtAbharaNairjAtarUpai:, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvasya asyA- marciSmatyAM bodhisattvabhUmau sthitasya tAni kuzalamUlAnyasaMhAryANi bhavanti tadanyeSAmadhara- bhUmisthitAnAM bodhisattvAnAM kuzalamUlai: | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrA maNiratnaM jAtaprabhaM @026 parizuddharazmimaNDalamAlokapramuktamasaMhAryaM bhavati tadanyairapi zuddhaprabhai ratnajAtai:, anAcchedya- prabhaM ca bhavati sarvamArutodakapravarSai:, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvo’syAmarciSmatyAM bodhisattvabhUmau sthita: sannasaMhAryo bhavati tadanyairadharabhUmisthitairbodhisattvai:, anAcchedyajJAnazca bhavati sarvamAraklezasamudAcArai: tasya caturbhya: saMgrahavastubhya: samAnArthatA atiriktatamA bhavati | dazamya: pAramitAbhyo vIryapAramitA atiriktatamA bhavati, na ca parizeSAsu na samudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam | iyaM bhavanto jinaputrA bodhisattvasyArciSmatI nAma caturthI bhUmi: samAsanirdezata:, yasyAM pratiSThito bodhisattvo bhUyastvena suyAmo bhavati devarAja: kRtI prabhu: sattvAnAM satkAyadRSTisamuddhAtAya kuzala: sattvAn samyagdarzane pratiSThApayitum | yacca kiMcit{1. ##See page 14 changing## ^zataM ##to## ^koTIzataM.}…|| arciSmati nAma caturthI bhUmi: || @027 sudurjayA nAma paJcamI bhUmi: | vajragarbha Aha-yo’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattvazcaturthyAM bodhisattvabhUmau supari- pUrNamArga: paJcamIM bodhisattvabhUmimavatarati, sa dazabhizcittAzayavizuddhisamatAbhiravatarati | katamAbhirdazabhi: ? yaduta atItabuddhadharmavizuddhyAzayasamatayA ca anAgatabuddhadharmavizuddhyA- zayasamatayA ca pratyutpannabuddhadharmavizuddhyAzayasamatayA ca zIlavizuddhyAsayasamatayA ca citta- vizuddhyAzayasamatayA ca dRSTikAGkSAvimativilekhApanayanavizuddhyAzayasamatayA ca mArgAmArga- jJAnavizuddhyAzayasamatayA ca pratipatprahANajJAnavizuddhyAzayasamatayA ca sarvabodhipakSyadharmo- ttarottaravibhAvanavizuddhyAzayasamatayA ca sarvasattvaparipAcanavizuddhyAzayasamatayA ca | AbhirdazabhizcittAzayavizuddhisamatAbhiravatarati | sa khalu punarbhavanto jinaputrA bodhisattva: paJcamIM bodhisattvabhUmimanuprApta: eSAmeva bodhipakSyANAM mArgAGgAnAM suparikarmakRtatvAtsuparizodhi- tAdhyAzayatvAcca bhUya uttarakAlamArgavizeSamabhiprArthayamAnastathatvAnupratipannazca praNidhAnabalA- dhAnatazca kRpAmaitrIbhyAM sarvasattvAparityAgatazca puNyavijJAnasaMbhAropacayatazca apratiprasrabdhitazca upAyakauzalyAbhinirhAratazca uttarottarabhUmyavabhAsAlocanatazca tathAgatAdhiSThAnasaMpratyeSaNatazca smRtimatigatibuddhibalAdhAnatazca apratyudAvartanIyamanasikAro bhUtvA idaM du:khamAryasatyamiti yathAbhUtaM prajAnAti | ayaM du:khasamudaya: Aryasatyamiti yathAbhUtaM prajAnAti | ayaM du:kha- nirodha: Aryasatyamiti yathAbhUtaM prajAnAti | iyaM du:khanirodhagAminI pratipadAryasatyamiti yathAbhUtaM prajAnAti | sa saMvRtisatyakuzalazca bhavati | paramArthasatyakuzalazca bhavati | lakSaNa- satyakuzalazca bhavati | vibhAgasatyakuzalazca bhavati | nistIraNasatyakuzalazca bhavati | vastu- satyakuzalazca bhavati | prabhavasatyakuzalazca bhavati | kSayAnutpAdasatyakuzalazca bhavati | mArgajJAnavatArasatyakuzalazca bhavati | sarvabodhisattvabhUmikramAnusaMdhiniSpAdanatayA yAvattatha- gatajJAnasamudayasatyakuzalazca bhavati | sa parasattvAnAM yathAzayasaMtoSaNAtsaMvRtisatyaM prajAnAti | ekanayanasamavasaraNAtparamArthasatyaM prajAnAti | svasAmAnyalakSaNAnubodhAllakSaNasatyaM prajAnAti | dharmavibhAgavyavasthAnAnubodhAdvibhAgasatyaM prajAnAti | skandhadhAtvAyatanavyavasthAnAnubodhAnni- stIraNasatyaM prajAnAti | cittazarIraprapIDanopanipAtitatvAdvastusatyam, gatisaMdhisaMbandhanatvAtpra- bhavasatyam, sarvajvaraparidAhAtyantopazamAtkSayAnutpAdasatyam, advyAnutpAdasatyam, advayAbhi- nirhArAnmArgajJAnAvatArasatyam, sarvAkArAbhisaMbodhisatsarvabodhisattvabhUmikramAnusaMdhiniSpAdanatayA yAvattathAgatajJAnasamudayasatyaM prajAnAti adhimuktijJAnabalAdhAnAnna khalu punarniragazeSajJAnAt || sa evaM satyakauzalyajJAnAbhinirhRtayA buddhyA sarvasaMskRtaM riktaM tucchaM mRSA moSadharma avisaMvAdakaM bAlAlApanamiti yathAbhUtaM prajAnAti | tasya bhUyasyA mAtrayA sattveSu mahAkaruNA abhimukhIbhavati, mahAmaitryAlokazca prAdurbhavati || sa evaM jJAnabalAdhAnaprApta: sarvasattvasApekSo buddhajJAnAbhilASI pUrvAntAparAntaM sarvasaMskAragatasya pratyavekSate yathA pUrvAntato’vidyAbhavatRSNAprasRtAnAM sattvAnAM saMsAra- @028 sroto’nuvAhinAM skandhAlayAnucchalitAnAM du:khaskandho vivardhate, nirAtmA ni:sattvo nirjIvo niSpoSo niSpudgala AtmAtmIyavigata:, taM yathAbhUtaM prajAnAti | yathA ca anAgatasyaiva asatsaMmohAbhilASasya vyavaccheda: paryanto ni:saraNaM nAstyasti ca, tacca yathAbhUtaM prajAnAti || tasyaivaM bhavati-AzcaryaM yAvadajJAnasaMmUDhA bateme bAlapRthagjanA:, yeSAmasaMkhyeyA AtmabhAvA niruddhA:, nirudhyante nirotsyante ca | evaM ca kSIyamANA: kAye na nirvida- mutpAdayanti | bhUyasyA mAtrayA du:khayantraM vivardhayanti | saMsArasrotasazca mahAbhayAnna nivartante | skandhAlayaM ca notsRjanti | dhAtUragebhyazca na nirvidyante | nandIrAgatazcArakaM ca nAvabudhyante | SaDAyatanazUnyagrAmaM ca na vyavalokayanti | ahaMkAramamakArAbhinivezAnuzayaM ca na prajahanti | mAnadRSTizalyaM na nodharanti | rAgadveSamohajvalanaM ca na prazamayanti | | avidyAmohAndhakAraM ca na vidhamayanti | tRSNArNavaM ca nocchoSayanti | dazabalasArthavAhaM ca na paryeSante | mArAzaya- gahanAnugatazca saMsArasAgare vividhAkuzalavitarkagrAhAkule pariplavante | apratizaraNAstathA saMvega mApadyante, bahUni du:khAni pratyanubhavanti yaduta jAtijarAvyAdhimaraNazokaparidevadu:khadaurma- nasyopAyAsAn | hanta ahameSAM sattvAnAM du:khArtAnAmanAthAnAmatrANAnAmazaraNAnAmalayanA- nAmaparAyaNAnAmandhAnAmavidyANDakozapaTalaparyavanaddhAnAM tamobhibhUtAnAmarthAya eko’dvitIyo bhUtvA tathArUpaM puNyajJAnasaMbhAropacayaM bibharmi, yathArUpeNa puNyajJAnasaMbhAropacayena saMbhRtena ime sarvasattvA atyantavizuddhimanuprApnuyu:, yAvaddazabalabalatAmasaGgajJAnaniSThAmanuprApnuyuriti || sa evaM suvilokitajJAnAbhinirhRtayA buddhyA yatkiMcit kuzalamUlabhArabhate, tatsarva- sattvaparitrANAyArabhate | sarvasattvahitAya sarvasattvasukhAya sarvasattvAnukampAyai sarvasattvAnu- padravAya sarvasattvaparimocanAya sarvasattvAnukarSAya sarvasattvaprasAdanAya sarvasattvavinayAya sarvasattvaparinirvANAyArabhate || sa bhUyasyA mAtrayA asyAM paJcamyAM sudurjayAyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattva: smRtimAm*zca bhavati, asaMpramoSadharmatayA matimAMzca bhavati, suvinizcitajJAnatayA gatimAMzca bhavati, sUtrArthagatisaMdhAyabhASitAvabodhatayA hrImAMzca bhavati, AtmaparAnurakSaNatayA dhRti- mAMzca bhavati, saMvaracAritrAnutsargatayA buddhimAMzca bhavati, sthAnAsthAnakauzalyasuvicArita- tayA jJAnAnugatazca bhavati, apapraNeyatayA prajJAnugatazca bhavati, arthAnarthasaMbhedapadakuzala- tayA abhijJAnirhAraprAptazca bhavati, lokA- nuvartanatayA | atRptazca bhavati puNyasaMbhAropacayatayA | apratiprasrabdhadIryazca bhavati jJAna- saMbhAraparyeSaNatayA | aparikhinnAzayazca bhavati mahAmaitrIkRpAsaMbhArasaMbhRtatayA | azithila- paryeSaNAbhiyuktazca bhavati tathAgatabalavaizAradyAveNikabuddhadharmaparyeSaNatayA svabhinirhRtamanasi- kArAnugazca bhavati buddhakSetraviThapanAlaMkArAbhinirhRtatayA | vicitrakuzalakiryAbhiyuktazca bhavati lakSaNAnuvyaJjanasamudAnayanatayA | satatasamitaM svabhiyuktazca bhavati tathAgatakAya- vAkcittAlaMkAraparyeSaNatayA | mahAgauravopasthAnazIlazca bhavati sarvabodhisattvadharmabhANaka- @029 zuzrUSaNatayA | apratihatacittazca bhavati bodhicittamahopAyakauzalyasaMdhyupasaMhitaloka- pracAratayA | rAtriMdivamanyacittaparivarjitazca bhavati sarvasattvaparipAcanAbhiyogatayA || sa evamabhiyukto dAnenApi sattvAn paripAcayati, priyavadyatayApi, arthakriyayApi, samAnArthatayApi, rUpakAyasaMdarzanenApi, dharmadezanayApi, bodhisattvacaryAprabhAvanayApi, tathA- gatamAhAtmyaprakAzanatayApi, saMsAradoSasaMdarzanenApi, buddhajJAnAnuzaMsAparikIrtanenApi, maharddhi- vikurvaNAbhinirhAraNAnopacArakriyAprayogairapi sattvAn paripAcayati | sa evaM sattvaparipAca- nAbhiyukto buddhajJAnAnugatacittasaMtAno’pratyudAvartanIyakuzalamUlaprayogo vaizeSikadharmaparimArga- NAbhiyukta: yAnImAni sattvahitAni loke pracaranti, tadyathA-lipizAstramudrAsaMkhyAgaNanA- nikSepAdIni nAnAdhAtutantracikitsAtantrANi zoSApasmArabhUtagrahapratiSedhakAni viSavetAla- prayogapratighAtakAni kAvyanATakAkhyAnagAndharvetihAsasaMpraharSaNAni grAmanagarodyAnanadIsarasta- DAgapuSkariNIpuSpaphalauSadhivanaSaNDAbhinirhArANi suvarNarUpyamaNimuktavaiDUryazaGkhazilApravAla- ratnAkaranidarzanAni candrasUryagrahajyotirnakSatrabhUmicAlamRgazakunisvapnanimittAni pradezapravezAni sarvAGgapratyaGgalakSaNAni cArAnucAraprayoganimittAni saMvaracAritrasthAnadhyAnAbhijJApramANArUpya – sthAnAni, yAni cAnyAnyapi aviheDhanAvihiMsAsaMprayuktAni sarvasattvahitasukhAvahAni, tAnyapyabhinirharati kAruNikatayA anupUrvabuddhadharmapratiSThApanAya || tasya asyAM sudurjayAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattva{1. ##See page 12.##}….peyAlaM....pariNAma- yati | tAMzca tathAgatArhata: samyaksaMbuddhAn paryupAsate, teSAM ca sakAzAd gauravacitrIkAreNa satkRtya dharmadezanAM zRNoti udgRhNAti dhArayati | zrutvA ca yathAbalaM yathAbhajamAnaM pratipatyA saMpAdayati | bhUyastvena ca teSAM tathAgatAnAM zAsane pravrajati | pravrajitazca zrutadhArI dharmabhANako bhavati | sa bhUyasyA mAtrayA zrutAcAradhAraNIpratilabdho dharmabhANako bhavati anekeSAM ca buddhakoTiniyutazatasahasrAmantike anekakalpakoTiniyuazatasahasrANyasaMpramoSa- tayA | tasya asyAM sudurjayAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya anekAn kalpAMstAni kuzalamUlAnyu- ttapyante parizudhyanti prabhAsvatarANi ca bhavanti, anekAni kalpazatAni…. | tasya tAni kuzalamUlAnyuttapyante parizuddhyanti prabhAsvaratarANi ca bhavanti | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrAstadeva jAtarUpaM bhusAragalvasRSTaM bhUyasyA mAtrayottapyate parizudhyati prabhAsvarataraM bhavati, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvasya asyAM sudurjayAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya tAni kuzalamUlAnyupAyaprajJAvicAritAni bhUyasyA mAtrayottapyante parizuddhyanti, prabhAsvara- tarANi ca bhavanti, jJAnaprayogaguNAbhinirhArAdasaMhAryavicAritatamAni ca bhavanti | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrAzcandrasUryagrahajyotirnakSatrANAM vimAnAlokaprabhAvAtamaNDalIbhirasaMhAryA bhavati mArutAsAdhAraNA ca, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvasya asyAM sudurjayAyAM @030 bodhisattvabhUmau sthitasya tAni kuzalamUlAnyupAyaprajJAjJAnacittavicAraNAnugatAnyasaMhAryANi bhavanti, sarvazrAvakapratyekabuddhairlaukikAsAdhAraNAni ca bhavanti | tasya dazamya: pAramitAbhyo dhyAnapAramitA atiriktatamA bhavati, na ca parizeSAsu na samudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam | iyaM bhavanto jinaputrA bodhisattvasya sudurjayA nAma paJcamI bodhisattvabhUmi: samAsanirdezata:, yasyAM pratiSThito bodhisattvo bhUyastvena saMtuSito bhavati, devarAja: kRti prabhu: sattvAnAM sarvatIrthyAyatanavinivartanAya kuzala: sattvAn satyeSu pratiSThApayitum | yatkim~cit{1. ##See page 14 and change## ^zataM ##into## ^koTisahasraM.}…..|| sudurjayA nAma paJcamI bhUmi: || @031 6 abhimukhI nAma SaSThI bhUmi: | vajragarbho bodhisattva Aha-yo’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattva: paJcamyAM bodhisattva- bhUmau suparipUrNamArga: SaSThIM bodhisattvabhUmimavatarati | sa dazabhirdharmasamatAbhisvatarati | kata- mAbhirdazabhi: ? yaduta sarvadharmAnimittasamatayA ca sarvadharmAlakSaNasamatayA ca sarvadharmAnutpAda- samatayA ca sarvadharmAjAtatayA^ ca sarvadharmaviviktasamatayA ca sarvadharmAdivizuddhisamatayA ca sarvadharmaniSprapaJcasamatayA ca sarvadharmAnAvyUhAnirvyUhasamatayA ca sarvadharmamAyAsvapnaprati- bhAsapratizrutkodakacandrapratibimbanirmANasamatayA ca sarvadharmabhAvAbhAvAdvayasamatayA ca | Abhi- rdazabhirdharmasamatAbhiravatarati || sa evaMsvabhAvAn sarvadharmAn pratyavakSemANo’nusRjan anulomayan avilomayan zraddadhana abhiyan pratiyan avikalpayan anusaran vyavalokayan pratipadyamAna: SaSThImabhi- mukhIM bodhisattvabhUmimanuprApnoti tIkSNayA AnulomikyA kSAntyA | na ca tAvadanutpattika- dharmakSAntimukhamanuprApnoti | sa evaMsvabhAvAn sarvadharmAnanugacchan bhUyaysA mAtrayAmahAkaruNApUrvagamatvena mahA- karuNAdhipateyatayA mahAkaruNAparipUraNArthaM lokasya saMbhavaM ca vibhavaM ca vyavalokayate | tasya lokasya saMbhavaM ca vibhavaM ca vyavalokayata evaM bhavati-yAvatyo lokasamudAcAropa- pattaya: sarvA:, tA AtmAbhinivezato bhavanti | AtmAbhinivezavigamato na bhavanti loka- samudAcAropapattaya iti | tasyaivaM bhavati-tena khalu punarime bAlabuddhaya AtmAbhiniviSTA ajJAnatimirAvRtA bhAvAbhAvAbhilASiNo’yonizomanasikAraprasRtA vipathaprayAtA mithyAnu- cAriNa: puNyApuNyAneJjayAnabhisaMskArAnupacinvanti | teSAM tai: saMskArairavaropitaM cittabIjaM sAsravaM sopAdAnamAyatyAM jAtijarAmaarNapunarbhavAbhinirvRttisaMbhavopagataM bhavati | karmakSetrAlayamavidyAndhakAraM tRSNAsnehamasmimAnapariSyandanata: | dRSTikRtajAlapravRddhyA ca nAmarUpAGkura: prAdurbhavati | prAdurbhUto vivardhate | vivRddhe nAmarUpe paJcAnAmindriyANAM pravRttirbhavati | pravRttAnAmindriyANAmanyonya[saM]nipAtata: sparza: | sparzasya saMnipAtato vedanA prAdurbhavati | vedanAyAstata uttare’bhinandanA bhavati | tRSNAbhinandanata upAdAnaM vivardhate | upAdAne vivRddhe bhava: saMbhavati | bhave saMbhUte skandhapaJcakamunmajjati | unmagnaM skandhapaJcakaM gatipaJcake’nupUrvaM mlAyati | mlAnaM vigacchati | mlAnavigamAjjvaraparidAha: | jvaraparidAhanidAnA: sarvazokaparidevadu:khadaurmanasyopAyAsA: samudAgacchanti | teSAM na kazcitsamudAnetA | svabhAvAnAbhogAbhyAM ca vigacchanti | na caiSAM kazcidvigamayitA | evaM bodhisattvo’nulomAkAraM pratIyasamutpAdaM pratyavekSate || tasyaivaM bhavati-satyeSvanabhijJAnaM paramArthato’vidyA | avidyAprakRtasya karmaNo vipAka: saMskArA: | saMskArasaMnizritaM prathamaM citta vijJAnam | vijJAnasahajAzcatvAra upAdAnaskandhA @032 nAmarUpam | nAmarUpavivRddhi: SaDAyatanam | indriyaviSayavijJAnatrayasamavadhAnaM zrAsravaM sparza: | sparzasahajA vedanAdhyavasAnaM tRSNAvivRddhirupAd#nam | upAdAnaprasRtaM sAsravaM karma bhava: | karmaniSyando jAti: skandhonmajjanam | skandhaparipAko jarA | jIrNasya skandhabhedo maraNam | mriyamANasya vigacchata: saMmUDhasya sAbhiSvaGgasya hRdayasaMtApa: zoka: | zokasamutthitA vAkpralApA: parideva: | paJcendriyanipAto du:kham | manodRSTinipAto daurmanayam | du:khadaurmanasyabhulatvasaMbhUtA upAyAsA: | evamayaM kevalo du:khaskandho du:khavRkSo’bhinirvartate kArakavedakavirahati iti || tasyaivaM bhavati-kArakAbhinivezata: kriyA: prajJAyante | yatra kArako nAsti, kriyApi tatra paramArthato nopalabhyate | tasyaivaM bhavati-cittamAtramidaM yaditaM traidhAtukam | yAnyapImAni dvAdaza bhavAGgAni tathAgatena prabhedazo vyAkhyAtAni, api sarvANyeva tAni cittasamAzritAni | tatkasya heto: ? yasmin vastuni hi rAgasaMyuktaM cittamutpadyate tadvijJAnam\ vastusaMskAresmimoho’vidyA | avidyAcittasahajaM nAmarUpam | nAmarUpavivRddhi: SaDAyatanam | SaDAyatanabhAgIya: sparza: | sparzasahajA vedanA | vedayato’vitRptistRSNA | tRSNArtasya saMgraho’parityAga upAdAnam | eSAM bhavAGgAnAM saMbhavo bhava: | bhavonmajjanaM jAti: | jAtiparipAko jarA | jarApagamo maraNamiti || tatra avidyA dvividhakAryapratyupasthAnA bhavati | Alambanata: sattvAn saMmohayati, hetuM ca dadAti saMskArAbhinirvRttaye | saMskArA api dvividhakAryapratyupasthAnA bhavanti | anAgatavipAkAbhinirvRttiM ca kurvanti, hetuM ca dadAti vijJAnAbhinirvRttaye | vijJAnamapi dvividhakAryapratyupasthAnaM bhavati | bhavapratisaMdhiM ca karoti, hetuM ca dadAti nAmarUpA- bhinirvRttaye | nAmarUpamapi dvividhakAryapratyupasthAnaM bhavati | anyonyopastambhanaM ca karoti, hetuM ca dadAti SaDAyatanAbhinirvRttaye | SaDAyatanamapi dvividhakAryapratyupasthAnaM bhavati | svaviSayavibhaktitAM cAdarzayati, hetuM ca dadAti sparzAbhinirvRttaye | sparzo’pi dvividhakAryapratyupasthAno bhavati | AlambanasparzanaM ca karoti, hetuM ca dadAti vedanA- bhinirvRttaye | vedanApi dvividhakAryapratyupasthAnA bhavati | iSTAniSTobhayavimuktAnubhavanaM ca karoti, hetuM ca dadAti tRSNAbhinirvRttaye | tRSNApi dvividhakAryapratyupasthAnA bhavati | saMrajanIyavastusaMrAgaM ca karoti, hetuM ca dadAtyupAdAnAbhirnirvRttaye | upAdAnamapi dvividha- kAryapratyupasthAnaM bhavati | saMklezabandhanaM ca karoti, hetuM ca dadAti bhavAbhinirvRttaye | bhavo’pi dvividhakAryapratyupasthAno bhavati | anyabhavagatipratyadhiSThAnaM ca karoti, hetuM ca dadAti jAtyabhinirvRttaye | jAtirapi dvividhakAryapratyupasthAnA bhavati | skandhonmajjanaM ca karoti, hetuM ca dadAti jarAbhinirvRttaye | jarApi dvividhakAryapratyupasthAnA bhavati | indriyapariNAmaM ca karoti, hetuM ca dadAti maraNasamavadhAnAbhinirvRttaye | maraNamapi dvidhakAryapratyupasthAnaM bhavati-saMskAravidhvaMsanaM ca karoti, aparijJAnAnucchedaM ceti || @033 tatra avidyApratyayA: saMskArA ityavidyApratyayatA saMskArANAmanucchedo’nupastambhazca | saMskArapratyayaM vijJAnamiti saMskArapratyayatA vijJAnAnAmanucchedo’nupastambhazca | peyAlaM.... jAtipratyayatA jarAmaraNasyAnucchedo’nupastambhazca | avidyAnirodhAtsaMskAranirodha ityavidyA- pratyayatAbhAvAtsaMskArANAM vyupazamo’nupastambhazca | peyAlaM....jAtipratyayatAbhAvAjjarAmaraNasya vyupazamo’nupastambhazca || tatra avidyA tRSNopAdAnaM ca klezavartmano’vyavaccheda: | saMskArA bhavazca karmavartmano- ‘vyavaccheda: | parizeSaM du:khavartamano’vyavaccheda: | pravibhAgata: pUrvAntAparAntanirodha- vartamano vyavaccheda: | evameva trivartma nirAtmakamAtmAtmIyarahitaM saMbhavati ca asaMbhavayogena, vibhavati ca avibhavayogena svabhAvato naDakalApasadRzam || api tu khalu punaryaducyate-avidyApratyayA: saMskArA ityeSA paurvAntikyapekSA | vijJAnaM yAvadvedanetyeSA pratyutpannApekSA | tRSNa yAvadbhava ityeSA aparAntikyapekSA | ata Urdhvamasya pravRttiriti | avidyAnirodhAtsaMskAranirodha ityapekSAvyavaccheda eSa: || api tu khalu punastridu:khatA dvAdaza bhavAGgAnyupAdAya | tatra avidyA saMskArA yAvatSaDAyatanamityeSA saMskAradu:khatA | sparzo vedanA caiSA du:khadu:khatA | parizeSANi bhavAGgAnyeSA pariNAmadu:khatA | avidyAnirodhAtsaMskAranirodha iti tridu:khatAvyavaccheda eSa: || avidyApratyayA: saMskArA iti hetupratyayaprabhavatvaM saMskArANAm | evaM parizeSANAm | avidyAnoridhAtsaMskAranirodha ityabhAva: saMskArANAm | evaM parizeSANAm || avidyAnirodhAtsaMskAranirodha ityabhAva: saMskArANAm | evaM parizeSANAm || avidyApratyayA: saMskArA ityutpAdavinibandha eSa: | evaM parizeSANAm | avidyA- nirodhAtsaMskAranirodha iti vyayavinibandha eSa: | evaM parizeSANAm || avidyApratyayA: saMskArA iti bhAvAnuloamaparIkSA | evaM parizeSANAm | avidyA- nirodhAtsaMskAranirodha iti kSayavyayAnulomaparIkSA | evaM parizeSANAm || sa evaM dvAdazAkAraM pratItyasamutpAdaM pratyavekSate’nulomapratilomaM yaduta bhavAGgAnu- saMdhitazca ekacittasamavasaraNatazca svakarmAsaMbhedatazca avinirbhAgatazca trivartmAnuvartanatazca pUrvAntapratyutpannAparAntAvekSaNatazca tridu:khatAsamudayatazca hetupratyayaprabhavatazca utpAdavyayavini- bandhanatazca abhAvAkSayatApratyavekSaNatazca || tasyaivaM dvAdazAkAraM pratItyasamutpAdaM pratyavekSamANasya nirAtmato ni:sattvato nirjIvato niSpudgalata: kArakavedakarahitato’svAmikato hetupratyayAdhInata: svabhAvazUnyato viviktato- ‘svabhAvatazca prakRtyA pratyavekSamANasya zUnyatAvimokSamukhamAjAtaM bhavati || tasyaivaM bhavAGgAnAM svabhAvanirodhAtyantavimokSapratyupasthAnato na kiMciddharmanimitta- mutpadyate | ato’sya AnimittavimokSamukhamAjAtaM bhavati || @034 tasyaivaM zUnyatAnimittamavatIrNasya na kazcidabhilASa utpadyate anyatra mahAkaruNA- pUrvakAtsattvaparpAcanAt | evamasya apraNihitavimokSamukhamAjAtaM bhavati || ya imAni trINi vimokSamukhAni bhAvayan AtmaparasaMjJApagata: kArakavedakasaMjJApagato bhAvAbhAvasaMjJApagato bhUyasyA mAtrayA mahAkaruNApuraskRta: prayujyate’parianiSpannAnAM bodhyaGgAnAM pariniSpattaye, tasyaivaM bhavati-saMyogAtsaMsmRtaM pravartate | visaMyogAnna pravartate | sAmagryA saMskRtaM pravartate | visAmagryA na pravartate | hanta vayamevaM bahudoSaduSTaM saMskRtaM viditvA asya saMyogasya asyA: sAmagryA vyavacchedaM kariSyAma:, na cAtyantopazamaM sarvasaMskArANAmavirAga{1. ##Mss.## adhigamidhyAma:,.}- yiSyAma: sattvaparipAcanatAyai || evamasya bhavanto jinaputrA: saMskAragataM bahudoSaduSTaM svabhAvarahitamanutpannaniruddhaM prakRtyA pratyavekSamANasya mahAkaruNAbhinirhAratazca sattvakAryAnutsargatazca saGgajJAnAbhimukho nAma prajJApAramitAvihAro’bhimukhIbhavatyavabhAsayogena | sa evaM jJAnasamanvAgata: prajJApAramitA- vihArAvabhAsito bodhyaGgAhArakAMzca pratyayAnupasaMharati | na ca saMskRtasaMvAsena saMvasati | svabhAvopazamaM ca saMskArANAM pratyavekSate | na ca tatrAvatiSThate bodhyaGgAparityakta{2. ##Mss.## ^paripUritvAt.}tvAt || tasya asyAmabhimukhyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya avatArazUnyatA ca nAma samAdhirAjAyate | svabhAvazUnyatA....paramArthazUnyatA ….paramazUnyatA.... mahAzUnyatA saMprayogazUnyatA.... abhinirhArazUnyatA yathAvadavikalpazUnyatA sApekSazUnyatA vinirbhAgAvi- nirbhAgazUnyatA nAma samAdhirAjAyate | tasyaivaMpramukhAni daza zUnyatAsamAdhimukhazata- sahasrANyAmukhIbhavanti | evamAnimittasamAdhimukhazatasahasrANi apraNihitasamAdhimukhazata- sahasrANyAmukhIbhavanti | tasya bhUyasyA mAtrayA asyAmabhimukhyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasyAbhedyAzayatA ca paripUryate | niyatAzayatA.... kalyANazayatA... gambhIrAzayatA... apratyudAvartyAzayatA.... apratiprasrabdhAzayatA... vimalAzayatA... anantAzayatA... jJAnA- bhilASAzayatA... upAyaprajJAsaMprayogAzayatA ca paripUryate || tasyaite daza bodhisattvAzayA: svanugatA bhavanti tathAgatabodhau | apratyudAvartanIya- vIryazca bhavati sarvaparapravAdibhi: | samavasRtazca bhavati jJAnabhUmau | vinivRttazca bhavati zrAvakapratyekabuddhabhUmibhya: | ekAntikazca bhavati buddhajJAnAbhimukhatAyAm | asaMhAryazca bhavati sarvamAraklezasamudAcArai: | supratiSThitazca bhavati bodhi sattvajJAnAlokatAyAm | supari- bhAvitazca bhavati zUnyatAnimittApraNihitadharmasamudAcArai: | saMprayuktazca bhavatyupAyaprajJA- vicArai: | vyavakIrNazca bhavati bodhipArkSikadharmAbhinirhArai: | tasya asyAmabhimukhyAM bodhi- sattvabhUmau sthitasya prajJApAramitAvihAro’tiriktatara AjAto bhavati, tIkSNA cAnulomikI tRtIyA kSAntireSAM dharmANAM yathAvadanulomatayA na vilomatayA || @035 tasya asyAmabhimukhyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya{1. ##See page. 12##}sya yathAvatsamApattiprajJA- jJAnAlokatayA prayujyate, pratipattitazcAdhArayati | sa bhUyasyA mAtrayA tathAgatadharmakozaprApto bhavati | tasya asyAmabhimukhyAM bodhisattvabhUmau sthitasya anekAn kalpAMstAni kuzalamUlAni bhUyasyA mAtrayA uttaptaprabhAsvaratarANi bhavanti | anekAni kalpa{2. ##See page 14 and change## ^zataM ##inito## ^koTIzatasahasraM.}zatAni …….| tAni kuzalamUlAni bhUyasyA mAtrayottaptaprabhAsvaratarANi bhavanti | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrAstadeva jAtarUpaM vaiDUryaparisRSTaM bhUyasyA mAtrayottaptaprabhAsvarataraM bhavati, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvasya asyAmabhimukhyAM bodhisattvabhUmau sthitasya tAni kuzalamUlAnyu- pAyaprajJAjJAnavicAritAni bhUyasyA mAtrayottaptaprabhAsgvaratarANi bhavanti, bhUyo bhUyazca prazamA- saMhAryatA gacchanti | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrAzcandrAbhA sattvAzrayAMzca prahlAdayati asaMhAryA ca bhavati catasRbhirvAtamaNDalIbhi:, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvasya asyA- mabhimukhyAM bodhisattvabhUmau sthitasya tAni kuzalamUlAnyanekeSAM sattvakoTinayutazatasahasrANAM klezajvAlA: prazamayanti, prahlAdayanti, asaMhAryANi ca bhavanti caturbhirmArAvacarai: | tasya dazabhya: pAramitAbhya: prajJApAramitA atiriktatamA bhavati, na ca parizeSA na samudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam | iyaM bhavanto jinaputrA bodhisattvasya abhimukhI nAma SaSThI bodhisattvabhUmi: samAsanirdezata:, yasyAM pratiSThito bodhisattvo bhUyastvena sunirmito bhavati devarAja: kRtI prabhu: sattvAnAmabhimAnapratiprasrabdhaye kuzala: sattvAnyAbhimAnikadharmebhyo vinivartayitum | asaMhAryazca bhavati sarvazrAvakaparipRcchAyAM kuzala: sattvAn pratItyasamutpAde- ‘vatArayitum | yacca kiMcit{2. ##See page 14 and change## ^zataM ##into ^koTIzatasahasraM.}…..|| AbhimukhI nAma SaSTI bhUmi: || @036 7 dUraMgamA nAma saptamI bhUmi: | vajragarbha Aha-yo’haM bhavanto jinaputrA bodhisattva: SaSThyAM bodhisattvabhUmau supari- pUrNabodhisattvamArg: saptamI bodhisattvabhUmimAkramati, sa dazabhirupAyaprajJAjJAnAnAbhinirhRtairmArgA- ntarAmbhavizeSairAkramati | katamairdazabhi:? Yaduta zUnyatAnimittApraNihitasamAdhisupari- bhAvitamAnasazca bhavati, mahApuNyajJAnasaMbhAropacayaM ca saMbibharti | nairAtmyani:sattva- nirjIvaniSpudgalatAM ca sarvadharmANAmavatarati, caturapramANAbhinirhAraaM ca notsRjati | puNyadharmocchrayapAramitAbhisaMskAraM cAbhisaMskaroti, na ca kiMciddharmamabhinivizate | sarva- traidhAtukavivekaprAptazca bhavati, traidhAtukaviThapanAlaMkArAbhinirhAraM cAbhinirharati | atyanta- zAntopazAntazca sarvaklezajvAlApagamAdbhavati, sarvasattvarAgadveSaklezajvAlAprazamAbhinirhAraM cAbhi- nirharati | mAyAmarIcisvapnapratibhAsapratizrutkodakacandrapratibimbanirmANabhAvAbhAvasvabhAvA- dvayAnugatazca bhavati, karmakriyAvibhaktyapramANAzayatAM cAbhinirharati | AkAzasamakSetrapatha- subhAvitamanAzca bhavati, buddhakSetraviThapanAlaMkArAbhinirhAraM cAbhinirharati | prakRtidharma- kAyatAM ca sarvabuddhAnAmavatarati, rUpakAyalakSaNAnuvyaJjanaviThapanAlaMkArAbhinirhAraM cAbhi- nirharati | anabhilApyarutaghoSApagataM ca prakRtizAntaM tathAgataghoSamadhimucyate, sarvasvarAGga- vibhaktivizuddhyalaMkArAbhinirhAraM cAbhinirharati | ekakSaNatryadhvAnubodhaM ca buddhAnAM bhagavatAmavatarati, nAnAlakSaNakalpasaMkhyAvibhAvanAM cAnupravizati sattvAzayavibhAvanAya | ebhirbhavanto jinaputrA dazabhirupAyaprajJAjJAnAbhinirhRtibhirmArgAntarAmbhavizeSairbodhisattva: SaSThyA bodhisattvabhUme: saptamI bodhisattvabhUmimAkrAnta ityucyate || sa saptamyA bodhisattvabhUmau sthito bodhisattvo’pramANasattvadhAtumavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM sattvaparipAcanavinayakarmAvatarati | apramANaM lokadhAtumavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM kSetraparizuddhimavatarati | apramANaM ca dharmanAnAtvamavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM jJAnAbhisaMbodhimavatarati | apramANaM ca kalpasaMkhyApraveza- mavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM tryadhvAnubodhamavatarati | apramANaM ca sattvAnA- madhimuktinAnAtvavizeSamavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM rUpakAyanAnAtvadarzanamava- tarati | apramANaM ca sattvAnAmAzayendriyanAnAtvamavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM ghoSodAhArasattvasaMtoSaNamavatarati | apramANaM sattvAnAM cittacaritanAnAtvamavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM jJAnaprasarAnugamamavatarati | apramANaM zrAvakayAnaniryANAdhimukti- nAnAtvamavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM mArgadezanAvatAramavatarati | apramANaM pratyekabuddhayAnasamudAgamaniSpattimavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM jJAnamukhapraveza- nirdezamavatarati | bodhisattvAnAM bodhisattvacaryAprayogamavatarati | apramANaM ca buddhAnAM bhagavatAM mahAyAnasamudayAvatAranirdezanAmavatarati || @037 tasyaivaM bhavati-evamapramANa: khalu punastathAgatAnAmarhatAM samyaksaMbuddhAnAM viSayo yasya na sukarA saMkhyA kartuM kalpakoTizatasahasrairyAvadetAvadbhirapi kalpakoTiniyutazatasahasrai: | sarva….viSayo’smAbhi: samupasthApayitavyo’nAbhogato’kalpAvikalpatazca paripUrayitavya iti | sa evaM supratyavekSitajJAnAbhijJa: satatasamitamabhiyuktopAyaprajJAparibhAviteSu mArgAntarArambha- vizeSeSu supratiSThito bhavatyavicAlyayogena || s ekakSaNamapi mArgAbhinirhArAnna vyuttiSThate | sa gacchanneva jJAnAbhinirhArayukto bhavati | tiSThannapi niSaNNo’pi zayAno’pi svapnAntaragato’pyapagatanIvaraNa: sarveryApathe sthito’virahito bhavati ebhirevaMrUpai: saMjJAmanasikArai: tasya sarvacittotpAde dazAnAM bodhisattvapAramitAnAM samudAagmaparipUri: samudAgacchati | tatkasmAddheto: ? tathA hi sa bodhisattva: sarvAzcittotpAdAnutpannotpannAn mahAkaruNApUrvakAn buddhadharmasamudAgamAya tathAgatajJAnAya pariNAmayati | tatra ya: kuzalamUlasya sattvebhya utsargo buddhajJAnaM paryeSamANasya, iyamasya dAnapAramitA | ya: prazabha: sarvaklezaparidAhAnAm, iyamasya zIlapAramitA | yA kRpAmaitrIpUrvagamA sarvasattveSu kSAnti, iyamasya kSAntipAramitA | ya uttarottara kuzaladharmAtRpta- tayArambha: parAkrama:, iyamasya vIryapAramitA | yA vipratisAryavisRtamArgatA sarvajJajJAnA- bhimukhatA, iyamasya dhyAnapAramitA | yA sarvadharmANAM prakRtyanutpAdAbhimukhI kSAnti:, iyamasya prajJApAramitA | yo’pramANajJAnAbhinirhAra:, iyamasyopAyakauzalapAramitA | ya uttaro- ttarapraNidhAnajJAnaspharaNAbhinirhAra:, iyamasya praNidhAnapAramitA | yA sarvaparapravAdimAra- saMghairmArgAnAcchedyatA, iyamasya balapAramitA | yadyathAvatsarvadharmajJAnanitIraNam, iyamasya jJAnapAramitA | evamasya bhavanto jinaputrA bodhisattvasya dUraMgamAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya imA daza pAramitA kSaNe kSaNe paripUryante | evaM catvAri saMgrahavastUni paripUryante, catvAri ca adhiSThAnAni, saptatriMzad bodhipakSyAzca dharmA:, trINi ca vimokSamukhAni, samAsata: sarvabodhyaGgikA dharmA: kSaNe kSaNe paripUryante || evamukte vimukticandro bodhisattvo vajragarbhaM bodhisattvametadavocat-kiM punarbho jinaputrA asyAmeva saptamyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya sarvabodhya{1. ##London and Col. Mss.## sarvabodhyaGgAni.}GgikA dharmA: kSaNe kSaNe paripUryante, AhosvitsarvAsu dazasu bodhisattvabhUmiSu vajragarbha Aha-sarvAsu bho jinaputrA dazasu bodhisattvabhUmiSu bodhisattvasya sarvabodhyaGgAni kSaNe kSaNe paripUryante, tadatirekeNa punarasyA- meva saptamyA bodhisattvabhUmau | tatkasya heto: iyaM bho jinaputrA bodhisattvabhUmi: prAyogika- caryAparipUraNI ca jJAnAbhijJAnacaryAkramaNI ca | api tu khalu punarbho jinaputrA: prathamAyAM bodhisattvabhUmau sarvapraNidhAnAdhyAlambena bodhisattvasya sarvabodhyaGgAni kSaNe kSaNe paripUryante | dvitIyAyAM cittamalApanananena | tRtIyAyAM praNidhAnavivardhanatayA dharmAvabhAsapratilambhena ca | caturthyAM mArgAvatAreNa | paJcamyAM lokatrayAnuvRtyA SaSThyAM gambhIradharmaukhapravezena | asyAM tu saptamyAM bodhisattvabhUmau sarvabuddhadharmasamuthApanatayA kSaNe kSaNe sarvabodhyaGgAni paripUryante | @038 tatkasya heto: ? yAni bodhisattvena prathamAM bodhisattvabhUmimupAdAya yAvatsaptamI bodhisattva- bhUmirityAbhinirhRtAni jJAnAbhinirhAraprayogAGgAni, imAnyaSTamI bodhisattvabhUmimArabhya yAva- datyantaparyavasAnamityanAbhogena pariniSpadyante | tadyathApi nAma bho jinaputrA dvayorlokadhAtvo: saMkliSTavizuddhArzayazca lokadhAtorekAntaparizuddhAzayazca lokadhAtorlokAntarikA duratikramA na zakyA yathAtathAtikramitumanyatra mahAbhijJAbalAdhAnAt, evameva bho jinaputra vyAmizraparizuddhA bodhisattvacaryAntarikA duratikramA na zakyA yathAtathAtikramitumanyatra mahApraNidhAnopAya- prajJAbhijJAbalAdhAnAt | vimukticandra Aha-kiM punarbho jinaputra saptasu bodhisattvabhUmiSu klezacaryAsaMkliSTA bodhisattvacaryA pratyetavyA ? vajragarbha Aha-prathamAmeva bho jinaputra bodhisattvabhUmumupAdAya sarvAbodhisattvacaryApagataklezakalpANA bodhipariNAmanAdhipatyena pratye- tavyA + yathAbhAgimArgasamatayA, (na ca) tAvatsaptasu bodhisattvabhUmiSu samatikrAntA klezacaryetyavAcanIyA | tadyathApi nAma bho jinaputra rAjA cakravartI divyaM hastiratnamabhi- rUDhazcaturo dvIpAnAkramati, manuSyadu:khadAridryasaMklezadoSAMzca prajAnAti, na ca tairdoSairlipyate | na ca tAvatsamatikrAnto manuSyabhAvaM bhavati | yadA punarmanuSyAzrayaM hitvA brahmalokopapanno bhavati brAhmyavimAnamabhirUDha:, sahasralokadhAtumalpakRcchreNa pazyatyanuvicarati, brahmapratibhAsaM cAdarzayati, na ca manuSya iti prabhAvyate, evameva bho: prathamAM bhUmimupAdAya bodhisattva: pAramitAyAnAbhirUDha: sarvajagadanuvicaran saMklezadoSAn prajAnAti, na ca tairdoSairlipyate samyagmArgAbhirUDhatvAt | na ca t#vatsamatikrAnta: sarvajagatsaMklezadoSAn vaktavya: | saptasu bhUmiSu sarvaprAyogikacaryAM vihAya saptamyA bhUmeraSTamIM bodhisattvabhUmimavakrAnto bhavati, tadA parizuddhaM bodhisattvayAnamabhirUDha: sarvajagadanuvicaran sarvajagatsaMklezadoSAn prajAnAti, na ca tairdoSairlipyate samatikrAntatvAd lokakriyAbhya: | asyAM punarbho jinaputra saptamyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattvo bhUyastvena rAgAdipramukhaM sarvaklezagaNaM samatikrAnto bhavati | so’syAM dUraMgamAyAM bodhisattvabhUmau caran bodhisattvo’saMklezAniSkleza iti vaktavya: | tatkasmAt ? asamudAcArAtsarvaklezAnAM na saMkleza iti vaktavya: | tathAgatajJAnAbhilASA- daparipUrNAbhiprAyatvAcca na niSkleza iti vaktavya: || so’syAM saptamyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattvo’dhyAzayaparizuddhena kAyakarmaNA samanvAgato bhavati | adhyAzayaparizuddhena vAkkarmaNA adhyAzayaparizuddhena manaskarmaNA samanvA- gato bhavati | ye ceme dazAkuzalA: karmapathAstathAgatavivarNitA: tAna sarveNa sarvaM samati- krAnto bhavati | ye ceme daza kuzalA: karmapathA samyaksaMbuddhAnubhAvitA, tAn satasamita- manuvartate | yAni laukikAni zilpasthAnakarmasthAnAni yAnyabhinirhRtAni paJcamyAM bodhi- sattvabhUmau, tAnyasya sarvANyanAbhogata evaM pravartante | sa AcArya: saMmato bhavati trisAhasra- mahAsAhasralokadhAtau, sthApayitvA tathAgatAnarhata: samyaksaMbuddhAn, aSTamI bhUmumupAdAya ca bodhisattvAn | nAsya kazcitsamo bhavatyAzayena vA prayogeNa vA | yAni cemAni dhyAnAni @039 samAdhaya: samApattayo’bhijJA vimokSAzca, tAnyasya sarveNa sarvamAmukhIbhavanti, bhAvanAbhi- nirhArAkAreNa | na ca tAvadvipAkata: pariniSpannAni bhavanti tadyathApi nAma aSTamyAM bodhi- sattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya | asyAM saptamyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya sarvacittotpAdeSu prajJopAyabhAvanAbalaM paripUryate | bhUyasyA mAtrayA sarvabodhyaGgaparipUriM pratilabhate || so’syAM saptamyAM bodhisattvabhUmau sthita: san suvicitavicayaM ca nAma bodhisattva- samAdhiM samApadyate | suvicintitArthaM ca nAma…. | vizeSamatiM ca nAma…. | prabhedArthakozaM ca…. | sarvArthavicayaM ca…. | supratiSThitadRDhamUlaM ca.... | jJAnAbhijJAmukhaM ca…. | dharmadhAtu(pari)karmaM ca …. | tathAgatAnuzaMsaM ca …. | vicitrArthakozasaMsAranirvANamukhaM ca bodhisattvasamAdhiM samApadyate | sa evaMpramukhAni mahAbhijJAnamukhAni paripUrNAni daza samAdhizatasahasrANi bhUmioparizodhikAni samApadyate || sa eSAM samAdhInAmupAyaprajJAsuparizodhitAnAM pratilambhAnmahAkaruNAbalena cAti- krAnto bhavati zrAvakapratyekabuddhabhUmim, abhimukhazca bhavati prajJAjJAnavicAraNAbhUme: || tasya asyAM saptamyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya apramANaM kAyakarma nimittApagataM pravartate | apramANaM vAkkarma…. Manaskarma nimittApagataM pravartate suvizodhita- manutpattikadharmakSAntyavabhAsitam | vimukticandra Aha-nanu bho jinaputra, prathamAyAmeva bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya apramANaM kAyavAGmanaskarma sarvazrAvakapratyekabuddhacaryA samatikrAntaM bhavati ? vajragarbha Aha bhavati bho jinaputra | tatpunarbuddhadharmAdhyAlambana- mAhAtmyena, na puna: svabuddhivicAreNa | asyAM tu puna: saptamyAM bodhisattvabhUmau svabuddhi- gocaravicArapratilambhAdasaMhAryaM zrAvakapratyekabuddhairbhavati | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrA rAjakulaprasUto rAjaputro rAjalakSaNasamanvAgato jAtamAtra eva sarvAmAtyagaNamabhibhavati rAjAdhipatyena, na puna: svabuddhivicAreNa | yadA puna: sa saMvRddho bhavati tadA svabuddhibalA- dhAnata: sarvAmAtyakriyAsamatikrAnto bhavati, evameva bho jinaputrA bodhisattva: sahacittotpAdena sarvazrAvakapratyekabuddhAnabhibhavatyadhyAzayamAhAtmyena, na puna: svabuddhivicAreNa | asyAM tu saptamyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattva: svaviSayajJAnavizeSamAhAtmyAvasthitatvAtsarva- zrAvakapratyekabuddhakriyAmatikrAnto bhavati || sa khalu punarbho bodhisattvo’syAM saptamyAM bodhisattvabhUmau sthito gambhIrasya viviktasyA- pracArasya kAyavAGmanaskarmaNo lAbhI bhavati | na cottaraM vizeSaparimArgaNAbhiyogamavasRjati | [yena parimArgaNAbhiyogena nirodhaprAptazca bhavati, na ca nirodhaM sAkSAtkaroti ||] vimukticandra Aha- katamAM bhUmimupAdAya bodhisattvo nirodhaM samApadyate ? vajragarbha Aha-SaSThIM bho jinaputra bodhisattvabhUmimupAdAya, bodhisattvo nirodhaM samApadyate | asyAM @040 puna: saptamyAM bodhisattvabhUmau pratiSThito bodhisattvazcittakSaNe nirodhaM samApadyate ca vyuttiSThate ca | na ca nirodha: sAkSAtkRta iti vaktavya: | tena so’cintyena kAyavAGmana skarmaNA samanvAgata ityucyate{1. ##Paris Ms. adds## vimukticandro bodhisattva Aha.} | Azcarya bho yatra hi nAma bodhisattvo bhUtakoTivihAreNa ca viharati, na ca nirodhaM sAkSAtkaroti | tadyathApi nAma bho jinaputra puruSa: kuzalo mahAsAgare vArilakSaNAbhijJa: paNDito vyaktio medhAvI tatropagatayA mImAMsayA samanvAgato mahAsAgare mahAyAnapAtrAbhirUDho vahanakuzalazca bhavati, vArikuzalazca bhavati, na ca mahAsamudre vAridoSairlipyate, evameva bho jinaputra asyAM saptamyA bodhisattvabhUmau pratiSThito bodhisattva: sarvajJajJAnamahAsAgarAvatIrNa: pAramitAmahAyAnapAtrAbhirUDho bhUtakoTivihAreNa ca viharati, na ca nirodhaM sAkSAtkaroti, (na ca saMskRtatAtyantavyupazamavitarkadoSairlipyate) || sa evaM jJAnabalAdhAnaprApta: samAdhijJAnabalabhAvanAbhinirhRtayA buddhyA mahatopAyaprajJA- balAdhAnena saMsAramukhaM cAdarzayati | nirvANasatatAzayazca bhavati | mahAparivAraparivRtazca bhavati | satatasamitaM ca cittavivekapratilabdho bhavati | traidhAtukopapattiM ca praNidhAnavazenA- bhinirharati sattvaparipAcanArtham | na ca lokadoSairlipyate | zAntaprazAntopazAntazca bhavati | upAyena ca jvalati | jvalaMzca na dahate | saMvartate ca buddhajJAnena | vivartate ca zrAvaka- pratyekabuddhabhUmibhyAm | buddhajJAnaviSayakozaprAptazca bhavati | mAraviSayagatazca dRzyate | caturmAra- pathasamatikrAntazca bhavati | mAraviSayagocaraM cAdarzayati | sarvatIthyAyatanopagatazca dRzyate | buddhatIrthyAyatanAnutsRSTAzayazca bhavati | sarvalokakriyAnugatazca dRzyate | lokottaradharmagati- samavasaraNazca bhavati | sarvadevanAgayakSagandharvAsuragaruDakinnaramahoragamanuSyAmanuSyazakrabrahmaloka- pAlAtirekavyUhAlaMkAraviThapanAprAptazca bhavati | sarvabuddhadharmaratimanasikAraM ca navijahAti || tasyaivaM jJAnasamanvAgatasya asyAM saptamyAM dUraMgamAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya bahavo buddhA AbhAsamAgaccha{2. ##See page. 12.##}nti……..| tAMzca tathAgatAnarhata: samyaksaMbuddhAn paryupAsate | teSAM ca sakAzAdgauravacitrIkAreNa satkRtya dharmadezanAM zRNoti, udgRhNAti dhArayati | zrutvA ca yathAvatsamApattiprajJAjJAnAlokena prayujyate | pratipattitazcAdhArayati | zAsanasaMdhArakazca bhavati teSAM buddhAnAM mahAtmanAm | asaMhAryazca sarvazrAvakapratyekabuddhAbhisamayaparipRcchAsu | tasya bhUyasyA mAtrayA sattvAnugrahAya gambhIradharmakSAntirvizuddhyati | tasya……..anekAn kalpAMstAni kuzalamUlAnyuttapyante, parizuddhyanti, karmaNyAni ca bhavanti, paryavadAnaM cAgacchanti | anekAni kalpazatAni…. anekAni kalpakoTiniyutazatasahasrANi tAni kuzala- mUlAnyuttapyante, parizuddhyanti, karmaNyAni ca bhavanti, paryavadAnaM cAgacchanti | tadyathApi nAma bho jinaputrA: tadeva jAtarUpaM sarvaratnapratyuptaM bhUyasyA mAtrayottaptataraM bhavati, prabhAsvarataraM bhavati, asaMhAryataraM ca bhavatyanyAbhyo bhUSaNavikRtibhya:, evameva bho jinaputrA....tAni kuzalamUlAnyupAyaprajJAjJAnAbhinirhRtAni bhUyasyA mAtrayotaptatarANi @041 bhavanti prabhAsvatarANi, paryavadAtatarANi asaMhAryatarANi, ca bhavanti sarvazrAvakapratyeka- buddhai: | tadyathApi nAma bho jinaputrA: sUryAbhA asaMhAryA bhavanti sarvajyotirgaNa- candrAbhAbhizcaturSu mahAdvIpeSu, sarvasnehagatAni bhUyastvena parizoSayanti, sarvazatyAni pari- pAcayanti, evameva evameva bho jinaputrA....tAni kuzalamUlAnyasaMhAryANi bhavanti sarvazrAvaka- pratyekabuddhai:, caturviparyAsagatAniM ca sarvaklezasnehagatAni bhUyastvena parizoSayanti | klezA- vilAni ca sarvasaMtAnAni paripAcayanti | tasya dazabhya: pAramitAbhya upAyakauzalya- pAramitA atiriktatamA bhavati, na ca parizeSA na samudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam | iyaM bho jinaputrA bodhisattvasya dUraMgamA nAma saptamI bodhisattvabhUmi: samAsanirdezata:, yasyAM pratiSThito bodhisattvo bhUyastvena vazavartI bhavati devarAja: kRtI prabhU: sattvAnAmabhisamaya- jJAnipasaMhAreSvaparyanta: sarvazrAvakapratyekabuddhaparipRcchAsu kuzala: sattvAnniyAmaamvakrAmayi- tum | yacca kiMcit{1. ##See page 14 and change ^zataM ##into## ^koTiniyugazatasahasraM. } dUraMgamA nAma saptamI bhUmi: || @042 8 acalA nAma aSTamI bhUmi: | vajragarbho bodhisattva Aha-yo’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattva: saptasu bodhisattva- bhUmiSu sukRtavicaya: prajJopAyAbhyAM suparizodhitamArga: susaMbhR tasaMbhAra: suparibadhamahApraNi- dhAna: adhiSThitatathAgatAdhiSThAna: svakuzalamUlabalAdhAnaprApta: tathAgatabalavaizAradyAveNika- buddhadharmAnugatasaMjJAmanasikAra: suparizodhitAdhyAzayasaMkalpa: puNyajJAnabalAbhyudgata: mahA- karuNAkRtAbhyAM sarvasattvAnutsRSTaprayoga: apramANajJAnapathAnugata:, sa sarvadharmANAmAdyanutpannatAM ca yathAbhUtamavatarati | ajAtatAM ca alakSaNatAM ca asaMbhUtatAM ca avinAzitAM ca aniSThitatAM ca tathatAvikalpasarvajJajJAnapravezatAM ca sarvadharmANAM yathAbhUtamavatarati | sa sarvazazcittamanovijJAnavikalpasaMjJApagato’navagRhItAkAzasamo’bhyavakAzaprakRto’vatIrNo’nu- tpattikadharmakSAntiprApta ityucyate || tatra bhavanto jinaputrA evaM kSAnti samanvAgato bodhisattva: sahapratilambhAdacalAyA bodhisattvabhUmergambhIraM bodhisattvavihAramanuprApto bhavati durAjJAtamasaMbhinnaM sarvanimittApagataM sarvasaMjJAgrahavyAvRttamapramANamasaMhAryaM sarvazrAvakapratyekabuddhai: sarvavivekAbhimukhIbhUtam | tadyathApi nAma bhavanto jinaputrA bhikSurRddhimAM zcetovazipAramitAprApto’napUrveNa navamaM nirodhaM samApanna: sarveJjitamanyanAspanditavikalpApagato bhavati, evameva bhavanto jinaputrA bodhisattvo’syA aSTamyA acalAyA bodhisattvabhUme: sahapratilambhAtsarvAbhogavigato’nAbhogadharmatAprApta: kAya- vAkcittautsukyApagata: sarveJjitamanyanAspanditavikalpApagato vipAkadharmatAvasthito bhavati | tadyathApi nAma bho jinaputrA: puruSa: sputa svapnAntaragato mahaughaprAptamAtmAnaM saMjAnIte | sa tatra mahadvyAyAmautsukyamArabhetottaraNAya | sa tenaiva mahatA vyAyAmautsukyena vibudhyeta | samanantaravibuddhazca vyAyAmautsukyabhayApagato bhavet | evameva bho jinaputrA bodhisattvazcatu- rmahaughaprAptaM sattvakAyaM saMjanAna uttaraNAbhiprAya: sarvajJajJAnAbhisaMbodhAya mahadvyAyAmautsukya- mArabhate | sa mahAvIryarambhaprApta: samanantarapanuprApta imAmacalAM bodhisattvabhUmiM sarvAbhoga- vigato bhavati | tasya sarveNa sarvaM dvayasamudAcAro vA nimittasamudAcAro vA nAbhAsIbhavati | tadyathApi nAma bho jinaputrA brahmalokopapattisthita: kAmAvacarAn klezAn na samudAcarati, evameva bho jinaputrA bodhisattvo’calAyAM bodhisattvabhUmau sthita: sarvacittamanovijJAnasamudA- cArAnna samudAcarati | sarvabuddhasamudAcAramapi… bodhisamudAcAramapi …. bodhisattvasamudA- cAramapi…. pratyekabuddhasamudAcAramapi…. zrAvakasamudAcAramapi…. nirvANasamudAcAramapi… arhatsamudAcAramapi…. anAgAmisamudAcAramapi…. sakRdAgAmisamudAcAramapi…. srota- ApannasamudAcAramapi na samudAcarati | ka: punarvAdo laukikAn samudAcArAn samudA- cariSyatIti || @043 tasya khalu bho jinaputra bodhisattvasya evamimAmacalAM bodhisattvabhUminugatasya pUrvapraNidhAnabalAdhAnasthitasya buddhA bhagavantastasmin dharmamukhasrotasi tathAgatajJAnopasaMhAraM kurvanti evaM cainaM bruvanti-sAdhu sAdhu kulaputra | eSA paramArthakSAntirbuddhadharmAnugamAya | api tu khalu puna: kulaputra yA asmAkaM dazabalacaturvaizAradyabuddhadharmasamRddhi:, sA tava nAsti | tasyA buddhadharmasamRddhe: paryeSaNAya abhiyogaM kuru, vIryamArabhasva | etadeva kSAntimukhaM monmokSI: | api tu khalu puna: kulaputra kiMcApi tvayaivaM zAntavimokSavihAro’nuprApta:, imAn punarazAntAanprazAntAn bAlapRthagjanAn nAnAklezasamudAcAraprAptAn vividhavitarko- pahatamAnasAn samanvAhara, apekSasva | api tu khalu puna: kulaputra pUrvapraNidhAnamanusmara sattvArthasaMprApaNaM jJAnamukhAcintyatAM ca | api tu khalu puna: kulaputra eSA sarvadharmANAM dharmatA | utpAdAdvA tathAgatAnAmanutpAdAdvA sthitaivaiSA dharmatA dharmadhAtusthiti: yadidaM sarvadharmazUnyatA sarvadharmAnupalabdhi: | naitayA tathAgatA eva kevalaM prabhAvyante, sarvazrAvaka- pratyakbuddhA api hyetAmavikalpadharmatAmanuprApnuvanti | api tu khalu puna: kulaputra prekSasva tAvat tvamasmAkaM kAyApramANatAM ca jJAnApramANatAM ca buddhakSetrApramANatAM ca jJAnAbhi- nirhArApramANatAM ca prabhAmaNDalApramANatAM ca svarAGgavizuddhyapramANatAM ca | tathaiva tvamapyabhi- nirhAramutpAdaya | api tu khalu puna: kulaputra ekastveSa Aloko yo’yaM sarvadharmanirvikalpA- loka: | IdRzAstu kulaputra dharmAlokAstathAgatAnAmaparyantagatA aparyantakRtA aparyantabaddhA:, yeSAM saMkhyA nAsti, gaNanA pramANamupaniSadaupamyaM nAsti, teSAmadhigamAya abhinirhAra- mutpAdaya | api tu khalu puna: kulaputra prekSasva tAvaddazasu dikSu apramANakSetratAM ca apramANasattvatAM ca apramANadharmavibhaktitAM ca | tatsarvamanugaNaya | yathAvattayA abhinirhAra- mutpAdaya | iti hi bho jinaputra te buddhA bhagavanta evaMbhUmyanugatasya bodhisattvasya evaM- pramukhAnyaprameyANyasaMkhyeyAni jJAnAbhinirhAramukhAnyupasaMharanti, yairjJAnAbhinirhAramukhairbodhi- sattvo’pramANajJAnavibhaktito’bhinirhArakarmAbhiniSpAdayati || ArocayAmi te bho jinaputra, prativedayAmi | te cedbuddhA bhagavantastaM bodhisatvamevaM sarvajJajJAnAbhinirhAramukheSu vAvatArayeyu:, tadevAsya bhavetsarvasattvakAryapratiprasrabdhizca | tena khalu punarbuddhA bhagavantastasya bodhisattvasya tAvadapramANaM jJAnAbhinirhArakarmopasaMharanti, yasyaikakSaNabhinirhRtasya jJAnAbhinirhArakarmaNa: sap Urvaka: prathamacittotpAdamupAdAya yAvatsaptamIM bhUmipratiSThAmupagata Arambha: zatatamImapi kalAM nopeti, sahasratamImapi, zatasahasratamImapi…. peyAlaM.... koTIniyutazatasahasratamImapi kalAM nopeti, saMkhyAmapi, gaNAnampi , upamAmapi, upanisAmapi, yAvadaupamyamapi na kSamate | tatkasyaheto: ? tathA hi bho jinaputra pUrvamekakAyA bhinirhAratayA caryAbhinirhAro’bhUt | imAM punarbhUmiM samArUDhasya bodhisattvasya apramANakAya- vibhaktito bodhisattvacaryAbalaM samudAgacchati | apramANaghoSAbhinirhArata: apramANajJAnAbhi- nirhArata: apramANopapattyabhinirhArata: apramANakSetraparizodhanata: apramANasattvaparipAcanata: @044 apramANabuddhapUjopasthAnata: apramANadharmakAyAnubodhata: apramANAbhijJAbalAdhAnAbhinihArrata: apramANaparyantamaNDalavibhaktyabhinirhAratazca apramANAnugatena kAyavAGganaskarmAbhinirhAreNa sarvabodhisattvacaryAbalaM samudAgacchatyavicAlyayogena | tadyathApi nAma bhoi jinaputra mahAsamudra- gAmI poto’prApto mahAsamudraM sAbhogavAhano bhavati | sa eva samanantaramanuprApto mahAsamudramanAbhogavAhano vAtamaNDalIpraNIto yadekadivasena mahAsamudre kramate, tatsarvasAbhoga- vAhanatayA na zakyaM varSazatenApi tAvadaprameyamanuprAptum | evameva bho jinaputra bodhisattva: susaMbhRtamahAkuzalamUlasaMbhAro mahAyAnasamudAgamAbhirUDho mahAbodhisattvacaryAsAgaramanuprApto yadekamuhUrtena jJAnAnAbhogatayA sarvajJajJAnenAkramati, tatra zakyaM pUrvakeNa sAbhogakarmaNA kalpazatasahasreNApi tAvadaprameyamanuprAptum || tatra bho jinaputra bodhisattvo’STamIM bodhisattvabhUmimanuprApto mahatyA upAyakauzalya- jJAnAbhinirhArAnAbhogaprasRtayA bodhisattvabuddhyA sarvajJajJAnaM vicArayan lokadhAtusaMbhavaM ca vicArayati, lokadhAtuvibhavaM ca vicArayati | sa yathA ca loka: saMvartate, taM ca prajAnAti | yathA ca loko vivartate,…. | yena ca karmopacayena loka: saMvartate, ….| yena ca karmakSaayeNa loko vivartate, …| yAvatkAlaM ac loka: saMvartate, …. | yAvatkAlaM ca loko vivartate, …. | yAvatkAlaM ca loka: saMvRttastiSThati,…. | yAvatkAlaM ca loko vivRttastiSThati, taM ca prajAnAti sarvatra cAnavazeSata: | sa pRthivIdhAtuparIttatAM ca prajAnAti mahadgatatAM ca… apramANatAM ca …. vibhaktitAM ca prajAnAti | apramANaparamANurajovibhaktikauzalyaM ca prajAnAti | asyAM ca lokadhAtau yAvanti pRthivI- dhAto: paramANurajAMsi tAni prajAnAti | yAvanti abdhAto: ….| tejodhAto: ….| vAyudhAto: ….| yAvantyo ratnavibhaktayo yAvanti ca ratnaparmANurajAMsi tAni prajAnAti | sattvakAya…. | kSetrakAya …. | sa sattvAnAM kAyaudArikatAM ca kAyazUkSmatAM ca kAya- vibhaktitAM ca prajAnAti | yAvanti paramANurajAMsi saMbhUtAni nairayikakAyAzrayatastAni prajAnAti | tiryagyonikAyAzrayata: ….| …. yamalokakAyAzrayata: …. | …. asuraloka- kAyAzrayata: …. | devalokakAyAzrayata: …. | manuSyalokakAyAzrayata: …. | sa evaM paramANuraja: prabhedajJAnAvatIrNa: kAmadhAtusaMvartaM ca prajAnAti | rUpadhAtuvivartaM …. | ArUpyadhAtuvivartaM …. | kAmadhAtuvivartaM ca prajAnAti | rUpadhAtuparIttatAM …. ArUpyadhAtuparItttAM …. | kAmadhAtuparIttatAM ca mahadgatatAM ca apramANatAM ca vibhaktitAM ca prajAnAti | rUpadhAtvArUpyadhAtuparIttatAM …. | traidhAtukavicArajJAnAnugame svabhinirhRtajJAnAloka: sattvakAyaprabheda jJAnakuzala: kSetrakAya vibhAgajJAnakuzalazca sattvopapattyA- yatanAbhinirhAre buddhiM cArayati | sa yAdRzI sattvAnAmupapattizca kAyasamudAgamazca, tAdRzameva svakAyamadhitiSThati sattvaparipAcanAya | sa ekAmapi trisAhasramahAsAhasrAM lokadhAtuM @045 spharitvA sattvAnAM svakAyaM vibhaktyadhimuktiSu tathatvAyopapattaye’bhinirharati pratibhAsajJAnAnu- gamanatayA (yathA sattvA: paripAkaM gacchantanuttarasamyaksaMbodhivimuktaye) | evaM dve vA tisro vA catasro vA paJca vA daza vA viMzatirvA triMzadvA catvAriMzadvA zataM vA yAvadana- bhilApyA api trisAhasramahAsAhasrA lokadhAtU: spharitvA sattvAnAM svakAyaM... peyAlaM …. pratibhAsajJAnAnugamanatayA | sa evaMjJAnasamanvAgato’syAM bhUmau supratiSThita ekabuddhakSetrAcca na calati, anabhilApyeSu buddhakSetreSu tathAgataparSanmaNDaleSu ca pratibhAsaprApto bhavati || yAdRzI sattvAnAM kAyavibhaktizca varNaliGgasaMsthAnArohapariNAhAdhimuktyadhyAzayazca teSu buddhakSetreSu teSu ca parSanmaNDaleSu tatra tatra tathA tathA svakAyamAdarzayati | sa zramaNa- parSanmaNDaleSu zramaNavarNApamAdarzayati | brAhmaNaparSanmaNDaleSu brAhmaNavarNarUpamAdarzayati | kSatriya…. | vaizya…. | zUdra…. | gRhapati…. | cAturmahArAjika…. | trAyastriMza…. | evaM yAma…. | tuSita ….| nirmANarati …. | paranirmitavazavarti …. | mAra …. | brahma ….. | yAvadakaniSTha…. | zrAvakavaineyikAnAM sattvAnAM zrAvakakAyavarNarUpamAdarzayati | pratyeka- buddhavaineyikAnAM sattvAnAM pratyekabuddhakAyavarNarUpamAdarzayati | bodhisattva …. | tathAgata …. | iti hi bho jinaputra yAvanto’nabhilApyeSu buddhakSetreSu sattvAnAmupapattyAyatanAdhimuktiprasarAsteSu tathatvAya svakAyavibhaktimAdarzayati || sa sarvakAyavikalpApagata: kAyasamatAprApta: (taccAsya kAyasaMdarzanamakSUNamavandhyaM ca sattvaparipAkavinayAya) sa sattvakAyaM ca prajAnAti | kSetrakAyaM ca ... | karmavipAka- kAyaM ca … | zrAvakakAyaM ca ….| pratyekabuddhakAyaM ca …. | bodhisattvakAyaM ca…. | tathAgataM- kAyaM ca …. | jJAnakAyaM ca … | AkAzakAyaM ca prajAnAti | sa sattvAnAM cittAzayAbhinirhAramAjJAya yathAkAlaparipAkavinayAnatikramAdAkAGkSan sattvakAyaM svakAya- madhitiSThati | evaM kSetrakAyaM karmavipAkakAyaM....AtmakAyamadhitiSThati | sa sattvAnAM cittAzayAbhinirhAramAjJAya yaM yameva kAyaM yasmin yasmin kAye AkAGkSati, taM tameva kAyaM tasmin tasmin kAye (svakAyaM) adhitiSThati | sa sattvakAyAnAM karmakAyatAM ca prajAnAti | vipAkakAyatAM ca …. | klezakAyatAM ca…. | rUpakAyatAM ca … | ArUpyakAyatAM ca prajAnAti | kSetrakAyAnAM parIttatAM ca prajAnAti, mahadgatatAM ca apramANatAM ca saMkliSTatAM ca vizuddhatAM ca vyatyastatAM ca adhomUrdhatAM ca samatalatAM ca samavasaraNatAM ca digjAlavibhAgatAM ca prajAnAti | karmavipAkakAyAnAM vibhaktisaMketaM prajAnAti | evaM zrAvakakAyAnAM pratyekabuddhakAyAnAM bodhisattvakAyAnAM vibhaktisaMketaM prajAnAti | tathAgatakAyAnAmabhi- saMbodhikAyatAM ca prajAnAti | praNidhAnakAyatAM ca …| nirmANakAyatAM ca | adhiSThAna- kAyatAM ca | rUpalakSaNAnuvyaJjanavicitrAlaMkArakAyatAM ca | prabhAkAyatAM ca | manomaya- kAyatAM ca | puSyakAyatAM ca | jJAnakAyatAM ca | dharmakAyatAM ca prajAnAti | jJAnakAyAnAM suvicAritatAM ca prajAnAti | yathAvannistIraNatAM ca phalaprayogasaMgRhItatAM @046 ca laukikalokottaravibhAgatAM ca triyANavyavasthAnatAM ca sAdhAraNAsAdhAraNatAM ca nairyANikAnairyANikatAM ca zaikSAzaikSatAM ca prajAnAti | avikopanatAM ca avasthAnasaMketasaMvRttigvyavasthAnatAM ca buddhadharmAryasaMghavyavasthAnatAM ca prajAnAti | AkAzakAyAnAmaparmANatAM ca sarvatrAnugatatAM ca azarIratAM ca avitathAnantatAM ca rUpakAyAmivyaktitAM ca prajAnAti || sa evaM kAyajJAnAbhinirhAraprApto vazavartI bhavati sarvasattveSu | AyurvazitAM ca pratilabhate’nabhilApyAnabhilApyAnabhilApyakalpAyu:pramANAdhiSThAnatayA | cetovazitAM ca pratilabhate’- pramANAsaMkhyeyasamAdhinidhyaptijJAnapravezatayA | pariSkAravazitAM ca sarvalokadhAtvanekavyUhA- laMkArapratimaNDitAdhiSThAnasaMdarzanatayA | karmavazitAM ca yathAkAlaM karmavipAkAdhiSThAna- saMdarzanatayA | upapattivazitAM ca sarvalokadhAtUpapattisaMdarzanatayA adhimuktisaMdarzanatayA sarvalokadhAtubuddhapratipUrNasaMdarzanatayA praNidhAnasaMdarzanatayA yatheSTabuddhakSetrakAlAbhisaMbodhi- saMdarzanatayA RddhisaMdarzanatayA sarvabuddhakSetraRddhivikurvaNasaMdarzanatayA dharmasaMdarzanatayA anantamadhyadharmamukhAlokasaMdarzanatayA jJAnasaMdarzanatayA tathAgatabalavaizAradyAveNikabuddha- dharmalakSaNanuvyaJjanAbhisaMbodhisaMdarzanatayA || sa AsAM dazAnAM bodhisatvavazitAnAM sahapratilambhena acintyajJAni ca bhavati atulya- jJaca aprameyajJAnI ca vipulajJAnI ca asaMhAryajJAni ca bhavati | tasyaivaMbhUmyanugatasya evaM- jJAnasamanvAgatasya atyantAnavadya: kAyakarmasamudAcAra: pravartate, atyantAnavadyazca vAk…. | atyantAnavadyazca mana:samudAcAra: pravartate | jJAnapUrvagamo jJAnAnuparivartI prajJApAramitAdhi- pateyo mahAkaruNApUrvaka upAyakauzalyasuvibhakta: praNidhAnasvabhinirhRtastathAgatAdhiSThAnasvadhi- SThito’pratiprasrabdhasatvArthaprayogo’paryantalokadhAtuvibhaktigata: | samAsato bho jinaputra bodhisattvasya imAmacalAM bodhisattvabhUmimanuprAptasya sarvabuddhadharmasamudAnayanAya kAyavAGmana- skarmasamudAcAra: pravartate | sa evamimAmacalAM bodhisattvabhUmimanuprApta: supratiSThitAzayabalazca bhavati sarvaklezasamudAcArApagatatvAt | supratiSThitAdhyAzayabalazca bhavati mArgAvi- pravAsitatvAt | mahAkaruNAbalasupratiSThitazca bhavati sattvArthAnutsargatvAt | mahAmaitrI- bala….sarvajagatparitrANatvAt | dharaNIbala…asaMpramoSadharmatvAt | pratibhAnabala…. sarvabuddhadharmapravicayavibhAgakuzalatvAt | abhijJAbala… paryantalokadhAtucaryAvibhAgakuzala- tvAt | praNidhAnabala…sarvabodhisattvakriyAnutsargatvAt | pAramitAbala…sarvabuddhadharma- samudAnayanatvAt | tathAgatAdhiSThAnabala…. sarvAkArasarvajJAnAbhimukhatvAt | sa evaMbalAdhAna- prApta: sarvakriyAzca saMdarzayati, sarvakriyAsu ca anavadyo bhavatyanupaliptazca || iyaM bho jinaputra bodhisattvasya aSTamI jJAnabhUmiracaletyucyate’saMhAryatvAt | avivartya bhUmirityucyate jJAnAvivartyatvAt | durAsadabhUmirityucyate sarvajadaddurjJAnatvAt | kumArabhUmi- @047 rityucyate anavadyatvAt | janmabhUmirityucyate yathAbhiprAyavazavartitvAt | pariniSpannabhUmi- rityucyate apuna:kAryatvAt pariniSThitabhUmirityucyate sukRtajJAnavicayatvAt | ni{1. Mss.nirNvAbhUmi- rityucyate svabhinirhRtapraNidhAnatvAt | adhiSThAnabhUmirityucyate parAvikopanatvAt | anAbhoga- bhimIrityucyate pUrvAntAbhinirhRtatvAt || evaM jJAnasvabhinirhRta: khalu punarbho jinaputra bodhisattvo buddhagotrAnugato buddhaguNa- prabhAvabhAsitastathAgateryApathacaryAcAritrAnugato buddhaviSayAbhimukha: satatasamitaM svadhiSThitatahA- gatAhiSThAnazca bhavati zakrabrahmalokapAlapratyudgatazca vajrapANisatatAnubaddhazca samAdhibalAnu- tsRSTazca ca apramANakAyavibhaktyabhinirhRtazca sarvakAyacaryAbalopagatazca mahAbhijJAvipAkapari niSpannazca anantasamAdhivazavartI ca apramANavyAkaraNapratyekazca yathAparipAkvajagadabhisaMbodhi- nidarzakazca bhavati | sa evaM jJAnabhUmyanugato mahAyAnamaNDalalAnupraviSTa: suvicAritamahA- jJAnAbhizca satatasamitaM pramuktajJAnokarazmirasaGgadharmadhAtupathAvatIrNo lokadhAtupathavibhakti- kovida: sarvAkAraguNasaMdarzaka: svacittotpAdavazavartI pUrvAntAparAntasuvicitajJAna: sarvamAra- pathAvartanavivartanajJAnAnugata: sarvatahAgataviSayogocarAnupraviSTo’paryantalokadhAtuprasareSu bodhi- sattvasaryA caratyapratyudAvartyayogena | tata ucyate bodhisattvo’calAM bodhisattvabhUmi- manuprApta iti || tatra bho jinaputra acalAM bodhisattvabhUmimanuprApto bodhisattva: satatasamitamaparyanta- tathAgatadarzanAvirahito bhavati samAdhibalasvabhinirhRtatvAt | audArikaM buddhadarzanapUjopasthAnaM notsRjati….sa ekaikasminkalpe ekaikasmin lokadhAtuprasare anekAna buddhAn, anekAni buddha- zatAni…. peyAlaM....anekAni buddhakoTInayutazatasahasrANi satkaroti mAnayati pUjayati sarvAkArapUjAbhinirhAraM copasaMharati | tAMzca tathAgatAn paryupAste, lokadhAtuvibhakti- pUrvakaM ca dharmAlokopasaMhAraM praticchati | sa bhUyasyA mAtrayA tathAgatadharmakozaprApto’saMhAryo bhavati lokadhAtuparipRcchAnirdezeSu | tAni cAsya kuzalamUlAnyanekAn kalpAnuttapya{2 ##See page 13.}…. | tadyathApi nAma bho jinaputra tadeva jAtarUpaM supariniSThitaM kuzalena karmAreNa suparikarmakRtaM jambUdvIpasvAmina: kaNDhe zirasi vA AbaddhamasaMhAryaM bhavati sarvajambUdvIpakAnAM sattvAnAmAbha- raNavikRtai:, evameva bho jinaputra asyAmacalAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya tAni kuzalamUlAnyasaMhAryANi bhavanti sarvazrAvakapratyekabuddhairyAvatsaptamIbhUmisthitaizca bodhisattvai: | imAM ca bhUmimanugatasya bodhisattvasya mahatI prajJAnAnaprabhA sattvAnAM klezatamAMsi prazamayati suvibhaktajJAnamukhAbhinirhAratayA | tadyathApi nAma bho jinaputra sAhasriko mahAbrahmA sAhasra- @048 lokadhAtuM maitryA spharitvA prabhAvabhAsayati, evameva bho jinaputra bodhisattvo’syAmacalAyAM bodhisattvabhUmau sthito yAvaddazabuddhakSetrazatasahasraparamANuraja:samAn lokadhAtun mahatA maitryavabhAsena spharitvA sattvAnAM klezaparidAhAnanupUrveNa prazamayati, AzrayAMzca prahlAdayati | tasya dazabhya pAramitAbhya: praNidhAnapAramitA atiriktatamA bhavati, na ca parizeSAsu nasamudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam | iyaM bhavanto jinaputrA bodhisattvasya acalA nAma aSTamI bodhisattvabhUmi: samAsanirdezata: vistaraza: punarparyantakalpa- nirdezaniSThAto’nugantavyA | yasyAM pratiSThito bodhisattvo bhUyastvena mahAbrahmA bhavati sAha- srAdhipati: | abhipUranabhibhUto’varthadarzI vazIprApta: kRtI prabhU: sattvAnAM sarvazrAvaka- pratyekabuddhabodhisattvapAramitopadezopasaMhAreSu asaMhAryo lokadhAtuvibhaktiparipRddhAnirdezeSu | yacca kiMcit{1 ##See page 14 and change## ^zataM ##into## ^dazatrisAhasramahAsAhasraraja:paramANusamaM.…|| acalA nAma aSTamI bhUmi: || @049 9 sAdhumatI nAma navamI bhUmi: | vajragarbho bodhisattva Aha-yo’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattva evamapramANajJeya- vicAritayA buddhyA bhUyazcottarAn zAntAn vimokSAnadhyavasyan adhyAlambamAna: bhUyazcottaraM tathAgatajJAnaM susamAptaM vicArayan tathAgataguhyAnupravezaM cAvataran acintyajJAnamahAtmyaM ca pravicinvan dhAraNIsamAdhipravicayaM ca parizodhayan abhijJAvaipulyaM cAbhinirharan lokadhAtu- vibhaktiM cAnugacchan tathAgatabalavais8AradyAveNikabuddhadharmAsaMhAryatAM ca parikarmayan tathAgata- dharmacakrapravartanaavRSabhatAM cAnukramamANa: mahAkaruNAdhiSThAnapratilambhaM cAnutsRjan navamIM bodhisattvabhUmimAkramati | so’syAM sAdhumatyAM bodhisattvabhUmau sthita: kuzalAkuzalAvyAkRta- dharmAbhisaMskAraM ca yathAbhUtaM prajAnAti sAsravAnAsravadharmAbhisaMskAraM ca…. | laukika- lokottaradharmAbhisaMskAraM ca…. | cintyAcintyadharmAbhisaMskAraM ca….| niyatAniyata- dharmAbhisaMskAraM ca….| zrAvakapratyekabuddhadharmAbhisaMskAraM ca…| bodhisattvacaryAdharmAbhisaMskAraM ca… | tathAgatabhUmidharmAbhisaMskAraM ca…. | saMskRtadharmAbhisaMskAraM ca ….| asaMskRtadharmAbhi- saMskAraM ca yathAbhUtaM prajAnAti || sa evaMsaMjJAnugatayA buddhyA satyacittagahanopacAraM ca yathAbhUtaM prajAnAti | klezagahanopacAraM ca ….| kamagahanopacAraM ca…. | indriyagahanopacAraM ca …. | adhimuktigahano- pacAraM ca …. | dhAtugahanopacAraM ca … | AzayAnuzayagahanopacAraM ca … | upapattigahanopacAraM ca …. | vAsasAnusaMdhigahanopacAraM ca…. | trirAzivyavasthAnagahanopacAraM ca yathAbhUtaM prajAnAti | sa sattvAnAM cittavaimAtratAM ca yathAbhUtaM prajAnAti | cittavicitratAM ca cittakSaNalaghuparivartabhaGgabhaGgatAM ca cittazarIratAM ca cittAntyasarvata:prabhUtatAM ca citta- prabhAsvaratAM ca cittasaMklezAni:klezatAM ca cittabandhavimokSatAM ca cittamAyAviThapanatAM ca cittayathAgatipratyupasthAnatAM ca yAvadanekAni cittanAnAtvasahasrANi yathAbhUtaM prajAnAti | sa klezAnAM dUrAnugatatAM ca yathAbhUtaM prajAnAti | prayogAnantatAM ca sahajAvinirbhAgatAM ca …. | anuzayaparyutthAnaikArthatAM ca …. | cittasaMprayogAsaMprayogatAM ca…. | upapattisaMdhiyathAgatipratyupasthAnatAM ca…. | traidhAtukavibhaktitAM ca …. | tRSNAvidyAdRSTizalya- mAnamahAsAvadyatAM ca…. | trividhakarmANi dAnAnupacchedatAM ca …. | samAsato yAvaccaturazIti- klezacaritanAnAtvasahasrAnupravezatAM ca yathAbhUtaM prajAnAti | sa karmaNAM kuzalAkuzalA- vyAkRtatAM ca…. | vijJAptyavijJaptitAM ca …. | cittasahajAvinirbhAgatAM ca | svarasakSaNakSINa- bhaGgopacayAvipraNAzaphalAnusaMdhitAM ca… | vipAkAvipAkatAM ca … | kRSNazuklAkRSNazuklAneka- dezakarmasamAdAnavaimAtratAM ca… | karmakSetrApramANatAM ca… | AryalaukikapravibhaktitAM ca…| lokottaradharmavyavasthAnatAM ca…(sopAdAnAnupAdAnatAM ca | saMskRtAsaMskRtatAM ca|) dRSTa- dharmopapadyAparaparyAyavedanIyatAM ca… | yAnAyAnaniyatAniyatatAM ca … | samAsato yAvaccaturazIti- @050 karmanAnAtvasahasrapravibhaktivicayakauzalyaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | sa indriyANAM mRdumadhyAdhimAtratAM ca ……| pUrvAntAparAntasaMbhedAsaMbhedatAM ca … | udAramadhyanikRSTatAm?% ca …. | klezasahajAvinirbhAgatAM ca ….| yAnAyAnaniyatAniyatatAM ca….| yathAparipakvAparipakvavaineyikatAM ca….| indriyajAlAnuparivartanalaghubhaGgAnimittagrahaNatAM ca…| indiryAdhipatyAnavamardanIyatAM ca…. | vivartyAvivartyendriyapravibhAgatAM ca …..| dUrAnugatasahajAvinirbhAganAnAtvavimAmAtratAM ca, samAsato yAvadanekAnIndriyanAnAtvasahasrANi prajAnAti | so’dhimuktInAM mRdumadhyAdhimAtratAM ca …. yAvadanekAnyadhimuktinAnAtvasahasrANi prajAnAti | sa dhAtUnAM..... | sa AzayAnAM.... | so’nuzayAnAmAzayasahajacittasahajatAM ca…. | cittasaMprayogatAM ca…. | viprayogavibhAgadUrA- nugatatAM ca …. | anAdikAlAnuddhaTitatAM ca…. | sarvadhyAnavimokSasamAdhisamApattyabhijJAprasahya- tAM ca | traidhAtukasaMdhisunibaddhatAM ca | anAdikAlacittanibandhasamudAcAratAM ca | Aya tanadvArasamudayavijJaptitAM ca | pratipakSAlAbhAdravyabhUtatAM ca | bhUmyAyatanasamavadhAnAsamava- dhAnatAM ca | ananyAryamArgasamuddhaTanatAM ca prajAnAti | sa upapattinAnAtvatAM ca | yathAkarmo- papattitAM a | nirayatiryagyonipretAsuramanuSyadevavyaasthAnatAM ca | rUpArUpyopapattitAM ca | saMjJAsaMjJopapattitAM ca | karmakSetratRSNAsnehAvidyAndhakAravijJAnabIjapunarbhavaprarohaNatAM ca | nAmarUpasahajAvinirbhAgatAM ca | bhavasaMmohatRSNAbhilASasaMdhitAM ca | bhoktukAmabhavitukAma- sattvaratyanavarAgratAM ca traidhAtukAvagrahaNasaMjJAniSkarSaNatAM ca prajAnAti | sa vAsanAnAmupa- cArAnupacAratAM ca… | yathAgatisaMbandhavAsanAvAsitatAM ca | yathAsattvacaryAcaraNavAsi- tatAM ca | yathAkarmakles8AbhyAsavAsitatAM ca | kuzalAkuzalAvyAkRtadharmAbhyAsavAsitatAM ca | punarbhavagamanAdhivAsitatAM ca…. | anupUrvAdhivAsitatAM ca | durAnugatAnupacchedaklezopakarSaNa- vikArAnuddharaNavAritatAM ca | dravyabhUtAdravyabhUtavasitatAM ca | zrAvakapratyekabuddhabodhisattva- tathAgatadarzanazravaNasaMvAsavAsitatAM ca prajAnAti | sa sattvarAzInAM samyaktvaniyatatAM ca prajAnAti mithyAtvaniyatatAM ca | ubhayatvAniyatatAM ca….| samyagdRSTisamyagniyatatAM ca mithyAdRSTimithyA....niyatatAM ca | tadubhayavigamAdaniyatatAM ca paJcAnantaryAnyatamamithyAdRSTi- niyatatAM ca…. | paJcendriyasamyagniyatatAM ca….| aSTamithyAtvamithyAniyatatAM ca…. | samyaktasamyagniyatatAM ca…| apuna:kAritatAM ca …..| mAtsaryerSyAghRNopacArAvinivRttyA mithyAniyatatAM ca….| AryAnuttaramArgabhAvanopasaMhArasamyaktvaniyatatAM ca….| tadubhaya- vigamAdAniyatarAzyupadezatAM ca prajAnAti | iti hi bho jinaputra evaMjJAnAnugato bodhisattva: sAdhumatyAM bodhisattvabhUmau pratiSThita ityucyate || so’syAM sAdhumatyAM bodhisattvabhUmau sthita evaM caryAvimAtratAM sattvAnAmAjJAya tathaiva mokSopasaMhAramupasaMharati | sa sattvaparipAkaM prajAnAti | sattvavinayaM ca….| zrAvakayAnadezanAM ca | pratyekabuddhayAnadezanAM ca | bodhisattvayAnadezanAM ca | tathAgatabhUmidezanAM ca prajAnAti | sa evaM jJAtvA tathatvAya sattvebhyo dharmam %dezayati | yathAzayavibhaktito yathAnuzayavibhaktito yathendriya- @051 vibhaktito yathodhimuktivibhaktito yathAgocaravibhAgajJAnopasaMhArata: sarvagocarajJAnAnugamanato yathAdhAtugahanopacArAnugamanato yathAgatyupapattiklezakarmavAsanAnuvartanato yathArAzivyavasthAnA- nugamanato yathAyAnAdhimokSavimuktiprAptito’nantavarNarUpakAyasaMdarzanata: sarvalokadhAtumanojJa- svaravijJApanata: sarvarutaravitaparijJAnata: sarvapratisaMvidvinizcayakauzalyatazca dharmaM dezayati || so’syAM sAdhumatyAM bodhisattvabhUmau sthita: san bodhisattvo dharmabhANakatvaM kArayati, tathAgatadharmakozaM ca rakSati | sa dharmabhANakagatimupagato’pramANajJAnAnugatena kauzalyena catu:pratisaMvidabhinirhRtayA bodhisattvavAcA dharmaM dezayati | tasya satatasamitamasaMbhinnAzcatasro bodhisattvapratisaMvido’nupravartante | katamAzcatasra:? yaduta dharmapratisaMvit arthapratisaMvit niruktipratisaMvit pratibhAnapratisaMvit || sa dharmapratisaMvidA svalakSaNaM dharmANAM prajAnAti | arthapratisaMvidA vibhaktiM dharmANAM prajAnAti | niruktipratisaMvidA asaMbhedadezanAM dharmANAM prajAnAti|pratibhAnapratisaMvidA anuprabandhAnupacchedatAM dharmANAM prajAnAti || punaraparaM dharmapratisaMvidA abhAvazarIraM dharmANAM prajAnAti | arthapratisaMvidA udayAstagamanaM dharmANAM prajAnAti |niruktipratisaMvidA sarvadharmaprajJaptyavacchedanadharmaM dezayati | pratibbhAnapratisaMvidA yathAprajJaptyavikopanatAparyantatayA dharmaM dezayati || punaraparaM dharmapratisaMvidA pratyutpannavibhakti dharmANAM prajAnAti | arthapratisaMvidA atItAnAgatavibhaktiM dharmANAM prajAnAti | niruktipratisaMvidA atItAnAgatapratyutpannA- saMbhedato dharmaM dezayati | pratibhAnapratisaMvidA ekaikamadhvAnamArabhya aparyantadharmAlokatayA dharmaM dezayati || punaraparaM dharmapratisaMvidA dharmaprabhedaM prajAnAti | arthapratisaMvidA arthaprabhedaM prajAnAti | niruktipratisaMvidA yathArutadezanatayA dharmaM dezayati pratibhAnapratisaMvidA yathAnuzayajJAnaM dezayati || punaraparaM dharmapratisaMvidA dharmajJAnavibhaktyasaMbhedakauzalyaM prajAnAti | arthapratisaMvidA anvayajJAnatahAtvavyavasthAnaM prajAnAti | niruktipratisaMvidA saMvRtijJAnasaMdarzanAsaMbhedatayA nirdizati | pratibhAnapratisaMvidA paramArthajJAnakauzalyena dharmaM dezayati || punaraparaM dharmapratisaMvidA ekanayAvikopaM dharmANAM prajAnAti | arthapratisaMvidA skandhadhAtvAyatanasatyapratItyasamutpAdakauzalyAnugamamavatarati | niruktipratisaMvidA sarvajagada- bhigamanIyasumadhuragirinirghoSAkSarairnirdizati | pratibhAnapratisaMvidA bhUyo bhUyo’paryantadharmAva- bhAsatayA nirdizati || punaraparaM dharmapratisaMvidA ekayAnasamavasaraNanAnAtvaM prajAnAti | arthapratisaMvidA pravibhaktayAnavimAtratAM prajAnAti | niruktipratisaMvidA sarvayAnAnyabhedena nirdizati | pratibhAnapratisaMvidA ekaikaM yAnamaparyantadharmAvabhAsena dezayati || @052 punaraparaM dharmapratisaMvidA sarvabodhisattvacarijJAnacaridharmacarijJAnAnugamamavatarati | arthapratisaMvidA dazabhUmivyavasthAnanirdezapravibhaktimavatarati | niruktipratisaMvidA yathAbhUmi- mArgopasaMhArasaMbhedena nirdizati | pratibhAnapratisaMvidA ekaikAM bhUmimaparyantAkAreNa nirdizati || punaraparaM dharmapratisaMvidA sarvatathAgataikalakSaNAnubodhamavatarati | arthapratisaMvidA nAnAkAlavastulakSaNavibhaGgAnugamaM prajAnAti | niruktipratisaMvidA yathAbhisaMbodhiM vibhakti- nirdezena nirdizati | pratibhAnapratisaMvidA ekaikaM dharmapadamaparyantakalpAvyavacchedena nirdizati || punaraparaM dharmapratisaMvidA sarvatathAgatavAgbalavaizAradyabuddhadharmamahAkaruNApratisaMvitprayoga- dharmacakrAnupravartamAnasarvajJajJAnAnugamaM prajAnAti | arthapratisaMvidA caturazItisattvacarita- sahasrANAM yathAzayaM yathendriyaM yathAdhimuktivibhaktitastathAgataghoSaM prajAnAti |niruktiprati- saMvidA sarvasattyacaryAsaMbhedatastathAgataghoSAnuraveNa nirdizati | pratibhAnapratisaMvidA tathAgata- jJAnaprabhAcaryAmaNDalAdhimuktyA dharmaM dezayati || sa evaM pratisaMvidAM jJAnAbhinirhArakuzalo bho jinaputra bodhisattvo navamIM bodhisattvabhUmimanuprAptastathAgatadharmakozaprApto mahAdharmabhANakatvaM ca kurvANa: arthavatIdhAraNI- pratilabdhazca bhavati | dharmavatI...| jJAnAbhinirhAravatI...| avabhAsavatI...| vasumatI- dhAraNI...| sumatidhAraNI...| tejodhAraNI...| asaGgamukhadhAraNI...| ananta...| vici- trArthakoza...| sa evamAdInAM dhAraNIpadAnAM paripUrNAni dazadhAraNImukhAsaMkhyeyazatasahasrANi pratilabhate | tathA asaMkhyeyazatasahasrAnugatenaiva svarAGgakauzalyena tAvadapramANAnugatenaiva pratibhAnavibhaktimukhena dharmaM dezayati | sa evamapramANairdhAraNImukhAsaMkhyeyazatasahasrairdazasu dikSu aprameyANAM buddhAnAM bhagavatAM sakAzAddharmaM zRNoti | zrutvA ca na vismArayati | yathAzrutaM ca apramANavibhaktita evaM nirdizati || sa ekasya tathAgatasya sakAzAddazabhirdhAraNImukhAsaMkhyeyazatasahasrairdharmAn paryavApnoti | yathA caikasya, evamaparyantAnAM tathAgatAnAm | sa praNidhAnamAtreNa bahutaraM samyaksaMbuddhasakAzA- ddharmamukhAlokaM saMpraticchati, na tveva mahAbAhuzrutyaprApta: zrAvaka: zrutodgrahaNadhAraNIpratilabdha: kalpazatasahasrodgrahaNAdhiSThAnena | sa evaM dhAraNIprAptazca bhavati pratibhAnaprAptazca dharmasAMkathyaM saMniSaNNa: sarvAvatIM trisAhasramahAsAhasralokadhAtuM spharitvA yathAzayavibhaktita: sattvebhyo dharmaM dezayati dharmAsane niSaNNa: | dharmAsanaM cAsya tathAgatAnabhiSekabhUmiprAptAn bodhisattvAn sthApayitvA sarvato viziSTamapramANAvabhAsaprAptaM bhavati | sa dharmAsane niSaNNa AkAGkSan ekaghoSodAhAreNa sarvaparSadaM nAnAghoSarutavimAtratayA saMjJApayati | AkAGkSan nAnAghoSanAnA svarAGgavibhaktibhirAjJApayati | AkAGkSan razmimukhopasaMhArairdharmamukhAni nizcArayati | AkAGkSan sarvaromakUpebhyo ghopAnnizcArayati | AkAGkSan yAvatrtrisAhasramahAsAhasrAyAM lokadhAtau rUpAvabhAsAstebhya: sarvarUpAvabhAsebhyo dharmarutAni nizcArayati | AkAGkSa n ekasvararutena sarvadharmadhAtuM vijJApayati | AkAGkSan sarvarutanirghopeSu dharmarutamadhitiSTati | AkAGkSan @053 sarvalokadhAtuparyApannebhyo gItavAdyatUryazabdebhyo dharmarutaM nizcArayati | AkAGkSan ekAkSara- rutAtsarvadharmapadaprabhedarutaM nizcArayati | AkAGkSan anabhilApyAnabhilApyalokadhAtvaparyantata: pRthivyaptejovAyuskandhebhya: sUkSamaparamANuraja:prabhedata ekaikaparamANurajonabhilApyAni dharma- mukhAni nizcArayati | sacettaM trisAhasramahAsAhasralokadhAtuparyA#panna: sarvasattvA upasaMkramya eka- kSaNalavamuhUrtena praznAn paripRccheyu:, ekaikazca teSAmapramANarutavimAtratayA paripRcchet, yaM caika: sattva: paripRcchenna taM dvitIya:, taM bodhisattva: sarvasattvarutapadavyaJjanamudgRhNIyAt | udgRhya caikarutAbhivyAhAreNa teSAM sarvasattvAnAM cittAzayAn paritoSayet (yAvadanabhilApyalokadhAtu- rpayApannA vA sattvA upasaMkramya ekakSaNalavamuhUrtena praznAn paripRccheyu:, ekaikazca teSAmapramANa- rutavimAtratayA paripRcchet, yaM caika: paripRcchenna taM dvitIya:, taM bodhisattva ekakSaNalavamuhUrtenaiva sarvamudgRhya ekodAhAreNaiva sarvAnAjJApayet | yAvadanabhilApyAnapi lokadhAtUn spharitvA yathAza- yendriyAdhimuktita: sattvebhyo dharmaM dezayati dezayati | dharmasAMkathyaM niSaNNazca tathAgatAdhiSThAnasaMpratyeSaka: sakalena buddhakAryeNa sarvasattvAnAM pratyupasthito bhavati | sa bhUyasyA mAtrayA evaM jJAnAvabhAsa- pragrahaNamArabhate | sacedekasmin bAlAgraprasare yAvantyanabhilApyeSu lokadhAtuSu paramANurajAMsi tAvantastathAgatAstAvadapramANaprApteSveva parSanmaNDaleSu dharmaM dezayeyu: | ekaikazca tathAgatastAvada- pramANaprAptebhya: sarvasattvebhyo nAnAtvato dharmaM dezayet, ekaikasmiMzca sattvAzayasaMtAne tAvada- pramANameva dharmopasaMhAramupasaMharet | yathA caikastathAgata: parSanmaNDale tathA te sarve tathAgatA: | yathA caikasmin vAlAgraprasare tathA sarvasmin dharmadhAtau | tatrAsmAbhistAdRzaM smRtivaipulya- mabhinirhartavyaM yathaikakSaNena sarvatathAgatAnAM sakAzAddharmAvabhAsaM pratyeSemahi ekarutAvyatirekAt | yAvanti ca tAni yathAparikIrtitAni parSanmaNDalAni nAnAnikAyadharmapravaNaikaparipUrNAni, tatrAsmAbhistAdRzaM prajJAvabhAsavinizcayapratibhAnaM parizodhyaM yadekakSaNena sarvasattvAn paritoSayet, kiM punariyatsu lokadhAtuSu sattvAni || sa imAM sAdhumatIM bodhisattvabhUmimanuprApto bodhisattvo bhUyasyA mAtrayA rAtriM- divamananyamanasikAraprayukto bhUtvA buddhagocarAnupraviSTastathAgatasamavadhAnaprApto gambhIra- bodhisattvavimokSAnuprApto bhavati | sa evaMjJAnAnugato bodhisattva: samAhitastathAgata- darzanaM na vijahAti | ekaikasmiMzca kalpe’nekAn buddhAn, anekAni buddhazatAni ...ane- kAni buddhakoTinayutazatasahasrANi...|dRSTvA ca satkaroti gurukaroti mAnayati pUjayati | audArikena buddhadarzanena pUjopasthAnaM notsRjati | tAMzca tathAgatAn praznAn paripRcchati | sa dharmadhAraNInirdezAbhinirjAto bhavati | tasya bhUyasyA mAtrayA tAni kuzalamUlA- nyuttaptatamAnyasaMhAryANi bhavanti | tadyathApi nAma bho jinaputrAstadeva jAtarUpamAbharaNIkRtaM supariniSThitaM kuzalena karmAreNa rAjJazcakravartina uttamAGge kaNThe vA AbaddhamasaMhAryaM bhavati sarvakoTTarAjAnAM cAturdvIpakAnAM ca sattvAnAmAbharaNavikRtai:, evameva bho jinaputrA bodhi- sattvasya asyAM sAdhumatyAM bodhisattvabhUmau sthitasya tAni kuzalamUlAni mahAjJAnAloka- @054 suvibhaktAnyuttapyante, asaMhAryANi bhavanti sarvazrAvakapratyekabuddhairadhara bhUmisthitaizca bodhisattvai: | tasya sA kuzalamUlAbhA sattvAnAM klezacittagahanAnyavabhAsya tata eva vyAvartate | tadyathApi nAma bho jinaputrA dvisAhasriko mahAbrahmA sarvasmin dvisAhasrike lokadhAtau gahananimnopacArAnavabhAsayati, evameva bho jinaputrA bodhisattvasya asyAM sAdhumatyAM bodhi- sattvabhUmau sthitasya sA kuzalamUlAbhA sattvAnAM klezacittagahanAnyavabhAsya tata eva vyAvartate | tasya dazabhya: pArabhitAbhyo balapAramitA atiriktamA bhavati, na ca parizeSAsu na samudAcarati yathAbalaM yathAbhajamAnam | iyaM bhavanto jinaputrA bodhisattvasya sAdhumatI nAma navamI bodhisattvabhU{1##see page 14.##}mi:...mahAbrahmA bhavati mahAbalasthAmaprApto dvisAhasrAdhi- patirabhibhU:{2##see page 47}...pAramitopadezaSvasaMhArya: sattvAzayaparipRcchAnirdezai: | yacca kiMcit{3. ##see page 14 and change## ^zataM int to ^dazabuddhakSetrAsaMkhyeyazatasahasraparamANuraja: samaM} sAdhumatI nAma navamI bhUmi: || @055 10 dharmameghA nAma dazamI bhUmi :| vajragarbho bodhisattva Aha-yo’yaM bhavanto jinaputrA bodhisattva evamapramANajJeya- vicAritayA buddhyA yAvannavamI bodhisattvabhUmiriti suvicitavicaya: suparipUrNazukladharma: aparyantasaMbhAropacayopacita: suparigRhItamahApuNyajJAnasaMbhAra: mahAkaruNAvaipulyAdhigata: loka- dhAtuvibhaktivaimAtryakovida: sattvadhAtupraviSTagahanopacAra: tathAgatagocarapravezAnugatasaMjJAmana- sikAra: balavaizAradyabuddhadharmAdhyAlambanAnugata: sarvAkArasarvajJajJAnAbhiSekabhUmiprApta ityucyate || tasya khalu punarbhavanto jinaputrA evaMjJAnAnugatasya bodhisattvasya abhiSekabhUmisamA- pannasya vimalo nAma samAdhirAmukhIbhavati | dharmadhAtuvibhaktipravezazca nAma | bodhimaNDA- laMkAravyUhazca nAma | sarvAkArarazmikusumazca nAma | sAgaragarbhazca nAma | sAgarasamRddhizca nAma | AkAzadhAtuvipulazca nAma | sarvadharmasvabhAvavicayazca nAma | sarvasattvacittacari- tAnugatazca nAma | pratyutpannasarvabuddhasaMmukhAvasthitazca nAma bodhisattvasamAdhirAmukhIbhavati | tasyaivaMpramukhAni daza samAdhyasaMkhyeyazatasahasrANyAmukhIbhavanti | sa tAn sarvAn samAdhIn samApadyate ca vyuttiSThate ca, samAdhikauzalyAnugatazca yAvatsamAdhikAryaM tatsarvaM pratyanubhavati | tasya yAvaddazasamAdhyasaMkhyeyazatasahasrANAM paryante sarvajJajJAnavizeSAbhiSekavAnnAma bodhisattva- samAdhirAmukhIbhavati || yasmin samanantarAbhimukhIbhUte dazatrisAhasrazatasahasrArpayantapramANaM mahAratnarAjapadmaM prAdurbhavati sarvAkAraratnapratyarpitaM sarvalokaviSayasamatikrAntaM lokottarakuzalamUlasaMbhUtaM mAyAsvabhAvagocarapariniSpannaM dharmadhAtusuvyavasthitAvabhAsaM divyaviSayasamatikrAntaM mahAvaiDUrya- maNiratnadaNDamatulyacandanarAjakarNikaM mahAzmagarbhakesaraM jAmbUnadasuvarNAvabhAsapatramapari- mitarazmisaMkusumitazarIraM sarvapravararatnapratyuptagarbhamaparyantamahAratnajAlasaMchannaM paripUrNadaza- trisAhasrazatasahasraparamANuraja:samamahAratnapadmaparivAram | tadanugatastadanurUpazca tasya bodhisattvasya kAya: saMtiSThate | sa tasya sarvajJajJAnavizeSAbhiSekavata: samAdhe: sahapratilambhA- ttasminmahAratnarAjapadme niSaNNa: saMdRzyate | samanantaraniSaNNazca sa bodhisattvastasmin mahAratnarAjapadme, atha yAvanti tasya mahAratnarAjapadamasya mahApadmAni parivAra: prAdurbhUta:, tAvanto bodhisattvA dazadiglokadhAtusaMnipatitAstaM bodhisattvamanuparivArya teSu mahAratna – padmeSu niSIdanti | ekaikazca teSAM daza samAdhizatasahasrANi samApadyate tameva bodhisattvaM nirikSamANa: || samanantarasamApanne ca tasmin bodhisattve teSu ca bodhisattveSu niravazeSam, atha sarva- lokadhAtusaMprakampanaM bhavati | sarvApAyapratiprasrambhaNaM ca, sarvadharmadhAtvavabhAsakaraNaM ca, sarva- lokadhAtuparizodhanaMca, sarvabuddhakSetranAmadheyarutAnanuravaNaM ca, sarvasabhAgacaritabodhisattva- @056 saMnipAtanaM ca sarvalokadhAtudevamanuSyatUryasaMgItisaMpravAdanaM ca sarvasattvasukhasaMjananaM ca sarvasamyaksaMbuddhAcintyapUjopasthAnapravartanaM ca sarvatathAgataparSanmaNDalavijJApanaM ca bhavati | tatkasya heto:? tathA hi bho jinaputrAstasya bodhisattvasya samanantaraniSaNNasya tasmin mahAratnarAjapadme adhastAccaraNatalAbhyAM dazarazmyasaMkhyeyazatasahasrANi nizcaranti | nizcarya daza – dizamavIciparyantAn mahAnirayAnavabhAsayanti | nairayikAnAM sattvAnAM sarvadu:khAni prati- prasrambhayati | jAnumaNDalAbhyAM daza...dazadizaM sarvatiryagyonibhavanAnyavabhAsayanti, sarva- tiryagyonidu:khAni ca prazamayanti | nAbhimaNDalAd daza ...sarvayamalokabhavanAni avabhAsa- yanti, sarvayamalaukikAnAM sattvAnAM du:khAni ca prazamayanti | vAmadakSiNAbhyAM pArzvAbhyAM... manuSyAzrayAn ...manuSya...|ubhAbhyAM pANibhyAM devAsurabhavanAni...devAsura... aMsAbhyAM ...zrAvakayAnIyAzrayAnavabhAsayanti, dharmAlokamukhaM copasaMharanti | pRSThato grIvAyAzca ...pratyekabuddhAzrayAnavabhAsayanti, zAntisamAdhimukhanayaM copasaMharanti | mukhadvArAd...prathamacittopAdamupAdAya yAvannavamIM bhUmimanuprAptAn bodhisattvAnavabhAsayanti, prajJopAyakauzalyanayaM copasaMharanti | UrNAkozAddazarazmyasaMkhyeyazatasahasrANi nizcaranti, nizcarya dazasu dikSu sarvabhArabhavanAnyavabhAsya dhyAmIkRtya abhiSekabhUmiprAptAn bodhisattvAn avabhAsya tatkAyeSvevAstaM gacchanti | uparyuttamAGgAt paripUrNadazatrisAhasrAsaMkhyeyazata- sahasraparamANuraja:samA razmayo nizcaranti, nizcarya dazasu dikSu dharmadhAtuprajmANAnyAkAza- dhAtuparyavasAnAni sarvatathAgataparSanmaDalAnyavabhAsya dazAkAraM lokaM pradakSiNIkRtya upari- khagapathe sthitvA mahArazmijAlamaNDalAni kRtvA uttaptaprabhAsaM nAma mahattathAgata- pUjopasthAnaM sarvatathAgatAnAmanupravartayanti | tasya pUjopasthAnasya prathamacittotpAdamupAdAya yAvannavamIbhUmyanupravartitaM tathAgatapUjopasthAnaM{##1. See page 42##} ...| tata: khalvapi mahArazmijAlamaNDaladyAvatI dazasu dikSu niravazeSasarvadharmadhAtvantargatA puSpaprajJaptirvA gandhadhUpamAlyavilepanacUrNacIvara- cchatradhvajapatAkAvastrAbharaNamaNiratnaprajJaptirvA, tato’tiriktatarA: sarvalokaviSayasamatikrAntA lokottarakuzalamUlasaMbhArAdhipatyAbhinirvRttA: sarvAkAraguNasaMpannA acintyanirvANAdhiSThAnA- dhiSThitA nAnAvyUhamahAratnavarSA iva ekaikatathAgataparSanmaNDale mahAmeghA ivAbhipravarSanti sma | tAM ca ye sattvA: pUjAM saMjAnante, te sarve niyatA bhavantyanuttarAyAM samyaksaMbodhau | evaMrUpaM pUjopasthAnaM pravartya tA razmaya: punareva sarvAvanti tathAgataparSanmaNDalAnyavabhAsya dazAkAraM lokaM pradakSiNIkRtya teSAM tathAgatAnAmarhatAM samyaksaMbuddhAnAmadhastAtkramataleSu astaM gacchanti | tatasteSAM tathAgatAnAM teSAM ca bodhisattvAnAM viditaM bhavati-amuSmin lokadhAtu- prasare evaMcaryAnugato bodhisattvo’bhiSekakAlaprApta iti | tatra bho jinaputrA dazamyo digbhyo’paryantebhyo lokadhAtuprasarebhyo’prameyAsaMkhyeyAparyantA bodhisattvA yAvannavamIbodhisattva- bhUmipratiSThitA Agatya taM bodhisattvamanuparivArya mahatIM pUjAM kRtvA tameva bodhisattvaM @057 nirIkSamANA deza samAdhizatasahasrANi samApadyante | abhiSekabhUmiprAptAnAM ca bodhisattvAnAM kAyebhya: zrIvatsAlaMkArAdvajrasvastikAt sarvamArazatruvijayo nAmaikaikA mahArazmirdazarazmyasaM khyeyazatasahasraparivArA nizcarati, nizcarya dazadizo’vabhAsya aparyantAni prAtihAryANi saMdarzya tasya bodhisattvasya zrIvatsAlaMkAre vajrasvastika evAstaM gacchati | samanantarAdastamitAyAzca tasyA razmyA: zatasahasraguNottarA tasya bodhisattvasya balasthAmAbhivRddhi: prajJAyate || atha khalu bho jinaputrA: sarvajJatAbhijJAvatyo nAma razmayasteSAM tathAgatAnAmarhatAM samyaksaMbuddhAnAmUrNAkozebhyo nizcarantyasaMkhyeyaparivArA: | tA: sarvAsu dazasu dikSu azeSata: sarvalokadhAtUnavabhAsya dazAkAraM lokaM pradakSiNIkRtya mahAnti tathAgatavikurvitAni saMdarzya bahUni bodhisattvakoTiniyutazatasahasrANi saMcodya sarvabuddhakSetraprasarAn SaDvikAraM saMprakampya sarvApAyacyutigatyupapattI: prazamya sarvamArabhavanAni dhyAmIkRtya sarvatathAgatAbhisaMbodhivibuddha- buddhAsanAnyupasaMdarzya sarvabuddhaparSanmaNDalavyUhaprabhAvaM nidarzya dharmadhAtuparamAnAkAzadhAtuparyava- sAnAn sarvalokadhAtUnavabhAsya punarevAgatya taM sarvAvantaM bodhisattvaparSatsaMnipAtamuparyupari pradakSiNIkRtya mahAvyUhAnnidarzya tA razmayastasya bodhisattvasyottamAGge’staM gacchanti | tatpari- vArarazmayazca tathA saMnipatitAnAM teSAM bodhisattvAnAM zirassvantardhIyante sma | samanantarasaMni- patitAbhizca tAbhI razmibhiste bodhisattvA apratilabdhapUrvANi daza samAdhizatasahasrANi pratilabhante | tAzca razmayastulyakAlaM tasya bodhisattvasyottamAGge nipatitA bhavanti | sa ca bodhisattvo’bhiSikta ityucyate samyaksaMbuddhaviSaye | dazabalaparipUryA tu samyaksaMbuddha iti saMkhyAM gacchati | tadyathApi nAma bho jinaputrA yo rAjJazcakravartina: putro jyeSTha: kumAro’grya- mahiSIprasUtazcakravartirAjalakSaNasamanvAgato bhavati, taM rAjA cakravartI divye hastisauvarNe bhadrapIThe niSAdya , caturbhyo mahAsamudrebhyo vAryAnIya, upariratnavimAnena dhAryamANena mahatA puSpadhUpagandhadIpamAlyavilepana cUrNacIvaracchatradhvajapatAkAtUryatAlAvacarasaMgItivyUhena sauvarNaM bhRGgAraM gRhItvA tena vAriNA taM kumAraM mUrdhanyabhiSiJcati | samanantarAbhiSiktazca rAjA kSatriyo mUrdhAbhiSikta iti saMkhyAM gacchati | dazakuzalakarmapathaparipUryA tu cakravartIti saMjJAM pratilabhate | evameva bho jinaputrA: samanantarAbhiSikto bodhisattvastairbuddhairbhagavadbhirmahAjJAnA - bhiSekAbhiSikta ityucyate | samyaksaMbuddhAbhiSekeNa dazabalaparipUryA tu samyaksaMbuddha iti saMkhyAM yacchati | ayaM bho jinaputrA bodhisattvasya mahAjJAnAbhiSeko yasyArthe bodhisattvo’- nekAni duSkarazatasahasrANyArabhate | sa evamabhiSikto’prameyaguNajJAnavivArdhito dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau pratiSThita ityucyate || so’syAM dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau pratiSThito bodhisattvo dharmadhAtusamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | kAmadhAtusamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | rUpadhAtusamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | ArUpyadhAtusamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | lokadhAtusamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | sarvasattvadhAtusamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | vijJAnadhAtusamudA- @058 gamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | saMskRtAsaMskRtadhAtusamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | AkAzadhAtusamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti |bhUtAbhUtadezanAM ca yathAbhUtaM prajAnAti | nirvANaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | dRSTiklezasamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti |lokadhAtu- pravRttinivRttisamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | zrAvakacaryAsamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | pratyekabuddhacaryAsamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | bodhisattvacaryAsamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | tathAgatabalavaizAradyAvedhikabuddhadharmarUpakAyadharmakAyasamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti |sarvAkArasarvajJajJAnasamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | abhisaMbodhi- dharmacakrapravRttisaMdarzanasamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | samAsata: sarvadharmapravezavibhakti- nistIrNasamudAgamaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | sa evaMjJAnAnugatayA buddhyA uttari sattvakAyanirmANaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | klezakAyanirmANaM ca yathAbhUtaM prajAnAti | dRSTikRtanirmANaM ca ... lokadhAtunirmANaM ca...dharmadhAtunirmANaM ca...zrAvakanirmANaM ca...pratyekabuddhanirmANaM ca... bodhisattvanirmANaM ca...tathAgatanirmANaM ca...sarvanirmANakalpAkalpatAM ca yathAbhUtaM prajA- nAti | sarvabuddhAdhiSThAnaM ca...dharmAdhiSThAnaM ca...saMghAdhiSThAnaM ca...karmAdhiSThAnaM ca klezA- dhiSThAnaM ca...kAlAdhiSThAnaM ca...praNidhAnAdhiSThAnaM ca...pUjAdhiSThAnaM ca...caryAdhiSThAnaM ca...kalpAdhiSThAnaM ca...jJAnAdhiSThAnaM ca prajAnAti | sa yAnImAni tathAgatAnAmarhatAM samyaksaMbuddhAnAM sUkSmapravezajJAnAni yaduta caryAsUkSmapravezajJAnaM vA, cyutyuppattisUkSmapraveza- jJAnaM vA, janmasUkSmapravezajJAnaM vA, abhiniSkramaNasUkSmapravezajJAnaM vA, abhisaMbodhisUkSma- pravezajJAnaM vA, vikurvaNasUkSmapravezajJAnaM vA, dharmacakrapravartanasUkSmapravezajJAnaM vA, dharmadezanA- sUkSamapravezajJAnaM vA, dharmavistarasUkSmapravezajJAnaM vA, Ayu:pramANAdhiSThAnajJAnaM vA, varNarUpa- kAyasaMdarzanajJAnaM vA, sarvasattvavinayAtikramaNajJAnaM vA, sarvalokadhAtuspharaNajJAnaM vA, sarvaM- sattvacittacaritavyavalokanajJAnaM vA, ekakSaNe tryadhvavyavalokanajJAnaM vA, pUrvAntAparAnta- niravazeSajJAnaM vA, sarvasattvacittacaritanAnAtvasamantajJAnaM vA, tathAgatabalavaizAradyabuddhadharmA- cintyajJAnaM vA, tathAgataparinirvANajJAnaM vA, zAsanAdhiSThAnasaddharmasthitijJAnaM vA, evaM - pramukhAnyaprameyAsaMkhyeyAni tathAgatAnAM SukSmapravezajJAnAni, tAni sarvANi yathAbhUtaM prajAnAti | sa yAnImAni tathAgatAnAmarhatAM samyaksaMbuddhAnAM guhyasthAnAni yaduta kAyaguhyaM vA vAgguhyaM vA cittaguhyaM vA kAlAkAlavicAraNAguhyaM vA bodhisattvavyAkaraNaguhyaM vA sattvasaMgrahanigraha- guhyaM vA vineyotsAdanAvasAnaguhyaM vA yathAkAlAvavAdAnuzAsanAdhyupekSaNaM vA yAnanAnAtva- vyavasthApanaguhyaM vA sattvacaryendriyavibhaktiguhyaM vA sattvakarmakriyAvatAraguhyaM vA bodhisattva- caryendriyavibhaktiguhyaM vA caryAbhisaMbodhisvabhAvaprabhAvAnubodhiguhyaM vA svabhAvAbhisaMbodhya- dhiSThAnaguhyaM vA avatArottAraNaguhyaM vA AkarSaNasaMpreSaNaguhyaM vA sthAnacaMkramaNaniSadyAzayyA- sanasaMdarzanaguhyaM vA AhAraparibhogakAyopakaraNapratisevanaguhyaM vA bhASitatUSNIMbhAvadhyAna- vimokSasamAdhisamApattisaMdarzanaguhyaM vA, evaMpramukhAnyaprameyAsaMkhyeyAni tathAgatAnAM @059 guhyasthAnAni, tAni sarvANi yathAbhUtaM prajAnAti | sa yAnImAni tathAgatAnAM kalpapravezasamavasaraNajJAnAni yaduta ekakalpAsaMkhyeyakalpasamavasaraNatA | asaMkhyeyakalpaika- kalpasamavasaraNatA | saMkhyeyakalpAsaMkhyeyakalpasamavasaraNatA | asaMkhyeyakalpasaMkhyeyakalpa- samavasaraNatA | cittakSaNakalpasamavasaraNatA | kalpacittakSaNasamavasaraNatA |kalpAkalpa- samavasaraNatA | akalpakalpasamavasaraNatA | sabuddhakakalpAbuddhakakalpasamavasaraNatA | abuddhaka- kalpasabuddhakakalpasamavasaraNatA | atItAnAgatakalpapratyutpannakalpasamavasaraNatA | pratyutpanna- kalpAtItAnAgatakalpasamavasaraNatA |atItakalpAnAgatakalpasmavasaraNatA | anAgata- kalpAtItakalpasamavasaraNatA | dIrghakalpahrasvakalpasamavasaraNatA | hrasvakalpadIrghakalpasamava- saraNatA | sarvakalpeSu saMjJAkRtasamavasaraNata | sarvasaMjJAkRteSu kalpasamavasaraNatA | evaM pramukhAnyaprameyANyasaMkhyeyAni kalpapravezasamavasaraNAni, tAni sarvANi yathAbhUtaM prajAnAti | sa yAnImAni tathAgatAnAmarhatAM samyaksaMbuddhAnAmavatArajJAnAni yaduta vAlapathAvatArajJAnaM vA paramANurajovatArajJAnaM vA buddhakSetrakAyAbhisaMbodhyavatArajJAnaM vA sattvakAyacittAbhi- saMbodhyavatArajJAnaM vA sarvatrAnugatAbhisaMbodhyavatArajJAnaM vA vyatyastacarisaMdarzanAvatArajJAnaM vA anulomacarisaMdarzanAvatArajJAnaM vA pratilomacarisaMdarzanAvatArajJAnaM cintyAcintya- lokavijJeyavijJeyaM carisaMdarzanAvatArajJAnaM vA zrAvakavijJeyapratyekabuddhavijJeyabodhisattvaijJeya- tathAgatavijJeyacarisaMdarzanAvatArajJAnaM vA, tAni sarvANi yathAbhUtaM prajAnAti | iti hi bho jinaputrA aprameyaM buddhAnAM bhagavatAM jJAnavaipulyamapramANamevAsyAM bhUmau sthitasya bodhisattvasyAvatArajJAnam || sa khalu punarbho jinaputrA bodhisattva evamimAM bodhisattvabhUmimanugato’cintyaM ca nAma bodhisattvavimokSaM pratilabhate | anAvaraNaM ca nAma vizuddhivicayaM ca nAma samanta- mukhAvabhAsaM ca nAma tathAgatakozaM ca nAma apratihatacakrAnugataM ca nAma tryadhvAnugataM ca nAma dharmadhAtugarbhaM ca nAma vimuktimaNDalaprabhAsaM ca nAma azeSaviSayagamaM ca nAma bodhisattvavimokSaM pratilabhate | iti hi bho jinaputrA imAn daza bodhisattvavimokSAn pramukhAn kRtvA aprameyAsaMkhyeyAni bodhisattvavimokSamukhazatasahasrANi bodhisattvo’syAM dazamyAM bodhisattvabhUmau pratiSThita: pratilabhate | evaM yAvatsamAdhizatasahasrANi dhAraNIzatasahasrANi abhijJAbhinirhArazatasahasrANi pratilabhate | jJAnAlokazatasahasrANi vikurvaNazatasahasrANi pratisaMvinnirhArazatasahasrANi upAyaprajJAvikrIDitazatasahasrANi gambhIradharmanayapravezazatasahasrANi mahAkaruNAvegazatasahasrANi bodhisattvavazitApravezazata- sahasrANi pratilabhate || sa evaMjJAnAnugatayA buddhyA apramANAnugatena smRtikauzalyena samanvAgato bhavati | sa dazabhyo digbhyo’prameyANAM buddhAnAM bhagavatAM sakAzAdekakSaNalavamuhUrtenA apramANAn mahAdharmAvabhAsAn mahAdharmAlokAn mahAdharmameghAn sahate saMpratIcchati svIkaroti @060 saMdhArayati | tadyathApi nAma bho jinaputrA: sAgaranAgarAjameghavisRSTo mahAnapskandho na sukaro’nyena pRthivIpradezena soDhuM vA saMpratyeSituM vA svIkartuM vA saMdhAravituM vA anyatra mahAsamudrAt , evameva bho jinaputrA ye te tathAgatAnAM bhagavatAM guhyAnupravezA yaduta mahAdharmAvabhAsA mahAdharmAlokA mahAdharmameghA:, te na sukarA: sarvasattvai: sarvazrAvakapratyekabuddhai: prathamAM bhUmimupAdAya yAvannavamIbhUmipratiSThitairapi bodhisattvai:, tAn bodhisattvo’syAM dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau sthita: sarvAn sahate saMpratIcchati svIkaroti saMdhArayati | tadyathApi nAma bho jinaputrA mahAsamudra ekasyApi mahAbhujagendrasya mahAmeghAn sahate...dvyorapi trayANAmapi yAvadaparimANAnAmapi bhujagendrANAmekakSaNalavamuhUrtenAprameyAn mahAmeghAn sahate...|tatkasya heto:? apramANavipulavistIrNatvAnmahAsamudrasya | evameva bho jinaputrA asyAM dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau pratiSThito bodhisattva ekasyApi tathAgatasya sakAzAdekakSaNa ...dvayorapi trayANAmapi yAvadaparimANAnAmapi tathAgatAnAM sakAzAdekakSaNa...| tata ucyata iyaM bhUmirdharmamegheti || vimukticandro bodhisattva Aha-zakyaM punarbho jinaputra saMkhyAM kartuM kiyatAM tathAgatAnAmantikebhyo bodhisattvaikakSaNa...?vajragarbho bodhisattva Aha-na sukarA bho jinaputra saMkhyA kartuM gaNanAnirdezena –iyatAM tathAgatAnAmantikebhyo bodhisattvaikakSaNa...| api tu khalvaupamyaM kariSyAmi | tadyathApi nAma bho jinaputra dazasu dikSu dazabuddhakSetrAna- bhilApyakoTiniyutazatasahasraparamANuraja:samAsu lokadhAtuSu yAvat sattvadhAtuniravazeSayogena saMvidyate | tata eka: sattva: zrutagrahaNadhAraNIpratilabdho bhavettathAgatAnAmupasthAyako mahA- zrAvako’grya: zrutadharANAm | tadyathApi nAma bhagavato vajrapadmottarasya tathAgatasyArhata: samyaksaMbuddhasya mahAvijayo nAma bhikSurevaMrUpeNa zrutakauzalyabalAdhAnena sa eka: sattva: samanvAgato bhavet | yathA ca sa eka: sattvastathA niravazeSAsu sarvAsu lokadhAtuSu te sarve sattvA: samanvAgatA bhaveyu: | yaccaikenodgRhItaM syAnna dvitIyena | tatkiM manyase bho jinaputra bahutaraM teSAmaprameyApramANaM vA zrutakauzalyaM bhavet ? vimukticandro bodhisattva Aha-bahu bho jinaputra apramANaM tatteSAM sarvasattvAnAM zrutakauzalyaM bhavet | vajragarbho bodhisattva Aha- ArocayAmi te bho jinaputra, prativedayAmi | yaM dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau pratiSThito bodhisattva ekakSaNalavamuhUrtenaikasyaiva tAvattathAgatasya sakAzAddharmadhAtutryadhvakozaM nAma mahA- dharmAvabhAsAlokameghaM sahate...| yasya mahAdharmAvabhAsAlokameghasaMdhAraNakauzalyasya tat pUrvakaM zrutakau{1.##See page.42##}zalyaM...kSamate | yathA caikasya tathAgatasya sakAzAttathA dazasu dikSu yAvanti tAsu pUrvikAsu lokadhAtuSu paramANurajAMsi saMvidyante, tAvatAM samyaksaMbuddhAnAM tato’pi bhUya uttari aprameyANAM tathAgatAnAM sakAzAdekakSaNalavamuhUrtena dharmadhAtutryadhvakozaM nAma mahAdharmAvabhAsA- lokameghaM sahate...| tata ucyata iyaM bhUmirdharmamegheti || @061 punaraparaM bho jinaputra dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau pratiSThito bodhisattva: svapraNidhAna- balAdhAnato mahAkRpAkaruNAmeghaM samutthApya mahAdharmAvabhAsagarjanamabhijJAvidyAvaizAradyavidyudvidyo- titaM mahArazmimArutasamIritaM mahApuNyajJAnaghanAbhrajAlasaMdarzanaM vividhakAyaghanAvartasaMdarzanaM mahAdharmanirnAdanaM namuciparSadvidrAvaNamekakSaNalavamuhUrtena dazasu dikSu yAvanti tAsu lokadhAtuSu tAni paramANurajAMsi saMvidyante tAvanti lokadhAtukoTinayutazatasahasrANi spharitvA tebhyo’pi bhUyo’prameyANi lokadhAtukoTinayutazatasahasrANi spharitvA mahAmRtakuzaladhArAbhipravarSaNena yathAzayata: sattvAnAmajJAnasamutthitA: sarvaklezarajojvAlA: prazamayati | tata ucyata iyaM bhUmirdharmamegheti || punaraparaM bho jinaputra dharmameghAyAM bodhisattva ekasyAmapi lokadhAtau tuSitavarabhavana – vAsamupAdAya cyavanAcaMkramaNagarbhasthitijanmAbhiniSkramaNAbhisaMbodhyadhyeSaNamahAdharmacakrapravartana- mahAparinirvANabhUmiriti sarvatathAgatakAryamadhitiSThati yathAzayeSu sattveSu yathAvaineyikeSu, evaM evyorapi yAvadyAvanti tAsu lokdhAtuSu paramANurajAMsi saMvidyante, tato’pi bhUyo’prameyeSu lokadhAtukoTiniyutazatasahasreSu tAni paramANu... vaineyikeSu || sa evaMjJAnavazitAprApta: suvinizcitamahAjJAnAbhijJa AkAGkSan saMkliSTAyA lokadhAto: parizuddhatAmadhitiSThati | parizuddhAyA lokadhAto: saMkliSTatAmadhitiSThati | saMkSiptAyA loka- dhAtorvistIrNatAmadhitiSThati | vistIrNAyA: saMkSiptatAmadhitiSThati | evaM vipulamahadgatApramANa- sUkSmaudArikavyatyastAvamUrdhamatalAdInAM sarvalokadhAtUnAM vRSabhatayAnantamabhinirhAramadhitiSThati | AkAGkSan ekasmin paramANurajasyekAmapi lokadhAtuM sarvAvatIM sacakravAlaparikhAmadhitiSThati | tacca paramANurajo na vardhayati tAM ca kriyAmAdarzayati | dve’pi tisro’pi catasro’pi paJcApi yAvadanabhilApyApi lokadhAturekasmin paramANurajasi sarvA: sacakravAlaparikhA adhitiSThati | AkAGkSan ekasyAM lokadhAtau dvilokadhAtuvyUhamAdarzayati | AkAGkSan yAvadanabhilApya- lokadhAtuvyUhamAdarzayati | AkAGkSan ekalokadhAtuvyUhaM dvyorlokadhAtvorAdarzayati | yAvadanabhilApyAsu lokadhAtuSvAdarzayati | AkAGkSan yAvadanabhilApyAsu lokdhAtuSu ya: sattvadhAtustamekasyAM lokadhAtau saMdadhAti, na ca sattvAn viheThayati | AkAGkSan ekasyAM lokadhAtau yAvAn sattvadhAtustamanabhilApyAsu lokadhAtuSu saMdadhAti ...| AkAGkSan anabhilApyalokadhAtugatAn sattvAnekavAlapathe saMdadhAti...| AkAGkSan ekavAlapathe ekaM sarvabuddhaviSayavyUhamAdarzayati | AkAGkSan yAvadanabhilApyAn sarvAkArabuddhaviSayavyUhAnA- darzayati | AkAGkSan yAvantyanabhilApyAsu lokadhAtuSu paramANurajAMsi tAvata AtmabhAvAneka – kSaNalavamuhUrtena nirbhibhIte | ekaikasmiMzca AtmabhAve tAvata eva pANIn saMdarzayati | taizca pANibhirdazasu dikSu buddhapUjAyAM prayujyate | ekaikena ca pANinA gaGgAnadIvAlikAsamAn puSpapuTAMsteSAM buddhAnAM bhagavatAM kSipati | yathA puSpANAmevaM gandhAnAM mAlyAnAM vilepanAnAM cUrNAnAM cIvarANAM chatrANAM dhvajAnAM patAkAnAmevaM sarvavyUhAnAm | ekaikasmiMzca kAye tAvantyeva zirAMsi adhitiSThati | ekaikasmiMzca zirasi tAvatIreva jihvA adhitiSThati | tAbhisteSAM @062 buddhAnAM bhagavatAM varNaM bhASate | cittotpAde ca dazadikpharaNaM gacchati | cittakSaNe cApramANA abhisaMbodhIryAvanmahAparinirvANavyUhAnadhitiSThati | apramANakAyatAM ca tryadhvatAyAmadhi- tiSThati | svakAye cApramANAnAM buddhAnAM bhagavatAmaprameyAn buddhakSetraguNavyUhAnadhitiSThati | sarvalokadhAtusaMvartavivartavyUhAMzca svakAye’dhitiSThati | sarvA vAtamaNDalIzcaikaromakUpAdutsRjati | na ca sattvAn viheThayati | AkAGkSaMzcaikAmapskandhaparyantaM lokadhAtumadhitiSThati | tasyAM ca mahApadmamadhitiSThati | tasya ca mahApadmasya prabhAvabhAsavyUhena anantA lokadhAtU: spharati | tatra ca mahAbodhivRkSamAdarzayati | yAvatsarvAkAravaropetaM sarvajJAnatvaM saMdarzayati | svakAye dazadiGmaNividyuccandrasUryaprabhA yAvatsarvAvabhAsaprabhA adhitiSThati | ekamukhavAtena caikaikasyA diza: pratidizabhanantA lokadhAtU: kampayati, na ca sattvAnuttrAsayati | dazadizaM ca vAtasaMvartanIM teja:saMvartanImapsaMvartanImadhitiSThati | sarvasattvAMzca AkAGkSan yathAbhiprAyaM rUpAzrayAlaMkRtAnadhitiSThati | svakAye ca tathAgatakAyamadhitiSThati | tathAgatakAye ca svakAyamadhitiSThati | tathAgatakAye svabuddhakSetramadhitiSThati | svabuddhakSetre ca tathAgatakAya- madhitiSThati | iti hi bho jinaputra dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau pratiSThito bodhisattva imAni cAnyAni cAprameyAsaMkhyeyAni RddhivikurvaNakoTinayutazatasahasrANyAdarzayati || atha khalu tasyA: parSada: keSAMcidbodhisattvAnAM keSAMciddevanAgayakSagandharvAsura- garuDakinnaramahoragazakrabrahmalokapAlamahezvarazuddhAvAsAnAmetadabhavat-yadi tAvadbodhisattvasyaiva- mapramANa RddhyabhisaMskAragocara:, tathAgatAnAM puna: kiMrUpo bhaviSyatIti ? atha khalu vimukticandro bodhisattvastasyA: parSadazcittAzayavicAramAjJAya vajragarbhaM bodhisattvameta- dabocat-saMzayitA bateyaM bho jinaputra parSat | sAdhu, asyA: saMzayacchityarthaM kiMcinmAtraM bodhisattvavyUhaprAtihAryaM saMdarzaya | atha khalu vajragarbho bodhisattvastasyAM velAyAM sarvabuddha- kSetrakAyasvabhAvasaMdarzanaM nAma bodhisattvasamAdhiM samApadyate | samanantarasamApanne vajragarbhe bodhisattve sarvabuddhakSetrakAyasvabhAvasaMdarzanaM bodhisattvasamAdhim, atha tAvadeva sA sarvAvatI bodhisattvaparSat sA ca devanAgayakSazuddhavAsaparSad vajragarbhasya bodhisattvasya kAyAntarIbhUta- mAtmAnaM saMjAnIte sma, tatra ca buddhakSetramabhinirvRttaM saMjAnIte sma |tasmiMzca buddhakSetre ye AkAravyUhAste na sukarA: paripUrNayApi kalpakoTyA prabhAvayitum | tatra ca bodhivRkSaM dazatrisAhasrazatasahasraviSkambhaskandhaM paripUrNatrisAhasrakoTivipulApramANaviTapodviddhaMzikharaM tadanurUpaM ca tasmin bodhimaNDe simhAsanavaipulyaM tatra sarvAbhijJAamatirAjaM nAma tathAgataM bodhimaNDavaragataM samapazyat |iti hi yAvantastatra vyUhA: saMdRzyante te na sukarA: paripUrNa- yApi kalpakoTyA prabhAvayitum | sa idaM mahAprAtihAryaM saMdarzya tAM sarvAvatIM bodhisattvaparSadaM tAM ca devanAga...zuddhAvAsaparSadaM punareva yathAsthAne sthApayAmAsa | atha khalu sA sarvAvatI parSadAzcaryaprAptA tUSNIMbhUtA tameva vajragarbhaM bodhisattvaM nidhyAyantI sthitAbhUt | atha khalu vimukticandro bodhisattvo vajragarbhaM bodhisattvametadavocat-AzcaryamidaM bho jina- @063 putra, adbhutaM yAvadacintyopamasya samAdhernimeSavyUhaprabhAva: | tatko nAmAyaM bho jinaputra samAdhi:? vajragarbho bodhisattva Aha-sarvabuddhakSetrakAyasvabhAvasaMdarzano nAmAyaM bho jinaputra samAdhi: | vimukticandro bodhisattva Aha-ka: punarbho jinaputra asya samAdhergocara- viSayavyUha:? vajragarbho bodhisattva Aha- AkAGkSan bho jinaputra bodhisattvo’sya samAdhe: suparibhAvitatvAdgaGgAnadIvAlikAsamalokadhAtuparamANuraja:samAni daza buddhakSetrANi svakAye Adarzayet, ato vA bhUya uttari | IdRzAnAM bho jinaputra bodhisattvasamAdhInAM dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattvo bahUni zatasahasrANi pratilabhate | tena tasya bodhisattvasya yAvad yauvarAjyaprAptairapi bodhisattvai: sAdhumatIbodhisattvabhUmau pratiSThitairna sukara: kAya: kAyakarma vA jJatum | na sukarA vAgvAkkarma vA jJAtum | na sukaraM mano manaskarma vA jJAtum | na sukararddhirjJAtum | na sukaraM tryadhvavilokitaM jJAtum | na sukara: samAdhigocarAnupravezo jJAtum | na sukaro jJAnaviSayo jJAtum | na sukaraM vimokSavikrIDitaM jJAtum | na sukaraM nirmANakarma vA adhiSThAnakarma vA prabhAvakarma vA jJAtum | na sukaraM yAvatsamAsata: kramotkSepanikSepakarmApi jJAtum | yAvat yauvarAjya...| evamapramANA bho jinaputra iyaM dharmameghA bodhisattvabhUmi: samAsanirdezata: | vistaraza: punarasaMkhyeyakalpazatasahasranirdezAM- paryantA kArato draSTavyA || vimukticandro bodhisattva Aha –kIdRzo bho jinaputra tathAgatagocaraviSayapravezo yatredaM bodhisattvAnAM caryAviSayAdhiSThAnamevamapramANam ? vajragarbho bodhisattva Aha-tadyathApi nAma syAdbho jinaputra kazcideva puruSazcaturdvIpikAyA lokadhAtordvau trIn vA kolAsthimAtrAn pASANAn gRhItvaivaM vadet-kiyatI nu khalu sA pRthivIdhAturaparyantAsu lokadhAtuSu ita: pASANebhyo mahadgatatayA vA pramANatveneti ? IdRzamidaM mama tvadvacanaM pratibhAti | yastvama- pramANajJAninAM tathAgatAnAmarhatAM samyaksaMbuddhAnAM dharmatAM bodhisattvadharmatayA tulayasi | api tu khalu punarbho jinaputra yathA cAturdvIpikAyA lokadhAto: parittA pRthivIdhAturyA udgRhItA- pramANAvaziSTA, evameva bho jinaputra asyA eva tAvaddharmameghAyA bodhisattvabhUmeraprameyAn kalpAnnirdizyamAnAyA: pradezamAtraM nirdiSTaM syAt, ka: punarvAdastathAgatabhUme: | ArocayAmi te bho jinaputra, prativedayAmi | ayaM me tathAgata: purata: sthita: sAkSIbhUta: | sacedbho jinaputra dazasu dikSu ekaikasyAM dizi aparyantalokadhAtuparamANuraja:samAni buddhakStrANyevaMbhUmiprAptai- rbodhisattvai: pUrNAni bhaveyuryathekSuvanaM vA naDavanaM vA veNuvanaM vA tilavanaM vA zAlivanaM vA, teSAmaparyantakalpAbhinirhRto bodhisattvacaryAbhinirhArastathAgatasyaikakSaNajJAnaprasRtasya tathAgata- viSayas{1. ##See page.42##}ya...| iti hi bho jinaputra evaMrjJAnAnugato bodhisattvastathAgatAdvayakAyavAkcitto bodhisattvasamAdhibalaM ca notsRjati buddhadarzanapUjopasthAnaM ca karoti | sa ekaikasmin kalpe’paryantAMstathAgatAn sarvAkArAbhinirhArapUjAbhi: pUjayati | audArikAnugatayA pUjayA @064 teSAM ca buddhAnAM bhagavatAmadhiSThAnAvabhAsaM saMpratIcchati | sa bhUyasyA mAtrayA asaMhAryo bhavati dharmadhAtuvibhaktiparipRcchAnirdezai: | anekAn kalpAnanekAni kalpazatAni...anekAni kalpakoTinayutazatasahasrANi | tadyathApi nAma bho jinaputra divyakarmArakRtaM mahAbharaNopacAraM mahAmaNiratnapratyuptaM vazavartino devarAjasyottamAGge kaNThe vA AbaddhamasaMhAryaM bhavati tadanyai- rdivyamAnuSyakairAbharaNavibhUSaNopacArai:, evameva bho jinaputra bodhisattvasyemAM dazamIM dharmameghAM bodhisattvabhUmimanuprAptasya te bodhisattvajJAnopacArA asaMhAryA bhavanti sarvasattvai: sarvazrAvaka- pratyekabuddhai: prathamAM bodhisattvabhUmimupAdAya yAvannavamIM bodhisattvabhUmimanuprAptairbodhisattvai: | asyAM ca bodhisattvabhUmau sthitasya bodhisattvasya jJAnAvabhAsa: sattvAnAM yAvatsarvajJajJAnAvatArAya saMvartate’saMhAryastadanyairjJAnAvabhAsai: | tadyathApi nAma bho jinaputra mahezvarasya devarAjasyAbhA atikrAntA bhavati sarvopapattyAyatanAni, sattvAnAM ca kAyAzrayAn prahlAdayati, evameva bho jinaputra bodhisattvasya asyAM dazabhyAM dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau sthitasya jJAnAbhA asaMhAryA bhavati sarvazrAvakapratyekabuddhai: prathamAM bodhisattvabhUmimupAdAya yAvannavamIbodhisattvabhUmiprati- SThitairbodhisattvairyAvatsarvajJajJAna dharmatAyAM ca sattvAn pratiSThApayati | sa khalu punarbho jinaputra bodhisattva evaMjJAnAnugato buddhairbhagavadbhisrayadhvajJAnaM ca saMzrAvyate | dharmadhAtuprabhedajJAnaM ca sarvalokadhAtuspharaNaM ca sarvalokadhAtvavabhAsAdhiSThAnaM ca sarvasattvakSetradharmaparijJAnaM ca sarvasattva- cittacaritAnupravezajJAnaM ca sarvasattvayathAkAlaparipAkajJAnaM ca vinayAnatikramaNaM ca sarva- dharmapravicayavibhaktijJAnakauzalyaM ca samAsato yAvatsarvajJajJAnApramANatAM ca saMzrAvyate | tasya dazabhya: pAramitAbhyo jJAnapAramitA atiriktatamA bhavati, na ca parizeSAsu na samudAgacchati yathAbalaM yathAbhajamAnam | iyaM bho jinaputra bodhisattvasya dharmameghA nAma dazamI bodhisattvabhUmi: samAsanirdezata: | vistaraza: punarasaMkhyeyAparyantakalpanirdezaniSThAto’nugantavyA | yasyAM pratiSThito bodhisattvo bhUyastvena mahezvaro bhavati devarAja: kRtI prabhu: sattvAnAM sarvazrAvaka- pratyekabuddhabodhisattvapAramitopadezeSvasaMhAryo dharmadhAtuvibhaktipRcchAnirdezai: | yacca kiMci{1. ##See page 14 and change## ^zataM ##into## ^dazabuddhakSetrAnabhilApyakoTInayutazatasahasraparamANuraja: sama}t...| dharmameghA nAma bodhisattvabhUmirdazamI || @065 11 parIndanAparivarta: | imAstA: khalu punarbho jinaputrA daza bodhisattvabhUmaya: samAsanirdezato nirdiSTA: | vistaraza: punaraparyantakalpanirdezaniSThAto’nugatavyA: | yA atItAnAgatapratyutpannairbuddhai- rbhagavadbhirbhASitAzca bhASiSyante ca bhASyante ca, tA: khalu punarbho jinaputra, etA daza bodhisattvabhUmaya: sarvAkArasarvajJajJAnAnugatA draSTvyA anupUrvAbhimukhatvAt | tadyathApi nAma bho jinaputra anavataptahRdaprabhavaM pravahadvAri caturbhirmahAnadIstrotomukhairjambUdvIpaM saMtarpya akSayaM bhUyo vivRddhamaprameyANAM sattvAnAmupakArIbhUtaM yAvanmahAsamudramarpayati, tacca vAri Adita eva mahAsAgarAbhimukham, evameva bho jinaputra bodhicittamahAhRdaprabhavaM pravahat kuzalamUlavAri mahApraNidhAnanadIstrotomukhaizcaturbhi: saMgrahavastubhi: sarvasattvadhAtuM saMtarpya akSayaM bhUya uttari vivRddhm aprameyANAM sattvAnAmupakArIbhUtaM yAvatsarvAkArasarvajJajJAnamahAsamudramarpayati | tacca kuzalamUlavAri Adita eva sarvajJatAmahAsAgarAbhimukham || tA: khalu bho jinaputra etA daza bhUmayo buddhajJAnaM pratItya prajJAyante | tadyathApi nAma bho jinaputra mahApRthivIM pratItya daza mahAratnaparvatarAjA: prajJAyante | tadyathA hima{1.##Japanese translators read## vaipulya ##and## khAdira ##for## himavAn,}vAn parvatarAjo gandhamAdano vaidalya RSigiriryugaMdharo’zcakarNagirirnimidharazcakravAla: ketumAn sumeruzca mahAparvatarAja: | tatra bho jinaputra tadyathApi nAma himavAn parvatarAja Akara: sarvabhaiSajyajAtInAmaparyanta: sarvabhaiSajyajAtigrahaNatayA, evameva bho jinaputra pramuditAyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattva Akaro bhavati sarvalaukikakAvyazAsttrmantravidyAsthAnAnA - maparyanta: sarvalaukikakAvyazAsttramantravidyopAyena | tadyathApi nAma bho jinaputra gandhamAdano mahAparvatarAja Akara: sarvagandhajAtInAmaparyanta: sarvagandhajAtigrahaNena , evameva bho jinaputra vimalAyAM bodhisattvabhUmau sthito bodhisattva Akaro bhavati sarvabodhisattvazIlasaMvaracAritra- gandhAnAmaparyanta: sarvabodhisattvazIlasaMvaracAritragandhasaMgrahaNena | tadyathApi nAma bho jinaputra vaidalyo mahAparvatarAja: zuddho ratnamaya Akara: sarvaratnajAtInAmaparyanta: sarvalaukika- ratnajAtigrahaNena, evameva bho jinaputra prabhAkaryAM buddhabhUmau sarvalaukikadhyAnAbhijJAvimokSa- samAdhisamApattInAm, aparyanta: sarvalaukikadhyAnAbhijJAvimokSasamAdhisamApattInAm, aparyanta: sarvalaukikadhyAnAbhijJAvimokSasamAdhisamApattiparipRcchAnirdezai: | tadyathApi nAma bho jinaputra RSigirirmahAparvatarAja: paJcAbhijJAnAmRSINAmaparyanta: paJcAbhijJarSigaNanayA, evameva bho jinaputra arciSmatyAM buddhabhUmau sarvamArgAmArgAntarAvatAranirdezavizeSa- jJAnAnAmaparyanta: sarvamArgAmArgAntaravizeSajJAnaparipRcchAnirdezai | tadyathApi nAma bho jinaputra yugaMdharo mahAparvatarAja: sarvayakSamaharddhikAnAmaparyanta: sarvayakSamaharddhikagaNanayA, evameva bho jinaputra sudurjayAyAM buddhabhUmau sarvAbhijJarddhivikurvaNaprAtihAryANAmaparyanta: sarvAbhijJarddhiviku- rvaNaprAtihAryaparipRcchAnirdezai: | tadyathApi nAma bho jinaputra azvakarNagirirmahAparvatarAja: sarvaphalajAtInAmaparyanta: sarvaphalajAtigrahaNena evameva bho jinaputra abhimukhyAM buddhabhUmau @066 pratItyasamutpAdAvatAranirdezAnAmaparyanta: zrAvakaphalAbhisamayaparipRcchAnirdezai: | tadyathApi nAma bho jinaputra nimiMdharo nAma mahAparvatarAja: sarvanAgamaharddhikAnAmaparyanta: sarvanAgamaharddhigaNanayA, evameva bho jinaputra dUraMgamAyAM buddhabhUmau upAyaprajJAnirdezAnA- maparyanta: pratyekabuddhaphalAbhisamayaparipRcchAnirdezai: | tadyathApi nAma bho jinaputra cakravAlo nAma mahAparvatarAja: vazIbhUtAnAmaparyanto vazIbhUtagaNanayA, evameva bho jinaputra acalAyAM buddhabhUmau sarvabodhisattvavazitAbhinirhArANAmaparyanto lokadhAtuvibhaktiparipRcchA- nirdezai: | tadyathApi bho jinaputra ketumAn nAma mahAparvatarAja: asuramaharddhikAnA- maparyanto’suramaharddhikagaNanayA, evameva bho jinaputra sAdhumatyAM buddhabhUmau sarvasattvapravRtti- nivRttijJAnopacArANAmaparyanta: sarvajagatsaMbhavavibhavaparipRcchAnirdezai: | tadyathApi bho jinaputra sumerurmahAparvatarAja: sarvadevamaharddhikAnAmaparyanta: sarvadevamaharddhikagaNanayA, evameva bho jinaputra dharmameghAyAM buddhabhUmau tathAgatabalavaizAradyAveNikabuddhadharmANAmaparyanto buddhakAyasaMdarzanapari- pRcchAnirdezai: | yathA khalu punarime bho jinaputra daza mahAratnaparvatA mahAsamudrasaMbhUtA mahAsamudraprabhAvitA:, evameva bho jinaputra imA api daza bhUmaya: sarvajJatAsaMbhUtA: sarvajJatAprabhAvitA:|| tadyathApi bho jinaputra mahAsamudro dazabhirAkArai: saMkhyAM gacchatyasaMhAryatayA | katamai- rdazabhi:? yaduta anupUrvanimnatazca mRtakuNapAsaMvAsatazca anyavArisaMkhyAtyajanatazca ekarasatazca bahuratnazca gambhIraduravagAhatazca vipulApramANatazca mahAbhUtAvAsatazca sthitavelAnati – kramaNatazca sarvameghavArisaMprtyeSaNAtRptitazca, evameva bho jinaputra bodhisattvacaryA dazabhirAkArai: saMkhyA gacchatyasaMhAryatayA | katamairdazabhi:? yaduta pramuditAyAM bodhisattvabhUmau anupUrva- mahApraNidhAnAbhinirhAranimnata: | vimalAyAM bodhisattvabhUmau dau:zIlyamRtakuNapAsaMvAsata: | prabhAkaryA bodhisattvabhUmau laukikaprajJaptisaMkhyAtyAgata: | arciSmatyAM bodhisattvabhUmau buddhabhedyaprasAdaikarasata: | sudurjayAyAM bodhisattvabhUmau apramANopAyAbhijJAlokakriyAbhi- nirhArabahuratnata: | abhimukhyAM bodhisattvabhUmau pratItyasamutpAdapratyavekSaNa duravagAha- gAmbhIryata: | dUraMgamAyAM bodhisattvabhUmau buddhipravicayakauzalyavipulApramANata: | acalAyAM bodhisattvabhUmau mahAvyUhabhinirhArasaMdarzanamahAbhUtAvAsata: |sAdhumatyAM bodhisattvabhUmau gambhIravimokSajagaccaritayathAvatprativedhasthitavelAnatikramaNata: | dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau sarvatathAgatadharmAvabhAsamahAmeghavArisaMpratyeSaNAtRptita: || tadyathApi bho jinaputra mahAmaNiratnaM yadA daza ratnagotrANyatikramya abhyutkSiptaM ca bhavati kuzalakarmArasuparitApitaM ca suparipiNDitaM ca suparizodhitaM ca suparyavadApitaM ca sunirvidaM ca ratnasUtrasvAviddhaM ca uccavaiDUryamaNiratnadaNDadhvajAgrAvaropitaM ca sarvAvabhAsapramuktaM ca rAjAnujJAtaM ca bhavati, tadA sarvasattvAnAM sarvaratnasaMgrahAya pratyupasthitaM bhavati , evameva bho jinaputra yadA bodhisattvAnAM sarvajJatAratnacittotpAdo darzAyaratnagotrANyatikramyotpanno bhavati @067 dhUtaguNasaMlekhazIlavratatapa:suparitApitazca dhyAnasamAdhisamApattisuparipiNDitazca mArgAGgAkAra- suparizodhitazca upAyAbhijJAsuparyavadApitazca pratItyasamutpAdasunirviddhazca upAyaprajJAvicitra- ratnasUtrasvAviddhazca vazitAmahAvaiDUryamaNiratnadaNDadhvajAgrAvaropitazca sattvacaritapratyavekSaNa zrutajJAnAvabhAsasaMprayuktazca tathAgatadharmarAjasamyaksaMbuddhajJAnAbhiSekAnugatazca bhavati, tadA sarvasattvAnAM sarvabuddhakAryaratnasaMgrahAya pratyupasthito bhavati, tadA ca sarvajJa ityAkhyAyate || ayaM khalu punarbho jinaputra bodhisattvacaryAsamudAnayana: sarvAkArasarvajJajJAnaguNasaMcayo dharmamukha- parivarto nAnavaropitakuzalamUlAnAM sattvAnAM zravaNAvabhAsamAgamiSyati || vimikticandro bodhisattva Aha-yeSAM punarbho jinaputra ayaM sarvAkArasarvajJajJAnaguNasaMcayo dharmamukhaparivarta: zravaNAvabhAsamAgamiSyati,te kiyatA puNyopacayena samanvAgatA bhaviSyanti? vajragarbho bodhisattva Aha-yAvAn bho jinaputra sarvajJajJAnasya prabhAvastAvAn sarvajJatAcitto- tpAdasaMgrahAlambanAtpuNyopacaya: syAt | yAvAn sarvajJatAcittotpAdasaMgrahAlambanata: puNyo- pacayastAvAnevAsya dharmamukhaparivartasyAbhimukha: puNyopacayo’nugantavya: | tatkasya heto: ? na hi bho jinaputra zakyaM anyatra bodhisattvena ayaM sarvAkArasarvajJajJAnaguNasaMcayo dharmamukha- parivarta: zrotuM vA adhibhoktuM vA pratyetuM vA udgrahItuM vA dhArayituM vA saMdhArayituM vA |ka: punarvAdo bhAvanAkAraprayogodyoganiSpAdaneSu? tasmAttarhi bho jinaputra sarvajJajJAnamukhAnu- gatAste saMdhArayitavyA:, ye imaM sarvajJajJAnaguNasaMcayadharmamukhaparivartaM zroSyanti, zrutvA cAdhimokSyante, adhimucya cAdhArayiSyanti, bhAvanAkAreNa prayokSyante | atha khalu tasyAM velAyAM buddhanubhAvena dharmatApratilambhena ca dazadiglokadazabuddhakSetra- koTiparamANuraja:samA lokadhAtava: SaDvikAramaSTAdazamahAnimittamakampanta prAkampanta saMprA kampanta | acalan prAcalan saMprAcalan | avedhanta prAvedhanta saMprAvedhanta | araNan prAraNan saMprAraNan | akSubhyan prAkSubhyan saMprAkSubhyan | agarjan prAgarjan saMprAgarjan | divyAzca puSpagandhamAlyameghA abhiprAvarSan | divyAzca vastrameghA divyAzcUrNameghA divyA ratnameghA divyA AbharaNameghA divyA chatrameghA divyA dhvajameghA divyA patAkAmeghA abhiprAvarSan | divyaM ca sUryacakrAtmabhAvamaNDalamaNirAjasumerumeghavarSamabhiprAvarSan | divyaM ca sarvarutaravitavAdyamaNi- rAjasumerumeghavarSamabhiprAvarSan | divyaM ca jAmbUnadakanakavarNaprabhAmaNDalamaNirAjasumerumegha- varSamabhiprAvarSan | divyAzca tUryatAlAvacarasaMgItimeghA nadanti sma | divyasamatikrAntA: sarvajJatAbhUmyabhiSTavasaMgItimeghA nadanti sma | yathA cAsyAM lokadhAtau cAturdvIpikAyAM paranirmitavazavartino devarAjasya vimAne maNiratnagarbhaprAsAde, tathA sarvalokadhAtuSu daza diza: spharitvA iyameva dharmadezanA sarvatraiva pravartate sma | ...dazabhyo digbhyo dazabuddhakSetrakoTi- paramANuraja:samAnAM lokadhAtUnAM pareNa dazabuddhakSetrakoTiparamANuraja:samA bodhisattvA Agacchanti dazadizaM spharanta: | te ca AgatyaivamAhu:-sAdhu sAdhu bho jinaputra, yastvamimAM bodhisattvabhUmidharmatAM sUcayasi | vayamapi bho jinaputra sarve vajragarbhasamanAmakA eva vajrazrI- @068 nAmikAbhyo nAnAlokadhAtubhya ihAgatA vajradhvajanAmakAnAM tathAgatAnAmentikebhya: | sarvAsu ca tAsu lokadhAtuSu iyameva dharmadezanA pravartate buddhAnubhAvena evaMrUpAsveva parSatsu | ebhireva padaibhireva vyaJjanairebhireva niruktairetamevArthamabhilaSadbhiranUnamanadhikamanati- riktaM, te vayaM bho jinaputra sAkSIbhUtA buddhAnubhAvenemAM parSadaM saMprAptA: | yathA ca bho jinaputra vayamimAM lokadhAtuM saMprAptAstathA ca dazasu dikSu sarvalokadhAtuSvekaikasyAM loka- dhAtau cAturdvIpikAyAM paranirmitavazavartibhavane vazavartino devarAjasya vimAne maNiratnagarbha- prAsAde saMprAptA iti || idamavocadvajragarbho bodhisattvo mahAsattvo’bhyanujJAtastathAgatena | AttamanA: sA ca sarvAvatI bodhisattvaparSat sA ca devanA{1. ##See page 61.##}ga... zuddhAvAsaparSad bhagavAMzca paranirmitavazavartiSu deveSu viharannacirAbhisaMbuddho dvitIye saptAhe vazavartino devarAjasya vimAne maNiratnagarbhe vajragarbhasya bodhisattvasya bhASitamabhyanandanniti || iti parIndanAparivarto nAmaikAdaza: || iti zrIbodhisattvacaryAprasthAno dazabhUmIzcaro nAma mahAyAnasUtraratnarAja: samApta: || @069 daza{1. ##The DBh consists of two sections, one in prose, edited by Dr. Johannes Rahder in Roman script and published in Paris in 1926; and the second in prose edited by Dr. J.Rahder and S.Susa, and published in Eastern Buddhist, Vols. V and VI, 1929-31. These## gAthAs #are divided into two groups, one initial and the other final. This arrangement seems to be similar to the same of the other Buddhist ##sUtras, ##introducing as well as summarizing the subject-matter treated. It should be noted, however, that initial or introductory stanzas are not usual in these ##sutras ##though the concl uding ones are, and hence I am inclined to believe that the ##gAtA- ##portion of the## DazabhUmikasUtra ##is a positively late addition. Perhaps the other one also is equally late##.} bhUmikasUtre gAthAvibhAga: | 1 pramuditA nAma prathamA bhUmi:| upakrama: | te zukladharmupacitA: kuzalopapetA: paryupAsitA: sugatamaitrakRpAnukUlA:| adhimuktyudAra kuzalAzaya zuddhabhAvA- zcittaM janenti atulaM jinajJAnaheto: ||1|| sarvajJabuddhabalazodhanavIryasthAmA jinadharmaniSpattijagatparitrAyaNArthA: | mahAkRpopacayavartanadharmacakraM jinakSetrazodhamupapadyati cittazreSTham ||2|| tryadhvaikavIkSaNavibuddhananirvikalpA nAnAvidhe jagati kAlavizodhanArtham | saMkSepasarvaguNa eSitu nAyakAnAm AkAzatulya samudeti udAracittam ||3|| prajJAdhipatya kRpapUrvamupAyayuktam adhimukti-Azaya-vizuddha-balApramANam | AsaGgatAbhimukhatA-aparapraNeyaM samatopapeta-sugataM varacittajAtam ||4|| sahajAticittaratanaM sugatAtmajAnAm atikrAnta bAlacari buddhacari hyupeta: | jAta: kule dazabalAna anodya{2. ##Better## anpavadya:.}padya: samatAM jine anugato niyatAgrabodhi: ||5|| @070 ekasmi citta upapadyati bhUmilAbho bhavate acalyu girirAjasamAzayazca | prAmodyaprItibahulazca prasAdavAMzca utsAhavegavipula: sadudagracitta: ||6|| saMrambhahiMsavigatazca akrodhanazca hrIgauravArjavatarazca susaMvRtazca | jagatAyanaM smarati apratimAnajJAnaM prItiM janetyupagataspRhameta sthAnam ||7|| paJcA bhayA apagatA: sahabhUmilAbho AjIvikA maraNa kIrtyatha durgatizca parSadbhayaM ca vigataM tatha chambhitatvaM kiM kAraNaM tatha hi Atmaniketu nAsti ||8|| te chambhitatvavigatA: kRpamaitrayuktA: zraddhAsagauravahiyopagatA guNADhyA: | rAtriMdivaM kuzalapakSa niSevamANA: satyArtha dharmaniratA na tu kAmabhogai: ||9|| zrutadharmacintakuzalA aniketacittA lAbhAdazIcittagatA uta bodhicittA: | jJAnAbhilASi balazodhanabuddhadharmA eSanti pAramita varjitamAyazAThyA: ||10|| yathavAdinastathakriyA: sthitasatyavAkyA na tu dUSaNA jinakule cari bodhizikSAm | lokakriyAya vigatA niratA jagArthaM zukalairatRpta bhumayottarimArabhante ||11|| te eva dharmaniratA guNaarthayuktA abhinirharanti praNidhiM jinadarzanAya | saddharmadhAraNa upasaMkramaNA RSINAm abhinirharanti praNidhiM varacArikAyAm ||12|| paripAkasattvaparirzodhanabuddhakSetraM te cAsya kSetra sphuTikA jinaaurasehi | ekAzayA jinasutehi amoghatAyA: sarvatra bAlapathi buddhiya hetumarthe ||13|| @071 etAMzca naikapraNidhInabhinirharanti te co anantavipulAya anantatAyai | AkAzadhAtusattvadharmatanivRttaM ca loko hyaniSTha jinamutpadi jJAnabhUmI ||14|| cittasya no viSayajJAnapravezaniSThA yA vartani trividhaniSTha jagatyanantA | praNidhAnaniSThatu bhavenna mamaivarUpA yatha eta niSTha tatha carya samA labheyam ||15|| evaM sunirhRtasumArdavastrigdhacittA: zraddheta buddhaguNa sattva vilokayanta: | prItyAntulambhupagata: kRpamaitratAM ca paritAyitavya maya sattva dukhArditAni ||16|| teSArthi tyAga vividhaM puna Arabhante rAjyaM varaM vividharatnahayAn gajAMzca | zirahastapAdanayanA svakamAtmamAMsaM sarvaM tyajanti na ca dInamanA bhavanti ||17|| eSanti zAstra vividhAnna ca khedamenti zAstrajJa lokacaritAnyanuvartayanti | lokajJatAmupagatA hniyatA dhRtiM ca pUjyanti cApratisamAn gurugauraveNa ||18|| eSAbhiyuktavidunA divarAtri nityam uttapyate kuzala svarNa yathaiva agnau | so cApi eva parikarma dazAna bhUmI kRtvA asaGgatamupeti aviSThihantA ||19|| yatha sArthavAha mahasArthahitAya yukto pucchitva mArgaguNa kSematamabhyupeti | emeSa bhUmi prathamA sthita bodhisattva: kRtaniSkramo dazabhibodhimupetyasaGga: ||20|| atra sthitA guNadharA nRpatI bhavanti dharmAnuzAsaka ahiMsaka maitrayuktA: | @072 jambudhvajaM sakalarAjya prazAsayanta: sthApenti tyAgi janatAM varabuddhajJAne ||21|| AkAGkSamANa vRSabhA vijahitva rAjyaM jinazAsane upagatAzcari Arabhanta: | labdhvA samAdhizata buddhazataM ca pazyi- kampenti kSetrazatu bhAsi atikramanti ||22|| zodhyanti sattvazata dharmamukhAn vizanti pravizanti kalpazatakAyazataM nidarzi | pUrNaM zataM jinasutAna nidarzayanti bhUyottari praNidhizreSThabalApramANA: ||23|| ityeSA prathamA bhUmirnidiSTA sugatAtmajA: | sarvalokahitaiSINAM bodhisattvAnanuttamA ||24|| @073 2 vimalA nAma dvitIyA bhUmi: | upakramagAthA: | zrutvaita sthAnaM bhUmyA: zreSThaM manoramam | prasannamanasaMkalpaharSitA: sugatAtmajA: ||1|| abhyutthitA Asanebhya abhyudgamya khagapathe | abhyokiranti kusumai: sAdhviti vyAharI girA ||2|| sAdhu sAdhu mahAprAjJa vajragarbha vizArada | yannirdiSTA tvayA bhUmi bodhisattvAna yA carI ||3|| parSaddhi viprasannA tu vimukticandra: pRcchati | uttariM kIrtiyA bhUmiM dvitIyAM sugatAtmajA: ||4|| kIdRzA manasaMkalpA dvitIyAmabhilakSata: | pravyAhara mahAprAjJa zrotukAmA jinAtmajA: ||5|| uasaMhAragAthA: | te mArdavArjavamRdUkarmaNIyacittA: kalyANaAzaya damAzayatAbhyupetA: | saMsargapekSavigatAzca udArabuddhi mAhAtmya Azayavid dvitIyAkramanti ||6|| atra sthitA guNadharA: kuzalopapetA: prANAtipAtavigatA avihiMsacittA: | adattadAnapagatA: paradAratAM ca satyAnvitA apizunA: puruSapra{1.##Mss.## ^prahANA:, ^prahINA:.}dhAnA: ||7|| parabhogabhidyavigatA vidu maitracittA: samyakpathe upagatA azaThajJakAzca | nirmANakAyagrahaNAzca supezalAzca rakSanti zAstuzaraNaM sada apramattA: ||8|| du:khAni yAni niraye tatha tiryagyonau yamazAsane jvalitaAzrayanityupetA: | sarve ti pApapatitAkSalA: prabhonti hantA vivarjiya upemahi satyadharmam ||9|| @074 Adau ca kRtva manujAnupapattimiSTAM yAvadbhvAgramaraNAzayadhyAnu zikSAm | pratyekayAnamatha zrAvakabuddhayAnaM sarve ito dazabhi zuklapathai: prabhUtam ||10|| evaM viditva satataM vidu apramattA: zIleSu saMsthita parAnapi sthApayanti | bhUyottare karuNaAzayatAbhyupetA: sattvAn viditva dukhitAn kRpa saMjanenti ||11|| hanto vidRSTipatitA imi bAlabuddhI krodhopanAhadrutacitta vivAdaprAptA:| satataM atRpta viSaye bhuyu prArthayanti trinidAna sattva parimocayitavya ete ||12|| mahaandhakAratamasAvRta mohachannA: kAntAramArgapatitA mahadRSTijAle | saMsArapaJjaragatA ripu dharSayanti mokSAmyahaM namucipaJjaramadhyaprAptAn ||13| klezormibhihniyata odhacaturnimagnA traidhAtuke dukhazatai: paripIDyamAnA: | skandhAlayAbhyupagatA vRtaAtmasaMjJA teSArthi yujyami ahaM dukhamocanArtham ||14|| avasRjya zreSThapravaraM ima buddhajJAnaM sati eva ni:saraNi hInamatiM janenti | sthApemi tAn vimalajJAni tathAgatAnAM vIryArabhanti atulaM vidu bodhiheto: ||15|| atra sthitA guNazatopacitA maharSi pazyanti naikasugatAnapi pUjayanti | teSAM zubhaM bhuyu utapyati kalpakoTyAM kAsIsakAJcanavaraM ca yathA nikSiptam ||16|| atra sthitA jinasutA nRpacakravarti bhUtvA praNenti dazabhi: kuzalebhi sattvAn | @075 2 vimalA nAma dvitIyA bhUmi: | yaccaiva saMci zubhasaMcaya saMcinanti trAtA bhavema jagato dazabhirbalADhyai: ||17|| AkAGkSamANa vijahitva ca rAjabhogAn pravrajya zAsanavare upagamya dhIrA: | vIryAnvitA labhiya zreSThavaraM samAdhiM buddhA sahasra paripUrNa kSaNe dRzanti ||18|| evaMvidhA gaNanayA bhuyu anya nekA Adarzayanti vRSabhI sthita atra bhUmau | ata uttari praNidhijJAnavarAbhyupetA naikA vikurvitavidhau vinayanti sattvAn ||19|| ityeSA dvitIya bhUmirnidiSTA sugatAtmajA: | sarvalokahitaiSINAM bodhisattvAnanuttamA ||20|| @076 3 prabhAkarI nAma tRtIyA bhUmi: | upakramagAthA: | evaM zruNitva caribhUmimuttamAM bodhisattvaviSaye acintiyAm | harSitA jinasutA: sagauravA: puSpamegha nabhata: pramuJciSu: ||1|| sAdhu sAdhu girisArasAkayA (?) dezito viduna zIlasaMvara: | sarvasattvakaruNAya Azayo bhUmizreSTha dvitiyAya gocara: ||2|| bhUtatattva vitathAmananyathA bodhisattvacaraNaM manoramam | sarvalokahitasaukhyacintanA dezitaM tu paramaprabhAsvaram ||3|| bhUyu bhUyu naradevapUjitAM bhUmizreSTha tRtiyAmudAhara | dharmajJAnakriyAmukti sUcaya yAdRzo’nubhava tAdR(zo) gocara: ||4|| dAnazIlacaraNaM maharSiNAM kSAntivIryazamaprajJupAyatAm | maitraSreSTha karuNAya mArgaNaM bhASadhvaM jinacarIvizodhanam ||5|| vimukticandra uvAca vajragarbhavizAradam | tRtIyA saMkramantAnAmAzayaM bhaNa sUraNa ||6|| upasaMhAragAthA: | te zuddhaAzaya guNAkara tIkSNacittA nirviNNa rAgavigatA anivartiyAzca | dRDhacitta taptadhRtiyukti udAravegA mAhAtmyatAzayavidU tRtiyAkramanti ||7|| atra sthitA vidu prabhAkaribhUmideze du:khaM anityamazuciM ca pralopadharmam | acirasthitAka kSaNikaM ca nircakraM ca vicinanti saMskRtagatIkamanAgatIkam ||8|| @077 te rogabhUtasahazokaparadevanaM ca sopAyasaM ca priya apriyatAnubaddham | du:khadaurbhanasyanilayaM jvalitAgnikalpaM pazyanti saMskRtamananta samujjvalanti ||9|| udvigna sarva tribhave anapekSacittA jJAnAbhilASa sugatAnamananyabuddhi: | avicintayaM atuliyaM asamantapAraM saMpazyate nirupatApa jinAna jJAnam ||10|| te buddhajJAna nirupadravamIkSamANA atrANa nAtharahitA vrajate caranti | nityaM daridraM tribhiragnibhi saMpradIptA bhavacArake dukhazatairvinibaddhacittA: ||11|| klezAvRtAzca avilokana chandahInA: sugatAna dharmaratanAnupranaSTa bAlA: | saMsArasrotaanuvAhina mokSatrastA me trAyitavya dRDha vIrya samArabhante ||12|| jJAnAbhilASa anapekSa jagArthacArI vyuparIkSate katama hetu jagasya mokSe | nAnyatra nAvaraNajJAna tathAgatAnAM jJAnaM ca prajJaprabhavaM sugatAnanantam ||13|| prajJA zrutAttu iti cintayi bodhisattvo jJAtvA tamArabhati vIrya zrutAryacArI | rAtriMdivaM zravaNahetu ananyakarmA arthArthiko bhavati dharmaparAyaNazca ||14|| maNimuktiratnanilayAn priyabAndhavAMzca rAjyaM ananta vividhAn pura sthAnazreSThAn | bhAryAsutAMzca parivAra manonukUlAn anapekSacittu tyajate vidu dharmaheto:||15|| zira hastapAda nayana svakamAtmImAMsaM jihvA ca daMSTra zrava nAsika zoNitaM ca | hRdayaM tupAdya priya majja parityajanti nA duSkaretamatha duSkara yacchRNoti ||16|| @078 yadi kazcidenamupagamya vadeyya evaM yadi agnigarbha prapate jvalitApi ghoram | prApiSya dharmaratanaM sugatopanItaM zrutvA adInamanasa: prapate guNArthI ||17|| ekasya dharmapada artha smerumurdhnA trisahasra agnirucitaM api brahmalokAt | sudurlabhA imi jinasya udArabodhi: ye mAnuSyeNa sukha labhyati evarUpam ||18|| yAvattareNa pavararSiNa jJAnalAbha- stAvattaraM dukhamavIcikamutsahAmi kiM vA punarvividhamAnuSadu:khaskandhaM hantAbhyupemi varadharmipadArthidu:kham ||19|| dharmaM ca zrutva puna yoniSu cintayAti dhyAnApramANa caturazca tathA arUpyA | paJcApyabhijJa pravarA abhinirharanti nA cApi teSu vazitA upapadya yAti ||20|| atra sthitA guNadharA bahubuddhakoTya: pUjyanti nizcitamanA zRNuvanti dharmam | tanubhUtva mithyapagatA: parizuddhayanti svarNe yathA vigatadoSa pramANatulyam ||21|| atra sthitA guNadharAstridazAdhipatyaM kArenti Izvara nivartitu kAmarAgA: | marusaMgha nekavividhAn kuzalAna mArge sthApentyananyamana buddhaguNAbhilASe ||22|| atra sthitA jinasutA viriyArabhante labdhvA samAdhina sahasrazataM anUnam | pazyanti buddhavara lakSaNacitrigAtrAM bhUyo ata: praNidhizreSTha guNApramANA: ||23|| ityeSA tRtiyA bhUminirdiSTA sugatAtmajA: | sarvalokahitaiSINAM bodhisatvAnanuttamA ||24|| @079 4 arciSmatI nAma caturthI bhUmi: | upakramagAthA: | evaM zruNitva caraNaM vipulaM bhUmyuttamaM manuramaM pravaram | saMharSitA jiMnasutAttamanA abhyokiranti kusumebhi jinam ||1|| saMkampitA lavaNatoyadharA iha dharmadezanamudIrayatAm | marukanyakA abhimanorucirA: saMgItiyukta varadharmatA: ||2|| vazavarti devapatirAttamanA maNiratna divya sugatasya kSipI | vAcaM abhASi atha eva jino utpanna artha guNapAragato ||3|| kiM kAraNaM tatha hi dharmavaraM saMbodhisattvacaraNaM paramam | bhUmirvidU na iyamadya zrutA yasyAzravo durlabha kalpazatai: ||4|| bhUya: prabhASa naradevahitA caryAvarAM jinasutAna vidU | zroSyanti te marutasaMghagaNA bhUtaM vinizcayamananyapadam ||5|| vimukticandra: punarvIro AlapI sugatAtmajam | caturthI saMkramantAnAM gocaraM bhaNa uttamam ||6|| upasaMhAragAthA: | parikarmitA tRtIyabhUmiprabhaMkarAya sattvacaryaloka tatha dharma vicAryamANa: | AkAzadhAtu manadhAtu trayazca dhAtu adhimukti Azaya vizuddhi samAkramanti ||7|| sahaprAptu arciSmati bhUmi mahAnubhAva: saMvRttu zAstu kuli bhUyu vivartiyatve | @080 abhedya buddharatane tatha dharmasaMghe udayavyayasthiti nirIhaka prekSamANa: ||8|| lokapravRtti kriyakarma bhavopapattiM saMsAranirvRttivibhAvana kSetrasattvAn | dharmAcca pUrvamaparAnta kSayAnutpAdaM saMvRttu bhAvayati zAstu kulAnuvartI ||9|| so eSu dharmu samupetu hitAnukampI bhAveti kAyamapi vedana cittadharmAn | adhyAtmabAhyubhayathA vidu bhAvayAti smRtyopasthAnabhAvana niketavarjitA ||10|| pApakSayAtkuzaladharmavivardhitA ca samyakprahANa caturo vidu bhAvayanti | catuRddhipAda bala indriya bhAvayanti bodhyaGgaratna ruciraM tatha mArga zreSTham ||11|| bhAventi tAn janayatAM samavekSya buddhim upastambhayanti praNidhiM kRtapUrvamaitrA: | sarvajJajJAnamabhiprArthana buddhakSetraM balazreSThamuttamapathaM anucintayanta: ||12|| vaizAradaM api ca dharmaM ahArya zAstu: varabuddhaghoSamabhiprArthayamAna dhIrA: | gambhIramArgaratanaM ca vimokSasthAnaM mahatAmupAya samudAgama bhAvayanti ||13|| satkAyadRSTivigatAzca dviSaSTidRSTI attAttamIyavigatAstatha jIvalAbham | skandhAstu dvAra tatha dhAtuniketasthAnaM sarvaprahANa viduSaM catuthAya bhUmyAm ||14|| so yAnimAni sugatena vivarNitAni karmANi klezasahajAni anarthakAni tAni prahAya vidu Azayato vizuddhA dharmarabhanti kuzalaM jaga-tAyaNArtham ||15|| sustrigdhacitta bhavatI vidu apramatto mRducittu sArjava hitAsukhaAvahazca | @081 aparikliSTazca parimArgati uttamArthaM jJAnAbhiSekamabhilASi jagArthacArI ||16|| gurugauraveSupagata: pratipattikAmo bhavate kRtajJa sumanAzca akUhakAzca | nirmAyatAgahUna AzayasUratazca avivartyavIryu bhavate samudAnayanta: ||17|| tasyAtra bhUmi rucirAya pratiSThitasya adhyAzayaM api ca zuddhamupeti dharmam | adhimukti tapyati vivardhati zukladharmo malakalmaSaM vimati saMzaya sarva yAnti ||18|| atra sthitA naravararSabha bodhisattvA: sugatAnanekanayutAnabhipUjayanti | zRNvanti dharma yatha zAsani pravrajanti asaMhArya zakya kRtakAJcana bhUSaNaM vA ||19|| atra sthitAna vidunA guNamAzayaM ca jJAnaM upAya caraNaM ca vizuddhimArga: | no zakyu mAranayutebhi nivartanAya ratnaprabheva yatha varSajalairahAryA ||20|| atra sthitA naramarudgaNapUjanArhA bhontI suyAmapatirIzvara dharmacArI | sattvAni dRSTigahanAdvinivartayanti saMbhArayanti kuzalA jinajJAnaheto: ||21|| vIryopapeta zatakoTi mararSabhANAM pazyantyananyamanasa: susamAhitatatvAt | tata uttariM bahukalpamabhinirharanti jJAnAkarA praNidhiSreSTha guNArthacArI ||22|| caturthI itiyaM bhUmirvizuddhA zubhacAriNI | guNArthajJAnayuktAnAM nirdiSTA sugatAtmajA : ||23|| @082 5 sudurjayA nAma paJcamI bhUmi:| upakramagAthA: | caraNamatha zruNitvA bhUmizreSThAM vidUnAM jinasuta parituSTA harSitA dharmaheto: | gagani kusumavarSaM utsRjantI udagrA: sAdhu sugataputra vyAhRtaM te mahAtmA ||1|| marupati vazavartI sArdha devAgaNena khagagata sugatasya pUjanArthaM udagrA | vividharucirameghA: snigdhaAbhA manojJA: abhikira sugatasya harSitA: prINitAzca ||2|| gItaruta manojJA vAdyatUryAbhinAdA devavadhuprayuktA: zAstu saMpUjanArtham | jina puna tatharUpaM darzayanti sma sthAnaM sarvarutasvarebhI eva zabda: prayukta: ||3|| sucireNa Azayu prapUrNa mune: sucireNa bodhi ziva prApta jina: | sucireNa dRSTa naradevahita: saMprApta devapuri zAkyamuni: ||4|| sucireNa sAgarajalA: kSubhitA: sucireNa Abha zubha munni jane | sucireNa sattva sukhitA: ...- sucireNa zAsu zruta kAruNika: ||5|| sucireNa saMgamu mahAmuninA saMprApta sarvaguNapAramita: | mada mAna darpa prajahitva tamaM pUjArhu pUjima mahAzramaNam ||6|| [iha pUji kRtva khagamArgagatA] iha pUji kRtva sukha nekavidham | iha pUji kRtva dukhasarvakSaye iha pUji kRtva jina jJAnavaram ||7|| gaganopama: paramazuddhu jinu jagatI aliptu yatha padmu jale | @083 abhyudgato udadhi meruriva harSitva cittu jina pUjayarthA{1. ##After stanza 8, there appears the following stanza in Tibetan translation, but no Ms, gives its sanskrit original:-## de-skad dbyan’s-su brjod byas-nas | lha-yi.hu mo brgya-mam-ba | dkab-bas rgyas-pas rab-tu-trita | Sin-tu-dkah-bas rima gro-byed ||9||||8|| athAvravIdvajragarbhaM vimukticandro vizArada: | paJcamyA bhUmya AkArAn nirdizasva vizArada ||10|| upasaMhAragAthA: | evaM vizodhita caturSu jinacarISu buddhyA triyAdhvasamatA anucintayanti| zIlaM ca cittapratipattitu mArgazuddhi: kAGkSAvinIta vidu paJcami Akramanti ||11|| smRti cApa indriya iSu anivartitAzca samyakprahANa haya vAhana RddhipAdA:| paJca balA: kavaca sarvaripUabhedyA: zUrANivarti vidu paJcami Akramanti ||12|| hryapatrApyavastravidunAM zucizIlagandho bodhyaGgamAlyavaradhyAnavilepanaM ca | prajJAvicAraNavibhUSaNupAyazreSTham udyAnadhAraNita paJcamimAkramanti ||13|| catuRddhipAdacaraNA: smRtizuddhigrIvA: kRpamaitrazreSThanayanA varaprajJadaSTrA | nairAtmyanAda ripukleza pradharSamANA narasiMha samya vidu paJcamimAkramanti ||14|| te paJcamImupagatA varabhUmizreSThAM parizuddhamArga zubhamuttari bhAvayanti | zuddhazayA vidu jinatvanuprApaNArthI kRpamaitrakhedavigatA anucintayanti ||15|| saMbhArapuNyupacayA tatha jJAna zreSThaM naikA upAya abhirocanabhUmya bhAsan | buddhAdhiSThAna samRtimAM matibuddhiprAptAM catvAri satya nikhilAnanucintayanti ||16|| @084 paramArthasatyamapi saMvRtilakSaNaM ca satyavibhAgamatha satyanitIraNaM ca | tatha vastu sAsrava kSayaM api mArgasatyaM yAvantanAvaraNasatya samosaranti ||17|| evaM ca satya parimArgati sUkSmabuddhi: na ca tAvadanAvaraNaprAptu vimokSa zreSTham | jJAnAdhimukti vipulAttu guNAkarANAm atibhonti sarvajagato arhapratyayAnAm ||18|| so eva satyaabhinirhRta tattvabuddhi: jAnAti saMskRta mRSAprakRtI asAram | kRpamaitraAma labhate sugatAna bhUya: sattvArthika: sugatajJAna gaveSamANa: ||19|| pUrvApare vidu nirIkSatu saMskRtasya mohAndhakAratamasAvRta du:khalagnA | abhyuddharoti jagato dukhaskandhavRddhAn nairAtmyajIvarahitAMstRNakASThatulyAn ||20|| klezAdvayena yugapatpunarbhAsi tryadhvaM chedo dukhasya na ca anta samosaranta: | hanto praNaSTa jana te’tidayAbhijAtA saMsArasrota na nivartati ni:svabhAvam ||21|| skandhAlayA uaragadhAtu kudRSTizalyA: saMtapta agnihRdayAvRta andhakAre | tRSNArNavaprapatitA avalokanatvAt jinasArthavAhavirahA dukhaarNavasthA: ||22|| evaM viditva punarArabhate’pramatto taccaiva Arabhati sarvajagadvimokSI | smRtimantu bhonti matimAn gatimAn dhRtIM ca hIMmAMzca bhonti tatha buddhina prajJavAMzca ||23|| avitRptu puNyupacayai tatha jJAna zreSThaM no khedavAnna zithilo balameSamANa: | kSetraM vidhAya jinalakSaNabuddhaghoSam avitRptasarvakriya sattvahitArthayukta: ||24|| @085 paripAcanAya jagato vidu zilpasthAnAn lipimudrasaMkhyagaNadhAtucikitsatavAn | bhUtagrahAviSamaroganivartanArthaM sthApenti zasra rucirAn kRpamaitrabuddhI ||25|| varakAvyanATakamatiM vividhapraharSAn nadyodiyAnaphalapuzpanipadyasthAnAn | sthApenti nekakriya sattvasukhApanArthaM ratnAkarAMzca upadarzayi naikarUpAn ||26|| bhUmIcalaM ca graha jyotiSa candrasUryo sarvAGgalakSaNavicAraNarAjyasthAnam | ArUpyadhyAna tathabhijJa athApramANA abhinirharanti hitasaukhyajagArthakAmA: ||27|| iha durjayAmupagatA varaprajJacArI pUjenti buddha nayutA zRNuvanti dharmam | teSAM zubhaM punaruttapyati Azayazca svarNaM yathA musaragalvayasaMvimRSTam ||28|| ratnAmayA grahavimAna vahanti vAtA te yehi tehi tu vahanti asaMhRtAzca | tatha lokadharmi caramAna jagArthacArI asaMhArya bhonti yatha padma jale aliptam ||29|| atra sthitA tuSita Izvara te kRtAvI nAzenti tIrthyacaraNAn pRthudRSTisthAnAn | yaccAranti kuzalaM jinajJAnaheto: sattvAna trAta bhavamo dazabhirbalADhyai:||30|| te vIryamuttari samArabhi apramattA: koTIsahasra sugatAnabhipUjayanti | labdhvA samAdhi vidu kampayi kSetrakoTI praNidhIvizeSu anubhUya guNAkarAnAm ||31|| ityeSA paJcamI bhUmirvicitropAyakoTibhi: | nirdiSTA sattvasArANAmuttamA sugatAtmajA : ||32|| @086 6 abhimukhI nAma SaSThI bhUmi: | upakramagAthA:| caraNavara zruNitvA bhUmizreSThaM vidUnAM gagani sugataputrA harSitA: puSpavarSI | maNiratana udArA AbhayuktA vizuddhA abhikira sugatasya sAdhviti vyAharanta: ||1|| maruta zatasahasrA harSitA antarIkSe diviya rucira citrA ratnacUrNA udArA: | abhikira sugatebhyo gandhamAlyAnulepAn chatradhvajapatAkAhAracandrArdhahArAn ||2|| marupati vazavartI sarvadevagaNena upari khaga paThitvA megha ratnAmayAni | abhikiriSu prasanna: pUjanArthaM jinasya sAdhu sugataputrA vyAharI hRSTacittA: ||3|| amaravadhusahasrANyantarIkSe sthitAni gIta ruta manojJA vAdyasaMgItiyuktA | sarvarutasvarebhyo eva zabdA ravante jina kRtu sumanojJai: klezatApasya hantA ||4|| zUnya prakRtizAntA sarvadharmAnimittA: khagapathasamatulyA nirvikalpA vizuddhA: | gatisthitivinivRttA niSprapaJcA azeSA tathatasama tathatvAddharmatA nirvikalpA ||5|| yai: punaranubuddhA: sarvadharmeva teSAM bhAvi tatha abhAve iJjanA nAsti kAcit | kRpa karuNa jage ca mocanArthaM prayuktA- ste hi sugataputrA aurasA dharmajAtA: ||6|| dAnacari carante sarva hitvA nimittaM zIlasudhRtacittAM AdizAntA prazAntA: | jagati kRta kSamantai akSayA dharmajJAnI viriyabalaupetA: sarvadharmAviviktA: ||7|| dhyAnanayapraviSTA jIrNaklezA vizuddhA: sarvaviditavastU AdizUnyAdhimuktA: | @087 jJAnakriyabalADyA nityayuktA jagArthaM te hi sugataputrA: zAntapApA mahAtmA: ||8|| IdRzA rutasahasra bhaNitvA khe sthitA: sumadhurA surakanyA: | tUSNibhUta jinamIkSi prasannA dharmagauravaratA marukanyA: ||9|| vimukticandra abravIdvajragarbhaM vizAradam | kIdRzAkAraniSpatti: paJcamAyAmanantaram ||10|| upasaMhAragAthA : | paripUrNamArgacaraNA vidu paJcamAyAM dharmAnimittata alakSaNatA ajAtA | anutpAda AdiparizuddhyatiniSprapaJcA bhAvetva jJAnamati SaSThi samAkramanti ||11|| dharmA vivikta apratigraha nirvikalpA mAyAsvabhAva dvayabhAvatu viprayuktA | anulomayanta avilomanta dharmanetrI jJAnAnvitA: pravara SaSThi samAkramanti ||12|| tIkSNAnulomasthita jJAnabalopapetA: samudAgamaM vibhavu prekSiSu sarvaloke | mohAndhakAraprabhavaM jagasaMbhavAtmA tasyaiva mohavigamena pravRtti nAsti ||13|| vicinanti pratyayakRtiM paramArthazUnyAM kriya hetupratyayasamajJa kriyAvirodhau | yAthAvata: karakapetakriyAM viditvA vicinanti saMskRta ghanAbhrasamaM nirIham ||14|| satyeSu’jJAnu paramArthatu sA avidyA karmA ca cetanabalena vibhAgaprAptam | cittaM nizritya sahajaM puna nAmarUpam evaMmukhA bhavati yAva dukhasya skandha: ||15|| te cittamAtra ti traidhAtukamotaranti api cA bhavAGga iti dvAdaza ekacitte | @088 saMrAgu jAtu api cittu prabhAvitastu evaM ca saMbhavakSayaM puna cittabhAgam ||16|| kAryaM avidyadvya kurvati mohabhAve mohebhi hetu vahate puna cetanAyA:| evaM ca yAva jaradhvaMsanaskandhabhedam anu sarva du:khaprabhavaM kSayata: abhAva: ||17|| ucchedu no bhavati pratyayatAmavidyA nocchedyatApi kara prahAya saMnirodham | moho teSu ca upAdAnaM klezavatrma karma bhavaM ca api cetana zeSa du:khA ||18|| mohaM tu Ayatana saMskRtadu:kha teSAM sparzaM ca vedana sukhAdukhatAya du:khA | zeSAnamaGganapariNAmadu:khavRddhi: vyuccheda tasya du:khatA na hi Atmamasti ||19|| adhveSu pUrvaM tamacetanasaMskRtasya vijJAna vedana vivartati pratyutpannam | aparAntu teSu prabhavo dukhasaMbhaveyam ApekSa cchedu prasaraM ca nirIkSayanta: ||20|| mohasya pratyayatu saMbhavate vivandhA vinibandhanavyayakSaye sati pratyayAnAm | hetozca mUlaprabhavaM na tu hetubhedaM vyuparIkSate ca jina jJAna svabhAvazUnyam ||21|| anuloma mohaprabhavaM ca prabhAvatazca pratilomahetu kSayato bhava sarvacchedyam | gambhIrapratyayatamasya sato’satazca vyuparIkSate dazavidhaM aniketabuddhi: ||22|| saMdhI bhavAGgatu tathApi ca karmasthAnam avibhAgatastrividhu vartmani pUrvatazca | triyahetu du:khavirbhavA udayaM vyayaM ca abhAvato’kSayata pratyaya Anulomam ||23|| evaM pratItyasamutpAda samotaranti mAyopamaM vitatha vedakarmApanItam | @089 svapnopamaM ca tathatA pratibhAsa caiva bAlAna mohana marIcisamasvabhAvam ||24|| yA eva bhAvana sa zUnyata paNDitAnAM rati pratyayAna bhavate idamAnimittam | jAnitva jAtu vitathaM praNidhAnu nAsti anyatra sattvakRpayA upapadyayanti ||25|| evaM vimokSamukha bhAvayi te mahAtmA kRpabuddhi bhUya tatha buddhaguNAbhilASI | saMyogasaMskRtikRta vyuparIkSamANo niyatAzayo bhavati naikaguNopapeta: ||26|| pUrNA sahasra daza zUnyataye samAdhI tatha AnimittavaradaM ca vimokSa tAyI ||27|| prahlAdayanti jagadAzaya candraAbhA vahamAnu vAta caturo asaMhAryaprAptA | atikramya mArapathamAbha jinaurasAnAM prazamenti klezaparitApa dukhArditAnAm ||28|| iha bhUmidezupagatA marutAdhipAste bhonti sunirmita kRtAvadhimAnaghAtI | yaM caiva ArabhiSu jJAnapathopapetA asaMhArya zrAvakagatI atikrAnta dhIrA:|| 29|| AkAGkSamANu sugatAtmaja vIryaprAptA: koTIzatasahasrapUrNa samAdhi labdhA: | pazyanti ekakSaNi buddha dazaddizAsu pratapanti sUrya iva madhyagu grISmakAle ||30|| gambhIra durdRzA sUkSma durjJeyA jinazrAvakai: | SaSThI bhUmirmahAtmAnAmAkhyAtA sugatAtmajA: ||31|| @090 7 dUraMgamA nAma saptamI bhUmi: | upakramagAthA: | atha vividharuciramedhAn marudgaNo’bhikiriSu vegaprAptA: | pravyAharanti madhurA girivara zubha prItisaMpUrNa: ||1|| sAdhu varatIkSNacittA guNazatasamupetajJAnavazavartim | varacaraNaM parituSTaM jagahitavarapuNDarIkANAm ||2|| tada pravaramatulamAbhA mahezvarA: khegatA naravarasya | vararuciragandhameghAnabhikiri klezaughamapahartum ||3|| pravyAharanti madhuraM marudgaNA harSakararuciraghoSA: | paramasulabdhalAbhA: zrutu yairayu bhUminirdeza: ||4|| tUrya madhuraghoSayukta marukanyA: prINitamanobhi: | sucarasugatAnubhAvAdvaracaririyamIdRzI proktA ||5|| sumanI sucaraNazreSTha: sudAnta damakAna lokamahitAnAm | atikramya sarvalokaM lokacariM darzayI sUkSmAm ||6|| darzenti kAya vividhAn kAyAkAyAMzca dharmatopetA: | zamatha: samitivibhakto bhaNati ghoSaM na cAkSaraM ravati ||7|| kSetrazatamAkramante pUjenti nAyakAn paramapUjiyAn | AtmajanitakSetrasaMjJA vidhunitvA jJAnavazavartI ||8|| paripAcayanti sattvAnna cAtmaparasaMjJa sarvaza upenti | zubha saMcinanti pravaraM na cApi zubhasaMcayaniketA: ||9|| rAgarajadoSamohai: pazyitva sarvaloka jvalamAnAn | varjeti sarvasaMjJA vIryaM varamArabhI kRpayA ||10|| marukanyA devasaMghAzca pUjentA varasvaram | tUSNIMbhAvaratA: sarve prekSante puruSarSabham ||11|| pariSadviprasanneyamavocat sugatAtmajam | saptamyA bhUmerAkArAn nirdizasva guNAkara ||12|| upasaMhAragAthA: | gambhIrajJAna paramArthapadAnusArI SaDbhUminizcitamati: susamAhitAtmA | prajJAmupAya yugapadyabhinirharanto bhUmyAkramanti vidu saptami caryazreSThAm ||13|| @091 zUnyanimittapraNidhIkRpamaitrayuktA buddhAnudharma sugatAnuga pUjayanta: | jJAnena zubhamahapuNyabalebhyatRptA- stAmAkrmanti vidu saptami bhUmidezam ||14|| traidhAtukena adhivAsa vivekaprAptA: zAntazca klezabalazAntijagAbhikAGkSI | pratibhAsa mAya supinAdvayadharmacArI kRpa darzayanti vidu saptamimAkramanti ||15|| sodhenti kSetra khasamAzaya nirvikalpA jinalakSaNairupagato’caladharmatAyAm | abhilApyaghoSavigatA jagatoSaNArthaM kSaNajJAna cittasya jinAna samosaranti ||16|| abhAsaprApta imi dharma vicArayanti AkrAnta bhUmipravarAM jagadarthakArA: | te atra bhUmyasthita sattvacarI anantAn vicinanti karma sugatAn niyutApramANAn ||17|| kSetrAMzca naikavidhadharmatha kalpasaMkhyAn adhimuktiAzaya ca cittavicitradhArAn | triyANadezanamananta samosaranti asmAbhi sattva paripAcayitavyametat ||18|| ye te jJAnanicitA varamArgaprAptA IryApathaizcaturbhi prajJamupAyayuktA: | sarvasmi cittakSaNi bodhiguNAnuprAptA: paripUrayanti daza pAramitApradezAn |19|| sarveSu mArgakuzalasya ya eSa dAnaM zIlaM ca klezaprazamaM kSamamakSatitvam | vIryaM ca bhUyu anu uttari Arabhante mArge acalyataya dhyAnaguNAnvitAnAm ||20|| anutpAdakSAnti virajA varaprajJa zreSThA parNAmupAya praNidhI bhuyu kAGkSi lakSmI | @092 ato’mardayitva balajJAnanitIraNatvAd evaM khu bodhiguNa sarvakSaNenupenti ||21|| AlambanAttu prathamA guNapAripUri dvitIyA malApanaya Urdhva vibandhacchedam | caturthAya mArgu samatAkriya paJ camAya anutpAda Ahvaya vidu: puna SaSThavRtti: ||22|| iha saptamImupagatA: sakalaM guNAni praNidhAna naikavividhAnabhinirharanti | kiM kAraNa yaduta jJAnakriyAbhyupenti sA aSTamIprabhRti sarvavizuddhyupenti ||23|| duratikramA dUraMgamA bahusthAnakarmA kSetrAntaradvipathameva yathottaranti | vicaranti saptsu alipta nRpo yathaiva mArgasthitA na puna sarvatikrAnta dhIrA: ||24|| yada aSTamImupagatA: puna jJAnabhUmim atikrAnta cittaviSaye sthita jJAnakarme | brahmA na pekSati jagannaramAnuSAtmA evaM caranti vidu padmamivA aliptA:||25|| atra sthitA vividhaklezamatikramanti teSAM na klezacari no ca kSayo’nuprApti: | mArgasthitA na tada klezacariM caranti saMpUrNa Azaya jinajJa kSayo na tAvat ||26|| ye laukikA vividhazilpakriyAprayogA AjAti sarvavidunA sthita zAstrajJAne | dhyAnA abhijJa bala bhAvayanto’bhyupenti bhUya: samAdhi vividhAnabhinirharanti ||27|| atikrAnta zrAvakanvariM tatha pratyayAnAM sthita bodhisattvacaraNe vidu apramANAm | pUrve hi AzayatayA iha jJAnatAyA nRpatIsuto yatha vivRddhabalopapeta: ||28|| @093 gAmbhIryatAmupagatA bhuyu Arabhanti cittaM nirodhupagatA na ca sAkSikriyA: | yathA sAgare upagatA: sthita yAnapAtre pratyakSa sarva udake na ca yAnahAni: ||29|| bhUyo upAryabalaprajJavarAbhyupetA durjJeyasarvajagajJAnakriyAguNADhyA: | pUjenti buddha niyutA bhuyu zuddhibhAvA yathA tadvibhUSaNavicitritu naikaratnai: ||30|| atra sthitAna vidunAM varaprajJa AbhA zoSenti tRSNasalilaM yatha bhAskarAbhA: | te atra bhUmyupagatA vazavartinazca bhonti kRtI kuzala jJAnaphalopadezai: ||31|| AkAGkSamANa dRDhavIryabalAbhyupetA: koTInayUtazata buddhasahasra pUrNAn | pazyanti sarvadizatAsu samAhitatvAd bhUyo’pyata: praNidhizreSTha guNAprameyA: ||32|| durjJeyA sarvalokena vazipratyekacAribhi: | ityeSA saptamI bhUmirupAyaprajJazodhanA ||33|| @094 8 acalA nAma aSTamI bhUmi:| upakramagAthA: | eva zrutva caraNaM viduna zreSThaM devasaMghaM muditA marupatizca | bodhisattva bahavo jagaddhitaiSi pUjayanti sugataM jinasutAMzca ||1|| puSpamAlya rucirA dhvajapatAkA gandhacUrNa rucirA ratanavastrA | chatra naikarucirAn maNipratyuptAn hArameghapravarAnabhisRjanti ||2|| manojJaghoSamadhuraM suravandU mukta naikaturiyapravaranATAn | pUjanArthi jinaputra sugatAMzca varNazreSTha munino udAharanti ||3|| sarvi darzi vRSabhI dvipAdazeSTho darzi buddhaviSayaM jagaddhitArtham | zabdamegha rucirAn pratADamAnA- stUryatAla vividhAstada pramuktA:||4|| vAlakoTi sugatA: zatasahasrA gaGgAkoTi nayutA rajaviziSTA:| kSemamapratisamA: pravarazreSThaM dezayanti vRSabhI virajadharmam ||5|| preta tirya narakA manujadevA: yakSa rakSa bhujagA asurasaMghA | ... nAnakarmaviSaye samanubhonti ||6|| sarvakSetraviSaye dhutarajAnAM cakra zreSThapravaraM tadanirvRttam | dezayanti madhuraM sugataghoSaM saMjJacitta jagatastatha vicAran ||7|| sattvakAyi sugatA vividhakSetrA kSetri sattvapravarA: punavipAkA: | @095 devamAnuSagatI tatha vicitrA jJAtva sarva sugato bhaNati dharmam ||8|| sUkSmasaMjJa bhavati vipulakSetre vipulasaMjJa bhavati rajanimitte| evamAdi vividhAM sugataRddhiM sarvaloka bhaNato na kSepayeyu: ||9|| IdRzaM vacamAhAtmyaM vacitvA madhurasvarm | prazAntA pariSatprItA prekSate vadatAM varam ||10|| prazAnta parSadaM jJAtvA mokSacandro’bravItpuna: | aSTamyA bhUmiAkArAM pravezaM ca nidarzaya ||11|| upasaMhAragAthA: | te bhUmya saptasu vizodhita prajJupAyA mArgA susaMbhRta mahApraNidhAnabaddhA: | supratiSThitA naravarA: kuzalopapetA jJAnAbhilApi vidu aSTamimAkramanti ||12|| te puNyajJAnupagatA: kRpamaitrayuktA jJAnApramANapathagA: khagabuddhikalpA:| zrutadharma nizcitabalopagatA maharSI kSAntiM labhanti anutpAdaprazAntisUkSmAm ||13|| AdAvajAta anutpAda alakSaNaM ca asaMbhUtatamavinaSTata cApravRttam | bhAvasvabhAvavigatA tathatAvikalpA mama cittacAravigatA: khagatulyakalpA: ||1|4|| te eva kSAntisamanvAgata niSprapaJcA gambhIracAlya vidu zAntavicAraprAptA: | durjJeya sarvajagatArahapratyayaizca cittaM nimittagrahasaMjJavibhAvitatvAt ||15|| evaM sthitAnamanucintavikalpa nAsti bhikSurnirodhyupagato’paprakalpaprApta: | svapnoghaprApta pratibuddha tathAvikalpA brahmApure ratisaGgarahito tathaiva ||16|| pUrvAdhiSThAna sugatA puna codayanti eSA sa kSAnti paramA sugatAbhiSeke | @096 asmAku jJAna vipulaM varabuddhadharmA te tubhya nAsti ta hi vIryu samArabhAyam ||17|| kiMcApi zAnta tava sarvakilezajvAlA jvalitaM nizamya puna klezagatibhya lokam | praNidhAna pUrva smara sattvahitaM vicArya jJAnArthi prArthita kriyA jagamokSaheto:||18|| sada eSa dharmata sthitA tathatAvikalpA sarveSu buddhajinazrAvakapratyayAnam | na hi etinA dazabalAna prabhAvu loke nAnyatra jJAnavipulaM tribhi adhvasaGgam ||19|| evaM tamapratisamA naradevapUjyA upasaMharanti bahujJAnamukhAM vicArAn | jinadharmaniSpattipravezamanantapAraM yasyA kalA na bhavate puna bodhicaryA ||20|| etAni prApta vRSabhI varajJAnabhUmim ekakSaNena spharate dizatA: samantAn | jJAnapravezupagatA varabhijJaprAptA yatha sAgare vahanu mArutayAnaprApta: ||21|| sAbhogacittavigatA: sthitajJAnakarma vicinanti kSetraprabhavaM vibhavasthitiM ca | dhAtuzcatvAri vinibhAgagatAna tAMzca sukSmaM mahadgata vibhakti samosaranti ||22|| trisahasri sarvaparamANurajo taranti catvAri dhAtu jagakAyi vibhaktitazca ratnA vibhaktiparamANu suvargatISu bhinditva jJAnaviSayena gaNentyazeSam ||23|| jJAne vibhAvitamanA vidu sarvakAyAn sve kAyi tatra upanenti jagArthaheto:| trisahasra sarva ca spharitva vicitrarUpAn darzenti kAya vividhAn tathanantaloke ||24|| sUryaM zaziM ca vahni mAruta antarIkSe svakamaNDalusya udake pratibhAsaprAptA | @097 jJAnottame sthita tathAcaladharmatAyAM jaga zuddhaAzaya vidU pratibhAsaprAptA ||25|| yathaAzayaM jagata kAyavibhaktitAM ca darzenti sarvapariSe bhuvi sarvaloke | vazipratyakSAMzraya jinAtmajazrAvakAnAM darzenti te sugatakAya vibhUSitAGgAn ||26|| sattvAMzca kSetra tatha karmavipAka kAyAn AryAzrayAn vividhadharmajJAnakAyAn | AkAzakAya vRSabhI samatAmupetaM darzenti Rddhi vividhAn jagatoSaNArtham ||27|| vazitA dazo vimalajJAnavicAraprAptA anuprApta jJAnakRta maitrakRpAnukUlA: | yAvacca sarvajinadharmamupAdakarmA trisaMvarai: susthitameka acalyakalpA: ||28|| ye cA balA jinasutAna daza akSobhyA tehI upeta avibandhiya sarvamArai: | buddhairadhiSThita namaskRta zakrabrahmai- statha vajrapANibalakai: satatAnubaddhA: ||29|| ima bhUmidezupagatA na guNAnamanto no zakyate kSayitu kalpasahasrakoTyai: | te bhUya buddha niyutAn samupAsayante bhonto utapta yatha bhUSaNu rAjamUrdhni ||30|| ima bhUmidezupagatA vidu bodhisattvA mahabrahma bhonti sahasrAdhipatI guNADyA: | trayayAnadezana akSobhyasaMhAraprAptA maitrAyana: zubhaprabhA jagaklezaghAtI ||31|| ekakSaNena dazakSetrazata:sahasrA yAvA rajodhAtu tattaka samAdhyupenti | pazyanti tattaka dazadizi sattvasArAn bhUyo ata: praNidhizreSTha vyUhaM nekA: ||32|| saMkSepa eSa nirdiSTo aSTamAyA jinAtmajA: | vistara: kalpakoTIbhirna zakya: sarva bhASitum ||33|| @098 9 sAdhumati nAma navamI bhUmi: upakramagAthA:| imAM bhUmiM prabhASatA kampitA: kSetrakoTaya: | adhiSThAnA narendrasya aprameyA acintiyA ||1|| AbhAsa rucirA muktA: kAyata: sarvadarzino | tayAvabhAsitA: kSetrA:sattvAzca sukhitAstayA ||2|| bodhisattvasahasrANi antarIkSe sthitAni ca | divyAtikrAntapUjAya pUjayante vadatAM varam ||3|| mahezvarA devaputrA vazavartI praharSitA:| nAnAprakArapUjAbhi: pUjenti guNasAgaram ||4|| tato’psara:sahasrANi harSitA: prINitendriyA: | divyA suyattA saMgItA: zAstu pUjAmajagrayam ||5|| tebhyazca tUryanAdebhya anubhAvAnmaharSiNa: | IdRzA rutasahasrA ravantI madhurasvarA: ||6|| imi sarve jinasutA khilamalavigatA upagata bhuvi varasuruciracaraNA: | jagahita vicarati dazadiza vRSabhI darzayi jinacari khagasamamanasA ||7|| narapuri marupuri bhujagapativiSaye viyuha dazadizi puNyabalamudIritA: | tata tu bhuyu jinasuta darzayi atulI jinasutaprabhava jinanupathaniratA ||8|| ekakSetri acalita sarvakSetravirajA anugata jagahita zaziriva pratibhA | sarvaghoSahAnacitta prazamitamanasA viyahari kRtazatazrutipathagiribhi: ||9|| yatra sattva hInacitta dIna mAnaniratA- statra vidu zrAvakAcarI dezeti vRSabhI | yatra sattva tIkSNacitta pratyayAnaniratA - statra jJAna pratyayAna darzayanti virajA ||10|| ye tu sattvahitamaitra manasA (abhiratAs) tatra tyaM(tvaM) jinaputrAn darzayanti caraNam | ye tu sattva agra zreSTha matimAnaniratA- statra amI buddhakAya darzayanti atulam ||11|| @099 mAyA yathA mAyakAro darzeti jagahite yAya koTi naikavidhA sarvabhAvavigatA | eva vidU buddhasutA jJAnamAyaniratA darzayanti sarvacarI sarvabhAvavigatA ||12|| etAdRzA rutasahasrAn bhaNitva madhurAM - stadA marukanyakA jinaM dRSTvA tUSNIbhUtA: | parSadviprasanneyamavocatsugatAtmajam aSTamAyA bhaNa UrdhvaM cariM saddharmarAjinAm ||13|| upasaMhAragAthA: | te apramANabalabuddhi vicArayanta: susUkSamajJAnaparamA jagatA durjJeyA | tatha guhyasthAna sugatAna samosaranto bhUmiM kramanti navamIM jagato’rthakarIm ||14| te dhAraNImukhi samAdhisamAhitAgrA vipulA abhijJA api kSetrapravezanantam | balajJAnanizcayamapi jinu dhairyasthAnaM praNidhIkRpAzayavidU navamottaranti ||15|| te atra bhUmyanugatA jinakozadhAri kuzalAzca dharmakuzalAzca avyAkRtAzca | ye sAsravA api ca laukika ye ca AryA- zcintyA acintiya vidU anubuddhyayanti ||16|| niyatAMzca dharmaniyatAM pravicArayanti trayayAnasaMpadakriyAM paritArayanti | bhUmidharma yathAadhimukti pracAratazca abhisaMskaronti yatha lokya tathotaranti ||17|| te evajJAnanugatA varasUkSmabuddhI sattvAna cittagahanaM parimArgayanti | (cittaM vicitrakSaNavartanivartatAM ca) cittaM anantaprabhavaM sada otaranti ||18|| klezAnanAdina prayogasahAyatAzca ye paryutthAnanuzayA gatisaMdhitazca | tatha karmapraveza vicitravibhaktitazca hetu niruddhaphalanAza samotaranti ||19|| @100 indriya yA mRdukamadhya udAratazca saMbhedapUrvamaparAnta samotaranti | adhimukti naika vividhA zubha Azubhatazca catvAri AzIti sahasra samotaranti ||20|| dhAtupraveza jaga bhAvitaklezadRSTI gahanaM gatA anavarAgra acchedatazca | ye AzayA anuzayA sahajapracArI cittAsamosRta nibaddha accheda tanti ||21|| cittaM yathA anuzayA na ca dravyabhUto na ca dezasthA na ca vipravasanti AzayA | durheya dhyAnaviSayAnabhivartiyAzca chedazca mArga vinayena na cAnyamasti ||22|| upapatti SaGgati vibhaktipravezatazca snehaM ca tRSNamavidyAndhaka karmakSetrA | vijJAnabIjasahajAGkuranAmarUpaM traidhAtuke anavarAgra samotaranti ||23|| te vAsanAgati kileza ca karma cittA suvihAratAya na punargatisanta kAmA | rAzitribhirniyatasattva samotaranti dRSTinimagnamapi jJAna samotaranti ||24|| evaM visaraNagatA: sthita atra bhUmyAM sarvasattva Azaya yathendriya yAdhimukti: | teSAmarthe dharmavibhakti prakAzayanti pratisaMvidarthakuzalA: pratibhA nirukti ||25|| te dharmabhANaka gatI anuprApta (sthAnaM) siMhariSabhanibhA girirAjakalpA: | abhipravarSanti madhuramamRtasya varSaM bhujagendrasAgara yathA anupUrayanti ||26|| hitArthajJAnakuzalAstatha dharmatAyAM sarvaM niruktyanugatA: pratibhAnaprAptA:| te dhAraNI daza asaMkhyasahasra labdhA dhAranti dharma yatha (sAgara varSadhArI) ||27|| evaM ca dhAraNivizuddhisamAdhiprAptA ekakSaNena dazabuddhasahasra dRSTA: | @101 9 sAdhumatI nAma navamI bhUmi: | zravaNena dharmaratanaM ca nidezayanti (ekaikamaNDalavizuddhisvarAGgagatA:)||28|| vyohArate trisahasramahalokadhAtuM parizeSa sattva vividhAstrayaratanebhya: | toSenti sarva yathaindriyaAzayAzca catudvIpasAgara varSA sama modayanti ||29|| (bhUyottariM guNinu vIrya samArabhante) cittaanti vAlaprasara asmi sucetanantA: | dezeyu dharma sugatA: puna nAnasattvaM zrutvA dharema yatha sarvada (bIjadhArI) ||30|| (yAvatakA) jagadiha pravizanti sattvA: (te sarva ekapariSanmaNDale niSaNNAzca) | eSAM ca ekakSaNi sarvi samotaritvA ekAM rutena imi tarpayitavya sarve ||31|| (atra sthitA naramaruttama dharmarAjA) bhontI dharmairjinasutA: paricAlayanti | rAtriMdivaM sada jinai: zamathAnuprAptA gambhIra zAnta sthita jJAnavimokSadhIrA ||32|| (te’nekabuddhaniyutAn paryupAsayante) bhontI uttapta paNu (pANDu) cakravarta:prabhAvA | tasya klezagahanAni prabhA samAjya brahmaNo va dvisahasrikalokadhAtu: ||33|| (atra sthitA guNadharA) mahabrahmaloke bhontI (triyAnadezanaM viditAnubhAvA |) yaM caivamArabhati sarvajagaddhitAya sarvajJajJAnupagatA guNajJAnaprAptA ||34|| (kSetrApramANaparyApanna) ekA rajAgre kSaNi eki (tattakasamAdhi u)penti dhIrA: | (dRSTvA sarve dizi jinAMzca vaca: zRNonti) tato vikurvi praNidhAnanvitApramANA: ||35|| ityeSA navamI bhUmirmahAjJAnavicAriNA | gambhIrA durdRzA sUkSmA nirdiSTA sugatAtmajA: ||36|| @102 10 dharmameghA nA dazamI bhUmi: | upakramagAthA: | eva zrutva caraNamanuttamaM zuddhavAsanayutA: praharSitA: | antarIkSasthita prINitendriyA: pUjayanti sugataM tathAgatam ||1|| bodhisattvanayutA acintiyA antarIkSagatiprAptiharSitA: | gandhamegha atulAn manomayAn dhUpayanti sattvaklezaghAtina: ||2|| devarAja vazavarti prINito antarIkSa trisahasrakoTibhi: | vastrakai: samakarI sagauravA bhrAmayanti rucirAn varAn zatam ||3|| apsarA bahava prINitendriyA: pUjayanti sugataM sagauravA: | tUryakoTinayutA: pravAditA evarUpa ravuyukta rAvata: ||4|| ekakSetra sugato niSaNNaka: sarvakSetri pratibhAsa darzayI | kAyakoTi vividhA manoramA dharmadhAtuvipulAn spharitvana ||5|| ekaromu sugatasya razmayo nizcaranti jagakleza zAmyati | zakyu (kSetra-raja-dhAtu’pi) kSayI tasya razmigaNanA tvajAnitum ||6|| keci buddhavaralakSaNaM vidu: pazyayanti varacakravartina: | anyakSetravaracarya uttamAM zodhayanti dvipadendra dRzyate ||7|| (tuSitAyatanaprApta nAyako) cyavamAnu caMkramANa dRzyate | @103 garbhaprApta bahukSetrakoTiSu jAyamAna kvaci kSetra dRzyate ||8|| niSkramanta jagahetu nAyako budhyamAna puna bodhimuttamAm | (dharmacakravartanirvRtAgato) dRzyamAna buddhakSetrakoTiSu ||9|| mAyakAra yatha vidyazikSito jIvikArtha bahukAya darzayI | tadva zAstu varaprajJazikSito sarvakAyabhinihartu (sattvana) ||10|| zUnya zAnta gatadharmalakSaNA antarIkSasamaprAptadharmatAm | buddhazAstu paramArthatattvataM darzayI pravarabuddhagocaram ||11|| yatha svabhAvu sugatAnagocarA sarvasattva tatha prApta dharmatAm | lakSalakSa samalakSa tAdRzA sarvadharma paramArthalakSaNA: ||12|| ye tu jJAna sugatAna arthike kalpakalpaparikalpavarjitam | bhAvabhAvasamabhAvabuddhaya: kSipra bheSyati nareza uttamA: ||13|| IdRzAn rutasahasrAn bhaNitva madhurasvarA: | marukanyA jinaM lokya tUSNIbhUtA: zame ratA: ||14|| prasannaM parSadaM jJAtvA mokSacandro vizArada: | vajragarbha tridhApRcchajjinaputraM vizAradam ||15|| dazamI saMkramantAnAM kIdRzaM guNagocaram | nimittaprAtihAryAzca sarvamAkhyA(hi) parikrama ||16|| atha khalu vajragarbho bodhisattvo dazadizaM vyavalokya sarvAvatIM parSadaM vyavalokya dharmadhAtuM ca vyavalokayan sarvajJatAcittotpAdaM ca savarNayan bodhisattvaviSayamAdarzayan caryAbalaM parizodhayan sarvAkArajJatAsaMgrahamanuvyAharan sarvalokamalamapakarSayan sarvajJajJAna- mupasaMharan acintyajJAnaniryUhamAdarzayan bodhisattvaguNAn prabhAvayan evameva bhUmyartha prarU- payamANo buddhAnubhAvena tasyAM velAyAmimA gAthA abhASata- @104 dazabhUmikasUtre gAthAvibhAga: | upasaMhAragAthA: | zamadamaniratAnAM zAntadAntAzayAnAM khagapathasadRzAnAmantarIkSasamAnAm | khilamalavidhutAnAM mArgajJAne sthitAnAM zRNuta carivizeSAn bodhisattvAna zreSThAn ||17|| kuzalazatasahasraM saMciyA kalpakoTyA buddhazatasahasrAn pUjayitvA maharSIn | pratyayajinavazIMzcApUjayitvA anantAn sarvajagatahitAyA jAyate bodhicittam ||18|| vratatapatapitAnAM kSAntipAraMgatAnAM hiriziricaritAnAM puNyajJAnodgatAnAm | vipulagatimatInAM buddhajJAnAzayAnAM dazabalasamatulyaM jAyate bodhicittam ||19|| yAva jina triyadhvA pUjanArthAya pUjaM khagapathapariNAmaM zodhanaM sarvakSetram | samyaganugatArthe yAvatA sarvadharmAn mokSa jagata arthe jAyate bodhicittam ||20|| pramuditasumatInAM dAnadharmAratAnAM sakalajagahitArthe nityamevodyatAnAm | jinaguNaniratAnAM sattvarakSAvratAnAM tribhuvanahitakArye jAyate bodhicittam ||21|| akuzalaviratAnAM zuddhazIlAvratAnAM vrataniyamaratAnAM zAntasaumyendriyANAm | jinazaraNagatAnAM bodhicaryAzayAnAM tribhuvanahitasAdhyaM jAyate bodhicittam ||22|| anugatakuzalAnAM kSantisauratyabhAjAM viditaguNarasAnAM tyaktamAnotsavAnAm | nihitazubhamatInAM dAntusaumyAzayAnAM sakalahitavidhAne jAyate bodhicittam ||23|| pracalitazubhakAryA dhIravIryotsahA ye nikhilajanahitArthe prodyayAmAna siMhA: | @105 avirataguNasAdhyA nirjitaklezasaMghA jhaTiti manasi teSAM jAyate bodhicittam ||24|| susamavahitacittA dhvastamohAndhakArA vigalitamadamAnA tyaktasaMkliSTamArgA: | zamasukhaniratA ye tyaktasaMsArasaGgA jhaTiti manasi teSAM jAyate bodhicittam ||25|| vimalakhasamacittA jJAnavijJAnavijJA nihatanamucimArA vAntaklezAbhimAnA: | jinapadazaraNasthA labdhatattvArthakA ye sapadi manasi teSAM jAyate bodhicittam ||26|| tribhuvanazivasAdhyopAyavijJAnadhIrA: kalibalaparihAropAyavidyarddhimanta: | sugataguNasamIhA ye ca puNyAnurAgA: sapadi manasi teSAM jAyate bodhicittam ||27|| tribhuvanahitakAmA bodhisaMbhArapUrye praNihitamanasA ye duSkare’pi caranti | aviratazubhakarmaprodyatA bodhisattvA: sapadi manasi teSAM jAyate bodhicittam ||28|| dazabalaguNakAmA bodhicaryAnuraktA vijitakalibalaughAstyaktamAnAnuSaGgA: | anugatazubhamArgA labdhadharmArthakAmA jhaTiti manasi teSAM jAyate bodhicittam ||29|| iti gaNitaguNAMzA bodhicaryAzcarantu jinapadapraNidhAnA: satsamRddhiM labhantu | triguNaparivizuddhA bodhicittaM labhantu trizaraNaparizuddhA bodhisattvA bhavantu ||30|| daza pAramitA: pUrya dazabhUmIzvaro bhavet | bhUyo’pi kathyate hyetacchruNutaivaM samAsata: ||31|| bodhicittaM yadAsAdya saMpradAnaM karoti ya: | tadA pramuditAM prApto jambUdvIpezvaro bhavet ||32|| @106 tatrastha: pAlayan sattvAn yathecchApratipAdanai: | svayaM dAne pratiSThitvA parAMzcApi niyojayet ||33|| sarvAn bodhau pratiSThApya saMpUrNA dAnapAraga: | etaddharmAnubhAvena saMvaraM samupAcaret ||34|| samyakzIlaM samAdhAya saMvarakuzalI bhavet | tata: sa vimalaM prAptazcAturdvIpezvaro bhavet ||35|| tatrastha: pAlayan sattvAn akuzalanivAraNai: | svayaM zIle pratiSThitvA parAMzcApi niyojayet ||36|| sarvAn bodhau pratiSThApya saMpUrNazIlapAraga: | etaddharmavipAkena kSAntivratamupAzrayet ||37|| samyakkSAntivrataM dhRtvA kSAntibhRtkuzalI bhavet | tata: prabhAkarIprAptastrayastraMzAdhipo bhavet ||38|| tatrastha: pAlayan sattvAn klezamArganivAraNai: | svayaM kSAntivrate sthitvA parAMzcApi niyojayet ||39|| sattvAn bodhau pratiSThApya kSAntipAraMgato bhavet | etatpuNyavipAkai: sa vIryavratamupAzrayet ||40|| samyagvIryaM samAdhAya vIryabhRt kuzalI bhavet | tatazcArciSmatIprApta: suyAmAdhipatirbhavet ||41|| tatrastha: pAlayan sattvAn kudRSTisaMnivAraNai: | samyagdRSTau pratiSThApya bodhayitvA prayatnata: ||42|| svayaM vIryavrate sthitvA parAMzcApi niyojayet | sarvAn bodhau pratiSThApya vIryapAraMgato bhavet ||43|| etatpuNyavipAkaizca dhyAnavrataM samAzrayet | sarvaklezAn vinirjitya samAdhisuSThito bhavet ||44|| samyag dhyAnaM samAdhAya samAdhikuzalI bhavet | tata: sudurjayAprApta: saMtuSitAdhipo bhavet ||45|| tatrastha: pAlayan satvAn tIrthyamArganivAraNai: | satyadharmaM pratiSThApya bodhayitvA prayatnata: ||46|| svayaM dhyAnavrate sthitvA parAMzcApi niyojayet | sarvAn bodhau pratiSThApya dhyAnapAraMgato bhavet ||47|| @107 etatpuNyavipAkaizca prajJAvratamupAzrayet | sarvamArAn vinirjitya prajJAbhijJasamRddhimAn ||48|| samyakprajJAM samAdhAya svabhijJAkuzalI bhavet | tatazcAbhimukhIprApta: sunirmitAdhipo bhavet ||49|| tatrastha: pAlayan sattvAn abhimAnanivAraNai: | zUnyatAsu pratiSThApya bodhayitvA prayatnata: ||50|| svayaM prajJAvrate sthitvA parAMzcApi niyojayet | sarvAn bodhau pratiSThApya prajJApAraMgato bhavet ||51|| etatpuNyavipAkaizca sa supAyavrataM caret | sarvaduSTAn vinirjitya saddharmakuzalI bhavet ||52|| sa supAyavidhAnena sattvAn bodhau niyojayet | tato dUraMgamAprApto vazavartIzvaro bhavet ||53|| tatrastha: pAlayan sattvAnabhisamayabodhanai: | bodhisattvaniyAmeSu pratiSThApya pravodhayan ||54|| tatropAye svayaM sthitvA parAMzcApi niyojayet | sarvAn bodhau pratiSThApya hyupAyapArago bhavet ||55|| etatpuNyAnubhAvaizca supraNidhimupAzrayet | mithyAdRSTiM vinirjitya samyagdRSTikRtI budha: ||56|| supraNihitacittena samyagbodhau pratiSThita: | tatazcApyacalAprApto brahmA sAhasrikAdhipa: ||57|| tatrastha: pAlayan sattvAn triyAnasaMpravezanai: | lokadhAtuparijJAne pratiSThApya prabodhayan ||58|| supraNidhau svayaM sthitvA parAMzcApi niyojayet | sarvAn bodhau pratiSThApya praNidhipArago bhavet ||59|| etatpuNyAnusAraizca balavratamupAzrayet | sarvaduSTAn vinirjitya saMbodhau kRtanizcaya: ||60|| samyagbalasamutsAhai: sarvatIrthyAn vinirjayet | tata: sAdhumatIprApto mahAbrahmA bhavet kRtI ||61|| tatrastha: pAlayan sattvAn buddhayAnopadarzanai: | sattvAzayaparijJAne pratiSThApya prabodhayan ||62|| @108 svayaM bale pratiSThitvA parAMzcApi niyojayet | sarvAn bodhau pratiSThApya balapAraMgato bhavet ||63|| etatpuNyavipAkaizca jJAnavratamupAzrayet | caturmArAn vinirjitya bodhisattvo guNAkara: ||64|| samyag jJAnaM samAsAdya saddharmakuzalI bhavet | dharmameghAM tata: prApto mahezvaro bhavet kRtI ||65|| tatrastha: pAlayan sattvAn sarvAkArAnubodhanai: | sarvAkAravare jJAne pratiSThApya prabodhayan ||66|| svayaM jJAne pratiSThitvA parAMzcApi niyojayet | sarvAn bodhau pratiSThApya jJAnapAraMgato bhavet ||67|| etatpuNyAnubhAvaizca dazabhUmIzvaro jina: | sarvAkAraguNAdhAra: sarvajJo dharmarAD bhavet ||68|| iti matvA bhavadbhizca saMbodhipadalabdhaye | dazapAramitApUryai caritavyaM samAhitai: ||69|| tathA bodhiM zivAM prApya caturmArAn vijitya ca | sarvAn bodhau pratiSThApya nirvRtiM samavApsyatha ||70|| etacchrutvA parijJAya caradhvaM bodhisAdhane | nirvighnaM bodhimAsAdya labhadhvaM saugatAM gatim ||71|| @109 11 parIndanAparivarta: | upakrama: | etAstA: khalu punarbho jinaputrA daza bodhisattvabhUmaya: samAsato nirdiSTA: sarvA- kAravaropetasarvajJajJAnAnugatA draSTavyA: | tasyAM velAyAmayaM trisAhasramahAsAhasro lokadhAtu: SaDvikAraM prAkampat | vividhAni ca puSpANi viyato nyapatan | divyamAnuSyakAni ca tUryANi saMpravAditAnyabhUvan | anumodanAzabdena ca yAvadakaniSThabhuvanaM vijJaptamabhUt || atha tasmin samaye bhagavAMstAn vimukticandrapramukhAn sarvAn bodhisattvAnAmantrya eva- mAdizat-imAmahaM mArSA asaMkhyeyakalpakoTInayutazatasahasrasamudAnItAmanuttarAM samyaksaMbodhiM yuSmAkaM haste parindAmi anuparindAmi paramayA parindanayA | tadyUyaM sarve svayaM caivamimaM dharmaparyAyaM dhArayata, parebhyazca vistareNa saMprakAzayata | saMkSepAnmArSA yadi tathAgata: kalpasthitikenAyu:pramANena rAtriMdivamadhitiSThamAno’sya dharmaparyAyasya varNaM bhASate, naivAsya dharmaparyAyasya varNaparyanto bhavet, na ca tathAgatapratibhAnakSayo bhavet | yathA tathAgata- zIlasamAdhiprajJAvimuktijJAnadarzanamapramANamaparyantam, evameva mArSA ya imaM dharmaparyAyamudgrahI- Syati dhArayiSyati vAcayiSyati likhiSyati likhApayiSyati paryavApsyati pravartayiSyati, parSanmadhye ca vistareNa saMprakAzayiSyati-anena cittena kathamamI sattvA evamudAradharmasya lAbhina: syuriti zraddhayA satkRtya zrAvayiSyanti zroSyanti ca yonizo manasi bhAvayiSyanti ca | pustakalikhitaM kRtvA gRhe dhArayiSyati satkariSyati gurukariSyati mAnayiSyati pUjayiSyati | amAtsaryacittatayA asya dharmaparyAyasya varNaM bhASitvA likhanAya vAcanAya svAdhyayanAya pUjanAya darzanAya dAsyati, teSAmapi nAsti puNyaparyanta: || atha khalu bhagavAnasyaiva dharmaparyAyasya bhUyasyA mAtrayA anuparindanArthaM tasyAM velAyAmimA gAthA abhASata- sattvA dRSTA ye mayA buddhadRSTyA te’rhanta: syu: zAriputreNa tulyA: | tAM cetkazcitpUjayetkalpakoTyA tulyAn gaGgAvAlukAbhiryathaiva ||1|| pratyekabuddhAya tu yazca pUjAM kuryAdahorAtramapi prahRSTa: | mAlyaprakAraizca tathAmbaraizca tasmAdayaM puNyakRto viziSTa: ||2|| sarve’pi pratyekajinA yadi syu- stAn pUjayet kazcidihApramatta: | @110 puSpaizca gandhaizca vilepanaizca kalpAnanekAn zayanAnnapAnai: ||3|| ekasya yazcaiva tathAgatasya kuryAt praNAmamapi caikavAram | prasannacitto’tha vadennamo’rhan tasmAdidaM zreSThataraM ca puNyam ||4|| buddhA bhaveyuryadi sarvasattvA- stAn pUjayet yazca yathaiva pUrvam | divyaizca puSpairatha mAnuSaizca kalpAnanekAn bahubhi: prakArai: ||5|| yazcaiva saddharmavilopakAle tyaktavA svakAyaM ca tathAtmajIvam | dadyAdahorAtramidaM hi sUtraM viziSyate puNyamidaM hi tasmAt ||6|| yasyepsitaM pUjayituM jinendrAn pratyekabuddhAnapi zrAvakAMzca | dRDhaM samutpAdya sa bodhicittam idaM sadA sUtravaraM dadAtu ||7|| rAjA hyayaM sarvasubhASitAnAM so’bhyudgata: sarvatathAgatAnAm | gRhe sthitastasya tathAgata: sa tiSThedidaM yatra hi sUtraratnam ||8|| prabhAM sa prApnoti zubhAmanantAm ekaM padaM vAdi zatIhayazca | na vyaJjanAd grasyati nApi cArthAd dadAti ya: sUtramidaM parebhya: ||9|| anuttarAsau naranAyakAnAM sattvo na kazcit sadRzo’sya vidyate | bhavetsamudreNa samaMzca so’kSaya: zrutvA hi yo dharmamimaM prapadyate ||10|| @111 prathamaM pariziSTam | maitreyanAthaviracitAdabhisamayAlaMkArAduddhRtA dazabhUminirukti: | (1)labhyate prathamA bhUmirdazadhA parikarmaNA | Azayo hitavastutvaM sattveSu samacittatA ||49|| tyAga: sevA ca mitrANAM saddharmAlambanaiSaNA | sadA naiSkamyacittatvaM buddhakAyagatA spRhA ||50|| dharmasya dezanA satyaM dazamaM vAkyamiSyate | jJeyaM ca parikarmaiSAM svabhAvAnupalambhata: ||51|| (2)zIlaM kRtajJatA kSAnti: prAmodyaM mahatI kRpA | gauravaM guruzuzrUSA vIryaM dAnAdike’STamam ||52|| (3)atRptatA zrute dAnaM dharmasya ca nirAmiSam | buddhakSetrasya saMzuddhi: saMsArAparikheditA ||53|| hrIrapatrApyamityetat paJcadhA mananAtmakam | (4)vanAzAlpecchatA tuSTirdhUtasaMlekhasevanam ||54|| zikSAyA aparityAga: kAmAnAM vijugupsanam | nirvitsarvAstisaMtyAgo’navalInAnapekSate ||55|| (5)saMstavaM kulamAtsaryaM sthAnaM saMgaNikAvaham | AtmotkarSaparAvajJe karmamArgAn dazAzubhAn ||56|| mAnaM stambhaM viparyAsaM vimatiM klezamarSaNam | vivarjayan samApnoti dazaitAn paJcamIM bhuvam ||57|| (6)dAnazIlakSamAvIryadhyAnaprajJAprapUraNAt | ziSyakhaGgaspRhAtrAsacetasAM parivarjaka: ||58|| yAcito’navalInazca sarvatyAge’pyadurmanA: | kRzo’pi nArthinAM kSeptA SaSTIM bhUmiM samaznute ||59|| (7)Atmasattvagraho jIvapudgalocchedazAzvata: | nimittahetvo: skandheSu dhAtuSvAyataneSu ca ||60|| traidhAtuke pratiSThAnaM saktirAlInacittatA | ratnatritayazIleSu tadRSThyabhinivezitA ||61|| zUnyatAyAM vivAdazca tadvirodhazca viMzati: | kalaGkA yasya vicchinnA: saptamImetyasau bhuvam ||62|| @112 trivimokSamukhajJAnaM trimaNDalavizuddhatA | karuNA mananA dharmasamataikanayajJatA ||63|| anutpAdakSamAjJAnaM dharmANAmekadheraNA | kalpanAyA: samuddhAta: saMjJAdRkklezavarjanam ||64|| zamathasya ca nidhyapti: kauzalaM ca vidarzane | cittasya dAntatA jJAnaM sarvatrApratighAti ca ||65|| sakterabhUmiryatrecchaM kSetrAntaragati: samam | sarvatra svAtmabhAvasya darzanaM ceti viMzati: ||66|| (8)sarvasattvamanojJAnamabhijJAkrIDanaM zubhA | buddhakSetrasya niSpattirbuddhasevAparIkSaNe ||67|| akSajJAnaM jinakSetrazuddhirmAyopamA sthiti: | saMcintya ca bhavAdAnamidaM karmASTadhoditam ||68|| (9)praNidhAnAnyanantAni devAdInAM rutajJatA | nadIva pratibhAnAnAM garbhAvakrAntiruttamA ||69|| kulajAtyozca gotrasya parivArasya janmana: | naiSkamyabodhivRkSANAM guNapUrezca saMpada: ||70|| (10)navabhUmIratikramya buddhabhUmau pratiSThate | yena jJAnena sA jJeyA dazamI bodhisattvabhU: ||71|| @113 dvitIyaM pariziSTam | pa{1.##This extract is taken from## paJcaviJsatisAhasrikA prajJA- pAramitA, ##pp. 214-235, edited by Dr. Nalinaksa Dutt, Calcutta, 1934. The text as printed in this edition is abbreviated too much, but I have given here a full text.##}JcaviMzatisAhasrikAprajJApAramitoddhRto bhUmisaMbhAra: | iha subhUte bodhisattvo mahAsattva: paTsu pAramitAsu caran bhUmerbhUmiM saMkrAmati | kathaM ca subhUte bodhisattvo mahAsattvo bhUmerbhUmiM saMkrAmati ? yaduta asaMkrAntyA sarvadharmANAm | tatkasya heto: ? na hi sa kazciddharmo ya Agacchati vA gacchati vA saMkrAmati vA upasaMkrA- mati vA | api tu yA dharmANAM bhUmi:, tAM na manyate na cintayati, bhUmiparikarma ca karoti, na ca bhUmiM samanupazyati || katamacca bodhisattvasya mahAsattvasya bhUmiparikarma ? prathamAyAM bhUmau vartamAnena bodhisattvena mahAsattvena daza bhUmiparikarmANi karaNIyAni | katamAni daza ? adhyAzaya- parikarma anupalambhayogena | hitavastutAparikarma nimittatAnupalambhatAmupAdAya | sarvasattva- samacittatAparikarma sattvAnupalabdhitAmupAdAya | tyAgaparikarma dAyakadeyaparigrAhakAnupalabdhi- tAmupAdAya | kalyANamitrasevAparikarma tairasaMstApanatAmupAdAya | saddharmaparyeSTiparikarma sarva- dharmAnupalabdhitAmupAdAya | abhIkSNaM naiSkramyaparikarma gRhAnupalabdhitAmupAdAya | buddhakAya- spRhAparikarma lakSaNAnuvyaJjananimittAnupalabdhitAmupAdAya | dharmavivaraNaparikarma dharmabhedAnupa- labdhitAmupAdAya | satyavacanaparikarma vacanAnupalabdhitAmupAdAya | imAni subhUte bodhisattvAnAM mahAsattvAnAM prathamAyA bhUmerdaza parikarmANi, yAni prathamAyAM bhUmau vartamAnena bodhisattvena mahAsattvena daza parikarmANi karaNIyAni || punaraparaM subhUte bodhisattvo mahAsattvo dvitIyAyAM bhUmau vartamAno’STau dharmAn manasi karoti, teSu ca pratipadyate | katamAnaSTau ? yaduta zIlavizuddhiM kRtajJatAM kRtaveditAM kSAntibalapratiSThAnaM prAmodyapratyanubhavatAM sarvasattvAparityAgitayA mahAkaruNAyAmAmukhIkarma gurUNAM zraddhayA gauravaM zAstRsaMjJayA guruzuzrUSAM pAramitAstadyogaparyeSTim | imAn subhUte bodhisattvena mahAsattvena dvitIyAyAM bhUmau vartamAnena aSTau dharmAn manasikRtvA pratipattavyam || punaraparaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena tRtIyAyAM bhUmau vartamAnena paJcasu dharmeSu sthAtavyam | katameSu paJcasu ? yaduta bAhuzrutye atRptatAyAM tatra cAkSarAnabhiniveze nirAmiSa- dharmadAnavivaraNatAyAM tayA cAmanyanatayA, buddhakSetraparizodhanakuzalamUlapariNAmanatAyAm, tayA cAmanyanatayA amitasaMsArAparikhedanatAyAm, tayA cAmanyanatayA hrIrapatrApyavyavasthAne, tena cAmanyanatayA | eSu subhUte bodhisattvena mahAsattvena paJcasu dharmeSu tRtIyAyAM bhUmau vartamAnena sthAtavyam || @114 punaraparaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena caturthyAM bhUmau vartamAnena dazasu dharmeSu sthAtavyam, te ca na parityaktavyA: | katameSu dazasu ? yaduta araNyavAso’lpecchatA saMtuSTi- rdhUtaguNasaMlekhAnutsarjanaM zikSAyA aparityAga: kAmaguNavijugupsanaM nirvitsaMhagatazcittotpAda: sarvAstiparityAgitA anavalInacittatayA sarvavastunirapekSatA | ime subhUte daza dharmA bodhi- sattvena mahAsattvena caturthyAM bhUmau vartamAnena na parityaktavyA:, eSu ca sthAtavyam || punaraparaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena paJcamyAM bhUmau vartamAnena daza dharmA: parivarja- yitavyA: | katame daza ? yaduta gRhipravrajitasaMstava: parivarjayitavya: | kulamAtsaryaparikarma | saMgaNikAsthAnaM parikarma | AtmotkarSaNaM parikarma | parapaMsanaM parikarma | dazAkuzalA: karmapathA: parikarma | adhimAnastambhau parikarma | viparyAsA: parikarma | vicikitsA parikarma | rAgadveSamohAdhivAsanA: parikarma | ime subhUte daza dharmA bodhisattvena mahAsattvena paJcamyAM bhUmau vartamAnena parityaktavyA:, parivarjayitavyA: || punaraparaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena SaSThyAM bhUmau vartamAnena SaD dharmA: paripUra- yitavyA: | katame SaT ? yaduta SaT pAramitA: paripUrayitavyA: | apare SaD dharmA: parivarja- yitavyA: | katame SaT ? zrAvakacittaM parivarjayitavyam | pratyekabuddhacittaM parivarjayitavyam | paritasanAcittaM parivarjayitavyam | yAcanakaM dRSTvA nAvalIyate | sarvavastUni ca tyAjyAni, na ca daurmanasyacittamutpAdayitavyam, na ca yAcanakavikSepa: kartavya: | ime subhUte SaD dharmA bodhisattvena mahAsattvena SaSThyAM bhUmau vartamAnena paripUrayitavyA: | apare SaD dharmA: parivarjayitavyA: || punaraparaM subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya saptamyAM bhUmau vartamAnasya viMzatirdharmA na bhavanti | katame viMzati: ? yaduta AtmagrAho’sya na bhavati sattvagrAho jIvagrAha: | pudgala- grAha ucchedagrAha: zAzvatagrAha: | nimittasaMjJA hetudRSTi: skandhAbhinivezo dhAtvabhiniveza: | AyatanamRddhistraidhAtuke pratiSThAnaM traidhAtukAvyavasAnaM traidhAtuke Alayo buddhanizrayadRSThyabhi- nivezo dharmanizrayadRSThyabhiniveza: saMghanizrayadRSThyabhiniveza: zIlanizrayadRSThyabhiniveza: zUnyA dharmA iti vivAda: | zUnyatAvirodhazcAsya na bhavati | ime subhUte viMzatirdharmA bodhisattvasya mahAsattvasya saptamyAM bhUmau vartamAnasya na bhavanti | tena viMzatireva dharmA: saptamyAM bhUmau sthitena paripUrayitavyA: | katame viMzati: ? yaduta zUnyatAparipUritA nimitta- sAkSAtkriyA apraNihitajJAnaM trimaNDalaparizuddhi: kRpAkAruNyaM ca sarvasattveSu, teSvanavamanyanA, sarvadharmasamatAdarzanaM tatra cAnabhiniveza: | bhUtanayaprativedhatvena cAmanyanA, anutpAda- kSAntiranutpAdajJAnamekanayanirdeza: | sarvadharmANAM kalpanAsamuddhAta: | saMjJAdRSTivivarta: klezavivarta: zamathanidhyapti: vipazyanAkauzalyaM dAntacittatA sarvatrApratihatajJAnacittatA anunayasyAbhUmi: yatrecchAkSetragamanaM tatra ca buddhaparSanmaNDale sthitvA AtmabhAvasaMdarzanam | ime viMzatirdharmA bodhisattvena mahAsattvena saptamyAM bhUmau vartamAnena paripUrayitavyA: || @115 punaraparaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena aSTamyAM bhUmau vartamAnena catvAro dharmA: paripUrayitavyA: | katame catvAra: ? yaduta sarvasattvacittAnupravezo’bhijJAvikrIDanaM buddhakSetra- darzanaM teSAM ca buddhakSetrANAM yathAdRSTiniSpAdanatA buddhaparyupAsanatA buddhakAyayathAbhUtapratya- vekSaNatA | ime subhUte catvAro dharmA bodhisattvena mahAsattvena aSTamyAM bhUmau vartamAnena paripUra- yitavyA: | punaraparaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena aSTamyAM bhUmau vartamAnena catvAro dharmA: paripUrayitavyA: | katame catvAra: ? yaduta indriyaparAparajJAnaM buddhakSetraparizodhanaM mAyopamasya samAdherabhIkSNaM samApatti: yathA yathA ca sattvAnAM kuzalamUlaniSpattistathA tathA AtmaprabhAva- mabhinirmimIte, saMcintyabhavotpAdanatA | ime subhUte bodhisattvena mahAsattvena aSTamyAM bhUmau vartamAnena catvAro dharmA: paripUrayitavyA: || punaraparaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena navamyAM bhUmau vartamAnena dvAdaza dharmA: paripUrayitavyA: | katame dvAdaza ? yaduta anantapraNidhAnaparigraha: | sa yathA yathA praNidadhAti, tathA tathAsya samRdhyate | devanAgayakSagandharvAsuragaruDakinnaramahoragarutajJAnaM pratibhAnanirdezajJAnaM garbhAvakrAntisaMpat kuzalasaMpat jAtisaMpat gotrasaMpat parivArasaMpat janasaMpat naiSkramyasaMpat bodhivRkSasaMpat sarvaguNaparipUraNasaMpat | ime subhUte bodhisattvena mahAsattvena navamyAM bhUmau vartamAnena dvAdaza dharmA: paripUrayitavyA: || dazamyAM puna: subhUte bodhisattvabhUmau vartamAno bodhisattva: mahAsattvastathAgata eveti vaktavya: || subhUtirAha-katamad bhagavan bodhisattvasya mahAsattvasyAdhyAzayaparikarma ? bhagavAnAha- yA sarvAkArajJatApratisaMyuktairmanasikArai: sarvakuzalamUlasamudAnayatA, idaM subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya adhyAzayaparikarma | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya hitavastutAparikarma ? yadvodhisattvo mahAsattva: sarvasattvAnAmarthAya mahAyAnajJAnaparyeSTimApadyate | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya hitavastutAparikarma | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya sarvasattvasama- cittatAparikarma ? yat sarvAkArajJatApratisaMyuktairmanasikAraizcaturapramANAbhinirharaNamaitrIkaruNA- muditopekSaNam, idamucyate sarvasattvasamacittatAparikarma | tatra katamat bodhisattvasya mahAsattvasya tyAgaparikarma ? yat sarvasattvebhyo’vikalpitaM dAnaM dadAti, idamucyate tyAgaparikarma | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya kalyANamitrasevanAparikarma ? yAni bodhisattvasyaM mahAsattvasya kalyANamitrANi sarvAkArajJatAyAM samAdApayanti, teSAM mitrANAM sevanA bhajanA paryupAsanA zuzrUSA | idamucyate bodhisattvasya mahAsattvasya kalyANamitrasevanA- parikarma | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya dharmaparyeSTiparikarma ? yatsarvAkArajJatAM- pratisaMyuktena manasikAreNa dharmaM paryeSate, na ca zrAvakapratyekabuddhabhUMmau patati, idaM @116 bodhisattvasya mahAsattvasya dharmaparyeSTiparikarma | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya abhIkSNaM naiSkramyaparikarma ? yat sarvajAtiSvavyavakIrNo’bhiniSkrAmati, tathAgatazAsane pravrajati, na cAsya kazcidantarAyo bhavati | idaM subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya abhIkSNaM naiSkramyaparikarma | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya buddhakAyaspRhAparikarma ? yad buddhavigrahaM dRSTvA na jAtu buddhamanasikAreNa virahito bhavati, yAvat sarvAkArajJatAnuprApto bhavati | idaM subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya buddhakAyaspRhAparikarma | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya dharmavivaraNaparikarma ? yadvodhisattvo mahAsattva: saMmukhIbhUtasya tathAgatasya parinirvRtasya vA sattvAnAM dharmaM dezayati Adau kalyANaM madhye kalyANaM paryavasAne kalyANam, svarthaM suvyaJjanaM kevalaM paripUrNaM parizuddhaM paryavadAtaM brahmacaryaM saMprakAzayati, yaduta sUtraM geyaM vyAkaraNamitivRttakaM jAtakaM nidAnamavadAnaM tathA vaipulyAdbhutadharmopadezA: | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya dharmavivaraNaparikarma | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya satyavacanaparikarma ? yaduta yathAvAditathAkAritA | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya satyavacana- parikarma | imAni subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya prathamAyAM bhUmau vartamAnasya daza parikarmANi || tatra subhUte katamAni bodhisattvasya mahAsattvasya dvitIyAyAM bhUmau vartamAnasya aSTau parikarmANi ? iha subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya zIlaparizuddhiryaduta zrAvakapratyekabuddha- cittAnAmamanasikAratA | ye’pyanye dau:zIlyakarA bodhiparipanthanakarA dharmAsteSAmamanasikAra: | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya zIlaparizuddhi: | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya kRtajJatA kRtaveditA ? yadbodhisattvo mahAsattvo bodhisattvacaryAM caran alpamapi kRtamA saMsArAt na nAzayati, prAgeva bahu | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya kRtajJatA kRtaveditA | tatra katamaM bodhisattvasya mahAsattvasya kSAntibalapratiSThAnam ? yatsarvasattvAnAmantike avyApAdAvihiMsAcittatA | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya kSAntibalapratiSThAnam | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya prAmodyaprItyanubhavanatA ? yatsarvasattvaparipAcanatA | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya prAmodyaprItyanubhavanatA | tatra katamo bodhisattvasya mahAsattvasya mahAkaruNAyA AmukhIbhAva: ? yadvodhisattvasya mahAsattvasya bodhisattvacArikAM carata: evaM bhavati-ekaikasya sattvasyArthAya gaGgAnadIvAlukopamAn kalpAn niraye paceyam, yAvanna sa sattvo buddhajJAne pratiSThApita iti | evamekaikasya kRtaza: sattvasya ya utsAho yo’parikheda:, ayamucyate bodhisattvasya mahAsattvasya mahAkaruNAyA AmukhIbhAva: | tatra katamad bodhi- sattvasya mahAsattvasya zraddhAgauravam ? yadvodhisattvasya mahAsattvasya sarvatra nihatamAnatayA sazraddhatA, idamucyate bodhisattvasya mahAsattvasya zraddhAgauravam | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya guruzuzrUSAzraddadhAnatA ? yad gurUNAmantike zAstRsaMjJA, iyamucyate bodhi- sattvasya mahAsattvasya guruzuzrUSAzraddadhAnatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya pAramitA- @117 stadyogaparyeSTi: ? yA ananyakarmatayA pAramitAparyeSaNatA, iyamucyate bodhisattvasya mahAsattvasya pAramitAstadyogaparyeSTi: | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya bAhuzrutyatRptatA ? yatkiMcid budhairbhagavadbhirbhASitamiha vA lokadhAtau samantAdvA dazadizi loke, tatsarvamArAdha- yiSyAmIti yA atRptatA, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya bAhuzrutyatRptatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya nirAmiSadharmadAnavivaraNatA ? yadbodhisattvo mahAsattvo dharmama% dezayati, sa tena dharmadAnakuzalena Atmano bodhimapi na pratikAGkSati, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya nirAmiSadharmadAnavivaraNatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya buddhakSetra- parizodhanakuzalamUlapariNAmanA ? yai: kuzalamUlairbuddhakSetraM parizodhayan AtmaparacittaM parizodhayati, teSAM kuzalamUlAnAM yA pariNAmanA, iyamucyate bodhisattvasya mahAsattvasya buddhakSetraparizodhanakuzalamUlapariNAmanA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya aparimita- saMsArAparikheditA ? yA kuzalamUlopastambhatA, yai: kuzalamUlairupastabdha: sattvAMzca paripAca- yati, buddhakSetraM ca parizodhayati, na ca jAtu khedamApadyate, yAvanna sarvadharmAn sarvAkArajJatAM ca paripUrayati, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya aparimitasaMsArAparikheditA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya hrIrapatrApyavyavasthAnam ? yA sarvazrAvakapratyekabuddhacittajugupsanatA, idaM bodhisattvasya mahAsattvasya hrIrapatrApyavyavasthAnam | tatra katamA bodhisattvasya mahA- sattvasya araNyavAsAparityAgitA ? yA sarvazrAvakapratyekabodhisamatikramaNatA, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya araNyavAsAparityAgatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya alpecchatA ? yadbodhisattvo mahAsattvo bodhimapi necchati, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya alpecchatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya saMtuSTi: ? yadbodhisattvo mahAsattva: sarvAkArajJatAmapi na manyate, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya saMtuSTi: | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya dhUta- guNasaMlekhAnutsarjanatA ? yA gambhIreSu dharmeSu nidhyapti: kSAnti:, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya dhUtaguNasaMlekhAnutsarjanatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya zikSAyA apari- tyAgitA ? ya: sarvazikSANAmapracAra:, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya zikSAyA aparityAgitA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya kAmaguNajugupsanatA ? ya: kAmacittasyAnutpAda:, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya kAmaguNajugupsanatA | tatra katamo bodhisattvasya mahAsattvasya nirvitsahagatazcittotpAda: ? ya: sarvadharmANAmanabhisaMskAra: | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya nirvitsahagatazcittotpAda: | tatra katamA sarvAstiparityAgitA ? yA AdhyAtmika- bAhyAnAM dharmANAmagrahaNatA | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya sarvAstiparityAgitA | tatra katamA anavalInacittatA ? yayA vijJAnasthitiSu asya cittaM nAvalIyate, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya anavalInacittatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya sarvavastunirapekSatA ? yA sarvavastUnAmamanasikAratA, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya sarvavastunirapekSatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya gRhisaMstavaparivarjanatA ? yA buddhakSetrAd buddhakSetraM saMkramaNatA @118 upapAdukatApratilAbhamuNDakASAyaprAvaraNatA, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya gRhisaMstavapari- varjanatA | tatra katamA bhikSubhikSuNIsaMstavaparivarjanatA ? yadbhikSuNA vA bhikSuNyA saha acchaTikAsaMghAtamAtramapi na tiSThati, na ca tairvinA paritasanAcittamutpAdayati, iyaM bodhi- sattvasya mahAsattvasya bhikSubhikSuNIsaMstavaparivarjanA | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena kulamAtsaryaM parivarjayitavyam ? iha subhUte bodhisattvena mahAsattvena evaM cittamutpAdayitavyam- yanmayA sattvAnAM sarvasukhopadhAnaM kartavyam | tatra te sattvA: svapuNyaireva sukhitA: | nAtra mayA mAtsaryacittamutpAdayitavyam | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya kulamAtsaryaparivarja- natA | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena saMgaNikAsthAnaM parivarjayitavyam ? yatra bodhisattvasya mahAsattvasya saMgaNikAsthAnasthitasya zrAvakapratyekabuddhapratikathA syAt, tatpratisaMyuktaM vA cittotpAdamupAdayet, na tatra bodhisattvena mahAsattvena sthAtavyam | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya saMgaNikAsthAnaparivarjanatA | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena AtmotkarSaNA parivarjayitavyA ? yA AdhyAtmikAnAM dharmANAmasamanupazyanA, iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya AtmotkarSaNAparivarjanA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya parapaMsanAparivarjanatA ? yaduta bAhyAnAM dharmANAmasamanupazyanA | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya parapaMsanA- parivarjanatA | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena dazAkuzalA: karmapathA: parivarjayitavyA: ? tathA hi ete AryamArgasyAntarAyakarA: sugatervA, prAgeva saMbodhe: | evaM hi subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya dazAkuzalakarmapathaparivarjanam | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena adhimAna: parivarjayitavya: ? tathAhi sa na kaMciddharma samanupazyati, kuta: punaradhikaM yenAdhimaMsyate | evaM hi subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya adhimAnaparivarjanA | tatra kathaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena stambha: parivarjayitavya: ? tathA hi tadvastu na samanupazyati yatra stambhamutpAdayet | evaM hi subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya stambhaparivarjanA | tatra kathaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena viparyAsA: parivarjayitavyA: ? sarvavastUnAmanupalabdhitA- mupAdAya | evaM hi subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya viparyAsaparivarjanatA | tatra kathaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena vicikitsA parivarjayitavyA ? tathA hi saMdehApagatAn sarvadharmAn samanupazyati | evaM hi subhUte bodhisattvena mahAsattvena vicikitsA parivarjayitavyA | tatra kathaM subhUte bodhisattvena mahAsattvena rAgadveSamohAnAmadhivAsanA parivarjayitavyA ? tathA hi rAgadveSamohAnAM vastu na samanupazyati | evaM hi subhUte bodhisattvasya mahAsattvasya rAgadveSamohAnAmadhivAsanA | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena SaD dharmA: paripUrayitavyA: ? yaduta SaT pAramitA:-dAnapAramitA yAvatprajJApAramitA-imA: SaT pAramitA: paripUrayitavyA: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena SaD dharmA: parivarjayitavyA: ? yaduta zrAvakacittaM parivarjayitavyam | tatkasya heto: ? tathA hi naiSa mArgo bodhaye | pratyekabuddhacittaM pari- varjayitavyam | tatkasya heto: ? tathA hi naiSa mArgo bodhaye | paritasanAcittaM na kartavyam | @119 tatkasya heto: ? tathA hi naiSa mArgo bodhaye | yAcanakaM dRSTvA nAvalInacittamutpAdayitavyam | tatkasya heto: ? tathA hi naiSa mArgo bodhaye | sarvasvamapi parityajya na durmanasko bhavati | tatkasya heto: ? tathA hi naiSa mArgo bodhaye | yAcanakavikSepo na kartavya: | tatkasya heto: ? tathA hi naiSa mArgo bodhaye | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena AtmagrAho na kartavya: ? tatkasya heto: ? tathA hi atyantatayA AtmA na saMvidyate | evaM bodhisattvena mahAsattvena AtmagrAho na kartavya: | evaM sattvagrAho jIvagrAha: pudgalagrAho na kartavya: | tatkasya heto: ? tathA hi ete atyantatayA na saMvidyante | evaM sattvajIvapudgalagrAhA na kartavyA: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena ucchedagrAho na kartavya: ? tathA hi na kazciddharma ucchidyate | atyantatayA anutpannatvAt sarvadharmANAM noccheda: | evamucchedagrAho na kartavya: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena zAzvatagrAho na kartavya: ? tathA hi yo dharmo notpadyate sa na zAzvato bhavati | evaM zAzvatagrAho na kartavya: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena nimittasaMjJA notpAdayitavyA ? tathA hi atyantatayA saMklezo na saMvidyate | evaM nimittasaMjJA notpAdayitavyA | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena hetudRSTirna kartavyA ? tathA hi sa tAM dRSTiM na samanupazyati | evaM hetudRSTirna kartavyA | evaM skandheSu dhAtuSvAyataneSvabhinivezo na kartavya: | tathA hi te dharmA: svabhAvena na saMvidyante | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena traidhAtuke’bhinivezo na kartavya: ? tathA hi traidhAtukasvabhAvo na saMvidyate | evaM traidhAtuke’bhinivezo na kartavya: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena traidhAtuke’dhyavasAnaM na kartavyam ? tathA hi tadvastu nopalabhyate | evaM traidhAtuke’dhyavasAnaM na kartavyam | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena traidhAtuke Alayo na kartavya: ? tathA hi ni:svabhAvatvAt | evaM traidhAtuke Alayo na kartavya: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena buddhadharmasaMghanizrayo na kartavya: ? tathA hi na buddhadharmasaMghadRSTinizra- yAt buddhadharmasaMghadarzanam | evaM buddhadharmasaMghadRSTinizrayo na kartavya: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena zIladRSTinizray on a kartavya: ? tathA hi na zIladRSTinizrayAcchIlaparizuddhirbhavati | evaM zIladRSTinizrayo na kartavya: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena zUnyatAyAM vivAdo na kartavya: ? tathA hi sarvadharmA: svabhAvena zUnyA na zUnyatayA | evaM zUnyatAyAM vivAdo na kartavya: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena zUnyatAvirodho na kartavya: ? tathA hi sarvadharmA: zUnyA: | na zUnyatA zUnyatAM virodhayati | evaM zUnyatAyAM virodho’tra na kartavya: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena zUnyatA paripUrayitavyA ? svaMlakSaNazUnyatA- mupAdAya paripUrirbodhisattvasya mahAsattvasya zUnyatAparipUri: | evaM zUnyatAyAM vivAdo na kartavya: | tatraM katamA bodhisattvasya mahAsattvasya animittAsAkSAtkriyA ? yaduta sarvanimi- ttAnAmamanasikAratA | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya animittAsAkSAtkriyA | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya apraNihitajJAnam ? yat sarvatraidhAtuke cittasyApratiSThAnam | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya apraNihitajJAnam | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya @120 trimaNDalaparizuddhi: ? yaduta dazakuzalakarmapathaparizuddhi: | evaM bodhisattvasya mahAsattvasya trimaNDalaparizuddhi: | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena sarvasattveSu kRpAkaruNAparipUri: kartavyA ? yo mahAkaruNAyA: pratilAbha: | evaM bodhisattvena mahAsattvena sarvasattveSu kRpAkaruNAparipUri: kartavyA | tatra kathaM bodhisattvena mahAsattvena sarvasattvA nAvamantavyA: ? yaduta maitrIparipUryA | evaM bodhisattvena mahAsattvena sarvasattvA nAvamantavyA: | tatra kathaM bodhisattvasya mahAsattvasya samatAdarzanam ? yaduta anutkSepo’prakSepa: sarvadharmANAm | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya samatAdarzanam | tatra kathaM bodhisattvasya mahAsattvasya bhUtanayaprativedha: ? ya: sarvadharmANAmaprativedha: | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya bhUtanayaprativedha: | tatra kathaM bodhisattvasya mahAsattvasya anutpAdakSAnti: ? yA sarvadharmANAmanutpAdAya anirodhAya anabhisaMskArAya kSAnti: | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya anutpAdakSAnti: | tatra kiM bodhisattvasya mahAsattvasya anutpAdajJAnam ? yannAmarUpAnutpAdajJAnam | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya anutpAdajJAnam | tatra ko bodhisattvasya mahAsattvasya ekanayanirdeza: ? yA advayasamudAcAratA | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya ekanayanirdeza: | tatra kathaM bodhisattvasya mahAsattvasya kalpanAsamuddhAta: ? yA sarvadharmANAM kalpanA | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya kalpanAsamuddhAta: | tatra kathaM bodhisattvasya mahAsattvasya saMjJAdRSTivivarta: ? yA sarvazrAvakapratyekabuddhabhUme: saMjJAdRSTi- vivartanatA | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya saMjJAdRSTivivarta: | tatra katamo bodhisattvasya mahAsattvasya klezavivarta: ? ya: sarvavAsanAnusaMdhiklezotsarga: | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya klezavivarta: | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya zamathavipazyanAbhUmi: ? yA sarvAkArajJatA- jJAnam | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya zamathavipazyanAbhUmi: | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya dAntacittatA ? yA traidhAtuke’nabhirati: | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya dAnta- cittatA | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya apratihatajJAnam ? yo buddhacakSu:pratilambha: | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya apratihatajJAnam | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya anunayApasaraNajJatA ? yA SaDAyatanikA upekSA | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya anunayApa- saraNajJatA | tatra katamad bodhisattvasya mahAsattvasya yatrecchAkSetragamanam ? yadekabuddhakSetrAnna calati, sarvabuddhakSetreSu saMdRzyate, na cAsya buddhakSetrasaMjJotpadyate | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya yatrecchAkSetragamanam | tatra katamaM bodhisattvasya mahAsattvasya sarvatrAtmabhAvadarzanam ? yad yathAparSanmaNDale AtmabhAvadarzanam | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya sarvatrAtmabhAvadarzanam | tatra katamo bodhisattvasya mahAsattvasya sarvasattvacittacaritAnupraveza: ? yadekacittena sarvasattva- cittacaritajJAnam | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya sarvasattvacittacaritAnupraveza: | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya abhijJAvikrIDitA ? yAbhirabhijJAbhirvikrIDamAno buddhakSetrA- dbuddhakSetraM saMkrAmati buddhadarzanAya, na ca buddhasaMjJo bhavati | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya @121 abhijJAvikrIDanA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya yathAdRSTabuddhakSetrapariniSpAdanatA ? yA trisAhasralokadhAtvIzvaracakravartimUrtisthitasya sarvalokadhAtuparityAgasya amanyanatA | iyaM bodhisattvasya mahAsaMttvasya yathAdRSTabuddhakSetrapariniSpAdanatA | tatra kamatA bodhisattvasya mahAsattvasya buddhaparyupAsanatA ? yA buddhaparyupAsanatA sarvasattvAnugrahaM prati | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya buddhaparyupAsanatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya buddhakAyayathAbhUtapratyavekSaNatA ? yA dharmakAyayathAbhUtapratyavekSaNatA | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya buddhakAyayathAbhUtapratyavekSaNatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya indriyaparAparajJAnatA ? yA dazasu baleSu sthitvA sarvasattvAnAmindriyaparipUriprajJAjJAnatA | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya indriyaparAparajJAnatA | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya buddhakSetraparizodhanatA ? yA sarvasattvacittaparizodhanatA | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya buddhakSetraparizodhanatA | tatra katamo bodhisattvasya mahAsattvasya mAyopamasamAdhi: ? yatra samAdhau sthitvA sarvA: kriyA: karoti, na cAsya cittapracAro bhavati | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya mAyopamasamAdhi: | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya abhIkSNasamApatti: ? yo bodhisattvasya mahAsattvasya vipAkaja: samAdhi: | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya abhIkSNasamApatti: | tatra katamo bodhisattvasya mahAsattvasya saMcintyAtmabhAvaparigraha: ? yad bodhisattvo mahAsattvo yathA yathA sattvAnAM kuzalamUlapari- niSpattirbhavati tathA tathA saMcintayA AtmabhAvaM parigRhNAti | ayaM bodhisattvasya mahAsattvasya saMcintyAtmabhAvaparigraha: | tatra katamaM bodhisattvasya mahAsattvasyAnantapraNidhAnam ? yadbodhi- sattvo mahAsattva: SaNNAM pAramitAnAM paripUrNatvAdyathA yathA praNidhiM praNidadhAti, tathA tathA samRdhyate | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya anantapraNidhAnam | tatra katamaM bodhisattvasya mahAsattvasya sarvasattvarutajJAnam ? yadbodhisattvo mahAsattvo niruktipratisaMvidA devAdInAM rutaM pratisaMvidhyati | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya sarvasattvarutajJAnam | tatra katamaM bodhisattvasya mahAsattvasya paripUrNapratibhAnam ? yadbodhisattvo mahAsattva: pratibhAnapratisaMvidA paripUrNapratibhAnanirdezajJAnaM pratividhyati | idaM bodhisattvasya mahAsattvasya paripUrNapratibhAnam | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya garbhAvakrAntisaMpat ? iha bodhisattvo mahAsattva: sarvAsu jAtiSu upapAduka upapadyate | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya garbhAvakrAntisaMpat | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya kulasaMpat ? | yadbodhisattvo mahAsattva: kSatriyamahA- zAlakuleSu brAhmaNamahAzAlakuleSu vA pratyAjAyate | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya kulasaMpat | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya gotrasaMpat ? yadbodhisattvo mahAsattvo yasmAdgotrAtpUrvakA bodhisattvA abhUvaMratatra gotre pratyAjAyate | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya gotrasaMpat | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya parivArasaMpat ? yadbodhisattvo mahAsattvo bodhau sattvAn pratiSThApya bodhisattvaparihAra evaM bhavati | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya parivArasaMpat | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya janmasaMpat ? yajjAtamAtra eva @122 bodhisattvo mahAsattva: sarvalokadhAtUnavabhAsena spharati, tAMzca sarvAn SaDvikrAraM kampayati | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya janmasaMpat | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya abhiniSkramaNasaMpat ? | yadbodhisattvo mahAsattva: pravrajito’nekai: sattvakoTIniyutazatasahasrai: sArdhamabhiniSkrAmati gRhAt | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya abhiniSkramaNasaMpat | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya bodhivRkSavyUhasaMpat ? yadbodhisattvasya mahAsattvasya bodhi- vRkSasya mUlaM sauvarNa bhavati, skandho vaidUryamayo bhavati, sarvaratnamayA: zAkhA:, patrANi sarvaratnamayAni, tasya vRkSasya puSpagandho’vabhAsazca anantAn lokadhAtUnavabhAsena spharati | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya vRkSavyUhasaMpat | tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya sarvaguNaparipUrisaMpat ? yA bodhisattvasya mahAsattvasya sattvaparipAkena buddhakSetraparizuddhi: | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya sarvaguNaparipUrisaMpat || tatra kathaM bodhisattvo mahAsattvo dazamyAM bhUmau sthita: saMstathAgata eveti vaktavya: ? yadA bodhisattvasya mahAsattvasya daza pAramitA: paripUrNA bhavanti, yAvadaSTAdazAveNikA buddhadharmA paripUrNA bhavanti, sarvAkArajJatAjJAnaM ca sarvavAsanAnusaMdhiklezaprahANaM bhavati, mahAkaruNA ca sarvabuddhadharmA: paripUrNA bhavanti | evaM hi subhUte bodhisattvo mahAsattvo dazamyA punarbodhisattvabhUme: paraM tathAgata eveti vaktavya:|| tatra katamA bodhisattvasya mahAsattvasya daza bhUmaya: ? yadbodhisattvo mahAsattva upAya- kauzalyena sarvAsu pAramitAsu caran saptatriMzadbodhipakSeSu dharmeSu zikSito’pramANadhyAnArUpya- samApattiSu caran dazatathAgatabalapratisaMvitsu aSTAdazAveNikeSu buddhadharmeSu caran gotrabhUmi- maSTamakabhUmidarzanabhUmitanubhUmiM vItarAgabhUmiM kRtAvibhUmiM zrAvakabhUmiM pratyekabuddhabhUmiM bodhisattvabhUmiM bodhisattvo mahAsattvo’tikramya etA nava bhUmIratikramya buddhabhUmau pratiSThate | iyaM bodhisattvasya mahAsattvasya dazamI bhUmi: | evaM hi subhUte bodhisattvo mahAsattvo mahAyAnasaMprasthito bhavati || iti bhUmisaMbhAra: || @123 tRtIyaM pariziSTam | AryAsaGgaviracitA bodhisattvabhUmi: | vi{1 ##According to## guGavarman, ##this section is called## bodhibhUmyutpatti- paTala.}hArapaTalam | uddAnam-gotraM tathAdhimuktizca pramudito’dhizIlamadhicittaM traya: prajJA dve Animitte sAbhogazca anAbhogazca pratisaMvidazca paramazca syAt tathAgatottamo vihAra: || evaM gotrasaMpadamupAdAya yathoktAyAM bodhisattvazikSAyAM zikSamANAnAM yathokteSu ca bodhi- sattvaliGgeSu saMdRzyamAnAnAM bodhisattvapakSyaprayogeSu ca samyakprayuktAnAM bodhisattvAdhyAzayAMzca yathoktAn vizodhayatAM bodhisattvAnAM samAsato dvAdaza bodhisattvavihArA bhavanti, yairbodhi- sattvavihArai: sarvA bodhisattvacaryA: saMgRhItA veditavyA: | trayodazazca tathAgatavihAro yo’sya bhavatyabhisaMbodherniruttaro vihAra: || tatra dvAdaza bodhisattvavihArA: katame ? gotra{1. ##According to Gunavarman,this section is called## bodhibhUmyutpatti- paTala.}vihAra: | a{2.pratiSThAyoga ##is the name of a Section of the entire work.##} dhimukticaryAvihAra: | pramu{3.##Huen Tsang seems to read## apratisaMkhyAnata:.}ditavihAra: | adhi{4}zIlavihAra: | adhicitta{5}vihAra: | {6-8}adhiprajJA vihArAstraya:-bodhi- pakSapratisaMyukta:, satyapratisaMyukta:, pratItyasamutpAdapravRttinivRttipratisaMyuktazca iti | yena sa bodhisattvastattvaM pazyati, yacca tattvaM pazyati, tasya ca tattvasyAjJAnAdyathA pravRttirdu:khasya, jJAnAcca punarapravRttirdu:khasya bhavati sattvAnAm, tadetadbodhisattvasya tribhirmukhai: prajJayA vyavacArayatastrayo’dhiprajJAvihArA bhavanti | sA{9}bhisaMskAra: sAbhoganizchidramArgavAhano nirnimitto vihAra: | a{10}nabhisaMskAro’nAbhogamArgavAhano nirnimitta eva vihAra: | pra{11}ti- saMvidvihAra: | para{12}mazca pariniSpanno bodhisattvavihAra: | ime te dvAdazavidhA bodhisattvAnAM bodhisattvavihArA: | eSAM sarvavihArasaMgraha: sarvabodhisattvacaryAsaMgraho bhavati | tAthA{13}gata: punarvihAro ya: sarvabodhisattvavihArasamatikrAnto’bhisaMbuddhabodhervihAra:, tatra tAthAgatasya pazcimasya vihArasya pra{2.pratiSThAyoga ##is the name of a Section of the entire work.##} tiSThAyogasthAne pazcime sAkalyena nirdezo bhaviSyati | dvAdazAnAM punarbodhisattvAnAM vihArANAM yathA vyavasthAnaM bhaviSyati tathA nirdekSyAmi || (1)katamazca bodhisattvasya gotravihAra: ? kathaM ca bodhisattvo gotrastho viharati ? iha bodhisattvo gotravihArI prakRtibhadrasaMtAnatayA prakRtyA bodhisattvaguNairbodhisattvArhai: kuzalairdharmai: samanvAgato bhavati | tatsamudAcAre ca saMdRzyate prakRtibhadratayaiva na haThayogena | tasminM kuzale pravartate | api tu pra{3.##Huen Tsang seems to read## apratisaMkhyAnata:.} tisaMkhyAnata: sAnugraha: saMbhRto (saMvRto) bhavati | sarveSAM ca buddhadharmANAM gotravihArI bodhisattvo bIjadharo bhavati | sarvabuddhadharmANAmasya sarva- bIjAnyAtmabhAvagatAnyAzrayagatAni vidyante | audArikamalavigatazca bodhisattvo gotravihArI bhavati | abhavya: sa tadrUpaM saMklezaparyavasthAnaM saMmukhIkartuM yena paryavasthAnena paryavasthito’nya- @124 tamadAnantaryakarma samudAcaret, kuzalamUlAni vA samucchindyAt | yazca vidhirgotrasthasya gotra{1.##Chapter I.##}paTale nirdiSTa:, sa gotravihAriNo bodhisattvasya vistareNa veditavya: | ityayamucyate bodhi- sattvasya gotravihAra: || (2)tatra katamo bodhisattvasyAdhimukticaryAvihAra: ? iha bodhisattvasya prathamaM cittotpAdamupAdAya azuddhAdhyAzayasya yA kAcidbodhisattvacaryA, ayamasya adhimukticaryA- vihAra ityucyate | tatra gotravihArI bodhisattvastadanyeSAM sarveSAM bodhisattvavihArANAmekAdazAnAM tAthAgatasya ca vihArasya hetumAtre vartate | hetuparigraheNa tu tena kazcittadanyo bodhisattva- vihAra A{2.##C## nArabdho.}rabdho bhavati na pratilabdho n avizodhita:, kuta: punastAthAgatavihAra: | adhi- mukticaryAvihAriNA punarbodhisattvena sarve bodhisattvavihArAstAthAgatazca vihAra ArabdhA bhavanti, na tu pratilabdhA na vizodhitA: | sa eva tvadhimukticaryAvihAra: pratilabdho bhavati | tasyaiva cAyaM vizuddhaye pratipanna: | adhimukticaryAvihAre parizuddhe pramuditavihAraM pUrvArabdhameva pratilabhate | tasyaiva ca vizuddhaye pratipanna: | pramuditavihAre parizuddhe adhizIla- vihAraM pUrvArabdhameva pratilabhate, tasyaiva ca vizuddhaye pratipanno bhavati | evaM vistareNa yAvatparama: pariniSpanno bodhisattvavihAro veditavya: | parame pariniSpanne bodhisattvavihAre parizuddhe anantaraM pUrvArabdhasya tAthAgatasya vihArasya sakRtpratilambho vizuddhizca veditavyA | idaM tAthAgatavihAre bodhisattvavihArebhyo vizeSaNaM veditavyam || (3)tatra katamo bodhisattvasya pramuditavihAra: ? ya: zuddhAdhyAzayasya bodhi- sattvasya vihAra: || (4)tatra katamo bodhisattvasyAdhizIlavihAra: ? yo’dhyAzayazuddhinidAnena prakRti- zIlena saMyuktasya vihAra: || (5)tatra katamo bodhisattvasyAdhicittavihAra: ? yo’dhizIlavihAravizuddhi- nidAnato laukikadhyAnasamAdhisamApattibhirvihAra: || (6)tatra katamo bodhisattvasya bodhipakSapratisaMyukto’dhiprajJavihAra: ? yo laukikaM jJAnavizuddhisaMnizrayabhUtaM samAdhiM nizritya satyAvabodhAya samyaksmRtyupasthAnAdInAM sapta- triMzadbodhipakSyANAM dharmANAM pravicayavihAra: || (7)tatra katamo bodhisattvasya satyapratisaMyukto’dhiprajJavihAra: ? yo bodhipakSa- pravicayaM nizritya yathAvat satyAvabodhavihAra: || (8)tatra katamo bodhisattvasya pratItyasamutpAdapravRttinivRttipratisaMyukto’dhiprajJa- vihAra: ? yastameva satyAvabodhamadhipatiM kRtvA tajjJAnAtmahetukadu:khapravicayaprabhAvita:, tajjJAnAcca sahetukadu:khanirodhapravicayaprabhAvito vihAra: || @125 (9)tatra katamo bodhisattvAnAM sAbhisaMskAra: sAbhogo nirnimitto vihAra: ? yastameva trividhamapyadhiprajJavihAramadhipatiM kRtvA abhisaMskAreNAbhogena nizchidraniranta: sarvadharmeSu tathA nirvikalpa: prajJAbhAvanAsabhAgato vihAra: || (10)tatra katamo bodhisattvAnAmanabhisaMskAro’nAbhogo nirnimitto vihAra: ? yastasyaiva pUrvakasya nirnimittasya vihArasya bhAvanAbAhulyAt svarasenaiva nizchidranirantaravAhi- mArgAnugato vihAra: || (11)tatra katamo bodhisattvAnAM pratisaMvidvihAra: ? yastameva suparizuddhaM nizcalaM prajJAsamAdhiM nizritya mahAmativaipulyamanuprAptasya pareSAM dharmasamAkhyAtAnuttaryamArabhya dharmANAM paryAyArthanirvacanaprabhedapravicayavihAra: || (12)tatra katamo bodhisattvasya paramo vihAra: ? yatra sthito bodhisattvo bodhisattvamArganiSThAgato’nuttarAyAM samyaksaMbodhau mahAdharmAbhiSekaprApta ekajAtipratibaddho vA bhavati caramabhaviko vA, yasya vihArasyAnantaraM sahitamevAnuttarAM samyaksaMbodhimabhisaMbudhya sarvabuddhakAryaM karoti || tatrAdhimukticaryAvihAre bodhisattvo bodhisattvabhAvanAyAM parIttakArI bhavati chidrakArI aniyatakArI punarlAbhaparihANita: | pramuditavihAre bodhisattvastasyAmeva bodhisattvabhAvanAyAM vipulakArI bhavatyacchidrakArI niyatakArI yathApratilabdhAparihANita: | yathA pramuditavihAre, evaM yAvat triSvadhiprajJavihAreSu | prathamaM nirnimittaM vihAramupAdAya yAvatparamAdbodhisattva- vihArAdbodhisattvo bodhisattvabhAvanAyAmapramANakArI bhavatyacchidrakArI niyatakArI ca | tatrAdhi- mukticaryAvihAre bodhisattvanirnimittabhAvanAyA: samArambho veditavya: | pramuditavihAre’dhi- zIlAdhicittAdhiprajJavihAreSu tasyA bodhisattvanirnimittabhAvanAyA: pratilambho veditavya: | prathame’nimittavihAre samudAgama:, dvitIye’nimittavihAre bodhisattvasya nirnimittabhAvanAyA: parizuddhirveditavyA | pratisaMvidvihAre parame ca vihAre tasyA eva bodhisattvanirnimitta- bhAvanAyA: phalapratyanubhavanatA veditavyA || adhimukticaryAvihAre vartamAnasya bodhisattvasya ke AkArA:, kAni liGgAni, kAni nimittAni bhavanti ? adhimukticaryAvihAre vartamAno bodhisattva: pratisaMkhyAnabaliko bhavati | bodhisattvakRtyaprayogeSu pratisaMkhyAya prajJayA prayujyate, na tu prakRtyA tanmayatayA | dRDhAyA avivartyAyA bodhisattvabhAvanAyA alAbhI bhavati | yathA bhAvanAyA:, evaM bhAvanAphalasya vividhAnAM pratisaMkdibhijJAvimokSasamAdhisamApattInAm | paJca ca bhayAnyasamatikrAnto bhavati- AjIvikAbhayam, azlokabhayam, maraNabhayam, durgatibhayam, parSacchAradyabhayaM ca | pratisaMkhyAya ca sattvArtheSu prayujyate na prakRtyanukampAprematayA | ekadA ca sattveSu mithyApi pratipadyate kAyena vAcA manasA | ekadA viSaye’dhyavasito bhavati | ekadA AgRhItapariSkAratAyAmapi @126 saMdRzyate | zraddhAgAmI ca bhavati pareSAM buddhabodhisattvAnAm, na tu pratyAtmaM tattvajJo bhavati yaduta tathAgataM vA Arabhya dharmaM vA saMghaM vA tattvArthaM vA buddhabodhisattvaprabhAvaM vA hetuM vA phalaM vA prAptavyaM vA arthaM prApya upAyaM vA gocaraM vA | parIttena ca zrutamasaMcintAmayena jJAnena samanvAgato bhavati nApramANena | tadapi cAsyaikadA saMpramuSyate | saMpramoSadharmazca bhavati | du:khayA ca dhandhAbhijJayA bodhisattvapratipadA samanvAgato bhavati | na ca tIvracchando bhavati mahAbodhAvuttaptavIryo gambhIrasusaMniviSTaprasAda: | triSu ca sthAneSu muSitasmRtirbhavati viSayeSu manApAmanApeSu rUpazabdagandharasaspraSTavyadharmeSvekadA viparyastacittatayA | upapattau tatratatrAtmabhAvAntare pratyAjAtasya pUrvakAtmabhAvavismaraNAt | uddiSTAnAmudgRhItAnAM dharmANAM cirakRtacirabhASitasya caikadA vismaraNAt | evameSa triSu sthAneSu muSitasmRtirbhavati | ekadA ca medhAvI bhavati dharmANAmudgrahaNArthapravezasamartha:, ekadA na tathA | ekadA smRtimAn bhavati, ekadA muSitasmRtijAtIya: | na ca sattvAnAM yathAvadvinayopAyAbhijJo bhavati, nApyAtmano buddhadharmAbhinirhAropAyAbhijJa: | haThena ca pareSAM dharmaM dezayati, avavAdA- nuzAsanIM vA pravartayati | sA cAsya haThena pravartitA na yathAbhUtamAjJAya | ekadA vandhyo bhavati, ekadA cAvandhyo rAtrikSiptAnAmiva zarANAM yarDcchAsiddhitAmupAdAya | ekadA ca cittamapyutpAditaM mahAbodhAdutsRjati | ekadA bodhisattvazIlasaMvarasamAdAnAnnivartate notsahate vA | ekadA sattvArthakriyAprayukto’pi khedamantarA kRtvA tasmAt sattvArthakriyA- prayogAt pratinivartate | AzayatazcAtmana: sukhakAmo bhavati, pratisaMkhyAya ca parasukhakAma: | bodhisattvaskhaliteSu ca prajJAbahulo bhavati na tu parijJAya, parijJAyAzeSaprahANaM vA puna: puna: skhalitAdhyAcAratayA | ekadA neyazca bhavatyasmAdbodhisattvapiTakadharmavinayAt | ekadA gambhIrAmudArAM (dharmadezanAM) zrutvA uttrasyati | bhavati cAsya cetaso vikampitatvaM vimati: saMdehazca | sarveNa ca sarvaM mahAkaruNAsamudAcAravirahito bhavati sattveSu | alpena ca hitasukhopasaMhAreNa sattveSu pratyupasthito bhavati na vipulenA- prameyeNa ca | sarvAsu paripUrNAsu yathAnirdiSTAsu bodhisattvazikSAsu zikSate, na ca sarvai: paripUrNairyathAnirdiSTairbodhisattvaliGgai: samanvAgato bhavati | na ca sarveSu yathAnirdiSTeSu bodhisattvapakSaprayogeSu paripUrNeSu saMdRzyate | dUre cAnuttarAyA: samyaksaMbodherAtmAnaM pratyeti, na ca tathA nirvANe’syAdhyAzaya: saMniviSTo bhavati yathA saMsArasaMsRtau | uttaptairacalaizca kuzalairbodhipakSyairdharmairasamanvAgato bhavati | itImAnyevaM- bhAgIyAni liGgAni nimittAni, ime AkArA adhimukticaryAvihAre vartamAnasya bodhisattvasya veditavyA: | adhimukticaryAvihAre mRdvyAM kSAntyAM (dazavihArAvasthA)vartamAnasya bodhisattvasya eSAM yathAnirdiSTAnAmAkAraliGganimittAnAmadhimAtratA veditavyA | madhyAyAM kSAntau (dazacaryAvasthA)vartamAnasya eSAmAkAraliGganimittAnAM mRdutA tanutvaM veditavyam | adhimAtrAyAM (dazpariNAmanAvasthA) eva kSAntau vartamAnasya eSAM cAkAraliGganimittAnA- @127 mazeSaprahANAnattaraM ca pramuditavihArapravezo bodhisattvasya veditavya: | pratilambhayogena tasyAsya pramuditavihAriNa: ete ca sarvadharmA: sarveNa sarvaM na bhavanti ye’dhimukticaryAvihAriNa AkhyAtA: | etadviparyayeNa ca sarve zukladharmA: saMvidyante yairayaM samanvAgato bodhisattva: zuddhAdhyAzaya ityucyate | kiMcApi adhimukticaryAvihAre’pi vartamAnasya bodhisattvasya mRdumadhyAdhi- mAtrayogena uttarottarA zuddhiradhimokSasyAsti | na tvasAvadhyAzayazuddhirityucyate | tatkasya heto: ? tathA so’dhimokSa ebhiranekavidhairupaklezairupakliSTa: pravartate | pramuditavihArasthitasya tu bodhisattvasya sarveSAmeSAmadhimokSopaklezAnAM prahANAnnirupakleza: zuddho’dhimokSa: pravartate || tatra pramuditavihAre vartamAnasya bodhisattvasya ke AkArA:, kAni liGgAni, kAni nimittAni veditavyAni ? iha bodhisattvo’dhimukticaryAvihArAtpramuditavihAramanupravizan pUrvakaM ca bodhisattvapraNidhAnamanuttarAyAM samyaksaMbodhAvasupratividdhabodhyasupratividdhabodhyupAyaM yadbhUyasA parapratyayagAmyasunizcitaM prahAya anyadabhinavaM SaDbhirAkArai: suvinizcitaM pratyAtmaM bhAvanAmayaM bodhisattvapraNidhAnamutpAdayati, sarvaM tadanyazuklapraNidhAnasamatikrAntamatulya- masAdhAraNaphalaM laukikaM ca tatsarvalokaviSayasamatikrAntaM ca sarvasattvadu:khaparitrANAnugatatvAt sarvazrAvakapratyekabuddhAsAdhAraNam | ekakSaNamAtramutpanne’pi tasmin praNidhAne dharmaprakRti: sA tAdRzI yA aprameyazukladharmeSTaphalA bhavati bodhisattvAnAm | nirvikAraM ca tatpraNidhAna- makSayam, nAsya pratilabdhasya kathaMcit paryAyeNa parihANiranyathAbhAvo vopalabhyate | vizeSa- bhAgIyaM tadaparAntakoTipatitaM mahAbodhiniSThaM tatpunaretat suvinizcitaM bodhisattvapraNidhAnaM cittotpAda ityucyate || sa punareSa cittotpAdo bodhisattvasya samAsatazcaturbhirAkArairveditavya: | Adita eva tAvat kIdRzAnAM bodhisattvAnAM taccittamutpadyate | kiM cAlambyotpadyate | kIdRzaM ca kiM- lakSaNaM kenAtmanotpadyate | utpanne ca tasmiMzca citte kAnuzaMsA bhavatItyebhizcaturbhirAkArai: sa cittotpAdo veditavya: | adhimukticaryAvihAre sarvAkAramupacitakuzalamUlAnAM samAsata: samyagbodhisattvacaryAniyatAnAM bodhisattvAnAM taccittamutpadyate | AyatyAM samyagAzu sarvabodhi- saMbhAraparipUriM sarvabodhisattvasattvArthakriyAparipUrimanuttarasamyaksaMbodhiM sarvAkArasarvabuddhadharma- paripUriM buddhakAryakriyAparipUriM ca samAsata AlambanIkRtya bodhisattvAnAM cittamutpadyate | samyagAzu ca sarvAkArasarvabodhisaMbhArAnukUlaM sattveSu sarvAkArabodhisattvakRtyAnukUlamanuttara- samyaksaMbodhisvayaMbhUjJAnapratilambhAnukUlaM sarvAkArabuddhakRtyakaraNAnukUlaM taccittamutpadyate | tasya cittasyotpAdAdbodhisattvo’tikrAnto bhavati bAlabodhisattvapRthagjanabhUmim | avakrAnto bhavati bodhisattvaniyAmam | jAto bhavati tathAgatakule | tathAgatasyaurasa: putro bhavati | niyataM saMbodhiparAyaNastathAgatavaMzaniyato bhavati | sa ca tathAbhUto’vetyaprasAdaprApta: prAmodyabahulo bhavati | asaMrambhAvihiMsAkrodhabahula: | pareSAM sarvAkArAM bodhisattvasattvArthakriyAM sarvAkArAM bodhi- saMbhAraparipUriM sarvAkArAM bodhiM buddhadharmAMzca buddhakRtyadhiSThAnaM ca zuddhenAdhya zayenAlambanIkurvan @128 adhimucyamAno’vataran etaddharmAzusamudAgamAnukUlatAM cAtmana: saMpazyati, pratyavagacchan prAmodya- bahulazca bhavati | kuzalenodAreNa naiSkramyopasaMhitena nirAmiSeNApratisamena kAyacittAnugrAha- keNa prAmodyena uttaptairasamai: kuzalairdharmai: samanvAgata:, AsannIbhUtazcAnuttarAMyA: samyaksaMbodhe:, vizuddhazca me’dhyAzayo mahAmahAbodhau, sarvANi ca me bhayAnyapagatAnItyato’pi prAmodyabahulo bhavati | tathA hyasya suvinizcitApAditacittasya bodhisattvasya paJca bhayAni prahINAni bhavanti | suparibhAvitanairAtmyajJAnasya AtmasaMjJA tAvanna pravartate, kuta: punarAtmasneho vA upakArasneho vA bhaviSyati | ato’sya AjIvikAbhayaM na bhavati | peyAlaM... | sa evaM sarvabhayApagata: sarvagambhIranirdezatrAsApagata: sarvocchrayamAnastambhApagata: sarvaparopakAraviprati- pattiSu dveSApagata: sarvalokAmiSaharSApagata: | akliSTatvAdanupahatena suzodhitatvAdaprakRtenAzayena sarvakuzaladharmasamudAgamAya | dRSTe ca dharme sarvAkAraM bodhisattvavIryamArabhate zraddhAdhipatitAM pUrvaMgamAM kRtvA | AyatyAM ca yAni tAni pUrvanirdiSTAni bodhipakSapaTale daza mahApraNidhAnAni, tAnyasmin pramuditavihAre’bhinirharatyAzayazuddhitAmupAdAya | agryasattvadakSiNIyazAstR- dharmasvAmipUjAyai mahApraNidhAnam | tatpraNItasaddharmasaMdhAraNAya dvitIyam | anupUrvasaddharmapravarta- nAya tRtIyam | tadanukUlaM bodhisattvacaryAcaraNatAyai caturtham | tadbhAjanasattvaparipAcanatAyai paJcamam | buddhakSetreSUpapattitathAgatadarzanaparyupAsanasaddharmazravaNatAyai SaSTham | svabuddhakSetrapari- zodhanatAyai saptamam | bodhisattvaizca sahaikAzayaprayogatAyai aSTamam | sarvasattvArthakriyAmoghatAyai navamam | anuttarasamyaksaMbodhyabhisaMbodhanatAyai buddhakRtyakaraNatAyai dazamaM mahApraNidhAnamabhi- nirharati | paraM paraM sa sattvadhAturanupacchedavad lokadharmAnupacchedavadeSAM me mahApraNidhAnAnAM janmani janmani yAvadbodhiparyantagamanAdavigamazca asaMpramoSazca avisaMyogazca syAditi samya- kcittaM praNidadhAti | pUrvakaM praNidhAtavye’rthe praNidhAnam |…etAnyeva mahApraNidhAnAni pramukhAni kRtvA tasya bodhisattvasya daza praNidhAnAsaMkhyeyazatasahasrANyutpadyante samyakpraNi- dhAnAnAm | tasyaivamAyatyAM ca praNidhAnavato dRSTe ca dharma ArabdhavIryasya daza vihArapari- zodhakA dharmA: pramuditavihAraparizuddhaye saMvartante | sarvabuddhadharmAnabhizraddadhAti | pratItyasamu- pAdayogena kevalaM sattvAnAM du:khaskandhasamudAgamaM pazyata: karuNA | mayaite sattvA asmA- tkevalAd du:khaskandhAdvimocayitavyA iti saMpazyato maitre# | sarvadu:khaparitrANAbhiprAyasyAtma- nirapekSatA | nirupekSasya sattveSvAdhyAtmikabAhyavastuparityAga: | paratazca teSAmeva sattvAnAmarthe laukikalokottaradharmaparigaveSiNo’kheda: | akhinnasya ca sarvazAstrajJAnasamudAgamavizuddhibhi: zAstrajJatA | zAstrajJAnasya hInamadhyaviziSTeSu sattveSu yathAyogapratipattilokajJaMtA | teSveva ca prayogeSu kIlamAtrAdi caryAmArabhy hrIkyApatrApyatA | teSveva prayogeSvapratyudAvartanatayA dhRtibalAdhAnatA | lAbhasatkArapratipattibhyAM ca tathAgatapUjopasthAnatA || ime daza dharmA vihAraparizuddhaye saMvartante-yaduta zraddhA karuNA maitre# tyAgo’kheda: zAstrajJatA lokajJatA hrIkyApatrApyatA dhRtibalAdhAnatA tathAgatapUjopasthAnatA ca | sa ca @129 bodhisattva etAMzca dharmAn samAdAya vartate bahulIkaroti, tadanyeSAM ca navAnAmadhizIlAdInAM bodhisattvavihArANAM sarvAkAramArgaguNadoSAn paryeSate buddhabodhisattvAnAmantikAt | tadabhijJazca sukhamavipranaSTamArga:...AkarapratilambhaniSyandanimitta: | evaM ca sarvAkArAn vihArAnA- kramya mahAbodhimadhigacchati, mahAsattvasArthaM ca saMsArakAntAra (durgAd) uttArayati | yairAkArai: pravizati, sa praveza: | ya: praveza: sa pratilambha: | praviSTasya yA mahAphalAnuzaMsA- niSpatti: samudAgamazca, sa niSyando veditavya: | tasya asmin vihAre vyavasthitasya dvAbhyAM kAraNAbhyAM bahavo buddhA AbhAsamAgacchanti darzanasya | ye ca zrutA bhavanti bodhisattvapiTake, ye ca cetasAdhimuktA bhavanti dazasu dikSu nAnAnAmasu lokadhAtuSu nAnAnAmAstathAgatA iti, tAnaudArikaprasAdasahagatena cetasA darzanAyAyAcate | tasya tathAbhUtasya Rdhyatyeva sA yAcanA | idamekaM kAraNam | evaM ca cittaM praNidadhAti-yatra buddhotpAdastatra me janma bhavediti | tasya tathAbhUtasya Rdhyatyeva tatpraNidhAnam | sa evamaudArikaprasAdadarzanatayA praNidhAnabalatayA ca tAn tathAgatAn dRSTvA sarvAkArAM pUjAM sukhopadhAnatAmupasaMharati, yathAzakti yathAbalaM saMghasaMmAnanAM (ca karoti) | teSAM ca tathAgatAnAmantikAddharmaM zRNoti udgRhNAti dhArayati, dharmAnudharmapratipattyA ca saMpAdayati | tAni ca kuzalamUlAni mahAbodhau pariNAmayati | caturbhizca saMgrahavastubhi: sattvAn paripAcayati | tasya ebhistribhirvizuddhi- kAraNaistAni kuzalamUlAni (yathA) bhUyasyA mAtrayA vizuddhyanti tathAgatasaMghadharmapUjApari- grahaMatayA, saMgrahavastubhi: sattvaparipAcanatayA, kuzalamUlAnAM bodhipariNAmanatayA ca yAvadanekAni kalpakoTIniyutazatasahasrANi | tadyathA suvarNaM prakRtisthaM yathA yathAgnau prakSipyate dakSeNa karmakAreNa, tathA tathA vizuddhataratAM gacchati | evamasyAzayazuddhasya bodhi- sattvasya tAni kuzalamUlAni tairvizuddhikAraNairvizuddhataratAM gacchanti | tatrasthazca asAvupapattito yadbhUyasA cakravartI bhavati, janmani janmani jambUdvIpezvara: sarvamAtsaryamalApagata: sattvAnAM mAtsaryavinayanatAyai | yacca kiMciccaturbhi: saMgrahavastubhi: karmArabhate, tatsarvamavirahitaM ratna- sarvAkArabodhisamudAgamamanaskArai: | kaccidahaM sarvasattvAnAmagrya: sarvArthapratizaraNo bhaveyamityA- kAGkSazca tadrUpaM vIryamArabhate yatsarvagRhakalatrabhogAnutsRjya tathAgatazAsane pravrajya ekakSaNalava- muhUrtena zataM bodhisattvasamAdhInAM samApadyate | tathAgatazataM nAnAbuddhakSetreSu divyena cakSuSA pazyati | teSAM ca nirmitAdhiSThAnaM bodhisattvAdhiSThAnaM ca jAnAti | lokadhAtuzataM ca kampayati | tathA kAyenAkramate, AbhayA spharitvA pareSAmupadarzayati | vineyasattvazataM nirmitazatena paripAcayati | kalpazatamapyAkAGkSamANa: sthAnamadhitiSThati | kalpazataM ca pUrvAntAparAntato jJAnadarzanena pravizati | dharmamukhazataM ca pravicinoti skandhadhAtvAyatanA- dikAnAM dharmamukhAnAm | kAyazataM ca nirmimIte, kAyaM kAyaM ca bodhisattvazataparivAramA- darzayati | ata: paraM praNidhAnabalena apramANA prabhAvavikurvaNA bodhisattvAnAM veditavyA asmin pramuditavihAre sthitAnAm | praNidhAnabalikA hi te praNidhAnavizeSairvikurvanti | teSAM dazabhU. 17 @130 samyakpraNidhAnAnAM na sukaraM saMkhyA kartuM yAvat kalpakoTinayutazatasahasrai: | evamayaM bodhisattvAnAM pramuditavihAra: suvinizcitatazcaturAkAracittotpAdata: samyakpraNidhAnavIryA- rambhAbhinirhArato vihAraparizodhanatastadanyavihAravyutpattita: kuzalamUlaparirzodhanata: utpattita: prabhAvatazca samAsanirdezato veditavya: | vistaranirdezata: punaryathAsUtrameva dazabhUmike pramudita- bhUminirdezamArabhya | yAzca dazabhUmike sUtre daza bodhisattvabhUmaya:, ta iha bodhisattva- piTakamAtRkAnirdezadazabodhisattvavihArA yathAkramaM pramuditavihAramupAdAya yAvatparamavihArA- dveditavyA: | tatra bodhisattvAnAM parigrAhyArthena bhUmirityucyate | upabhogavAsArthena punarvihAra ityucyate || tatra katame bodhisattvAnAmadhizIlavihArasyAkArA:, kAni liGgAni,kAni nimittAni veditavyAni ? iha bodhisattvena dazAkAreNa cittAzayenAzayazuddhi: pratilabdhA bhavati | sarvAcAryagurudakSiNIyAvisaMvAdanAdhyAzaya:, sahadhArmikabodhisattvasauratyasukhasaMvAsAzaya:, sarva- klezopaklezamArakarmAbhibhavasvacittavazavartanAzaya:, sarvasaMskAreSu doSAzaya:, nirvANe’nuzaMsAzaya:, kuzalAnAM bodhipakSyANAM dharmANAM bhAvanAsAtatyAzaya:, teSAmeva bhAvanAnukUlatayA prAvivekyA- zaya:, sarvalokAmiSasamucchra(ya)lAbhasatkAranirapekSAzaya:, hInayAnamapahAya mahAyAnAdhigamA- zaya:, sarvasattvasarvArthakaraNAzayazca | itIme daza sagyagAzayAstasmiMzcitte pravRttA bhavanti yairasyAzaya: zuddha ityucyate | eSAmeva ca AzayAnAmadhimAtratvAtparipUrNatvAddvitIyamadhizIla- vihAraM bodhisattva: pravizati Akramate ca | adhizIlavihAre prakRtizIlI bhavati | svalpa- mapi mithyAkarmapathasaMgRhItadau:zIlyaM na samudAcarati, prAgeva madhyamadhimAtraM vA | dazasu ca paripUrNeSu kuzaleSu (karmaphaleSu) prakRtyA saMdRzyate | sa evaM prakRtizIlI prajJayA kliSTA- kliSTAnAM karmapathAnAM durgatiSu sugatiSu yAneSu karmasamudAcArahetuphalasamudAgamavyavasthAnaM yathAbhUtaM prajAnAti | vipAkaniSyandaphalatazca tAni karmANi yathAbhUtaM prajAnAti | sa svayaM ca akuzalakarmaprahANe kuzalakarmasamAdAne saMdRzyate, parAMzca tatraiva samAdApayitukAmo bhavati | viSamakarmasamudAcAradoSaduSTaM ca sattvadhAtuM sarvamavizeSeNa saMpattivipattigataM paramArthato du:khitaM vyasanasthaM vicitrairvyasanAkArairanukampamAno’nukampAvaipulyamanuprApta: pratya- vekSate | tasya asminnadhizIlavihAre vyavasthitasya buddhadarzanaM kuzalamUlavizuddhi: pUrvavadvedi- tavyA | tatrAyaM vizeSa: tadyathA | tadeva suvarNaM kuzalena karmAreNa kAsIsaprakSiptaM bhUvasyA mAtrayA vizuddhataraM bhavatyagnau prakSipyamANam | evamasya bodhisattvasya sA kuzalamUlavizuddhi- rveditavyA | asmiMzca vihAre zuddhacittAzayaniSpattipravezata upapatti:, zcAturdvIpakazcakravartI bhavati | yadbhUyasA bAhulyena ca dau:zIlyAdakuzalebhyA karmapathebhya: satvAn vyAvartayati, kuzaleSu ca karmapatheSu samAdApayati | prabhAvo’sya pUrvakAddazaguNo veditavya iti | ayaM bodhisattvAnAmadhizIlavihAra: prakRtizIlatazca sarvAkAradau:zIlyamalApakarSatazca sarvakarma- pathasarvAkArahetuphalajJAnaprativedhatazca zubhe karmaNi parasamAdApanakAmatazca anukampAvaipulya- @131 pratilambhatazca, sattvadhAtukarmajadu:svavyasanAlocanatazca kuzalamUlavizuddhitazca upapattitazca prabhAvatazca samAsanirdezato veditavya: | vistaranirdezata: punaryathAsUtrameva yathA dazabhUmike | vimalAyAM bhUmau dau:zIlyApagatatvAdvimalA bhUmirityucyate | dau:zIlyamalApagatatvAdevAdhi- zIlavihAra iti | yA tatra vimalA bhUmi:, seha adhizIlavihAro veditavya: || tatra katame bodhisattvAnAmAkArA:, kAni liGgAni, kAni nimittAnyadhicittavihA- rasya ? iha bodhisattvena pUrvamevAdhizIlavihAre te daza zuddhAzayA manasikRtA bhavanti juSTA: pratividdhA:, dazabhiraparaisteSAM cittAzayamanasikArANAmadhimAtratvAtparipUrNatvAdadhizIlavihAraM samatikramya adhicittavihAramanupravizati zuddho me dazabhirAkAraizcittAzaya iti manasi- kAreNa | abhavyazcAhaM tasmAddazAkArAcchuddhAzayAtparihANAya iti manasikAreNa | sarvAsrava- sAsraveSu me dharmeSu cittaM na praskandati pratikUlatA saMtiSThate iti manasikAreNa | tatpratipakSa- bhAvanAyAM ca me vijJAnaM saMsthitamiti manasikAreNa | abhavyazcAhamasmAtpratipakSAtpuna: parihANAya iti manasikAreNa | abhavyazcAhamevaM dRDhapratipakSastai: sarvAsravasAsravairdharmai: sarvamAraizcAbhibhavitumiti manasikAreNa | asaMlInaM ca me mAnaM saMpravartate sarvabuddhadharmeSu iti manasikAreNa | sarvaduSkaracaryAsu ca me nAsti vyathA iti manasikAreNa | adhimuktaM ca me mahAyAne cittamekAntena na tadanyahInayAneSu iti manasikAreNa | sarvasattvArthakriyAbhirataM ca me cittamiti manasikAreNa | ebhirdazabhizcittAzayamanasikArai: pravizati | adhicitta- vihArasthito bodhisattva: sarvasaMskArAnAdInavAkArai: pravizati | adhicittavihArasthito bodhisattva: sarvasaMskArAnAdInavAkArairvicitrairvidUSayati, tebhyazca mAnaM samudvejayati | buddhajJAne ca anuzaMsAdarzI bhavati vicitrairanuzaMsAkArai:, tatra ca spRhAjAto bhavati | ghanarasena cchandena sattvadhAtuM du:khitaM vyavalokayati citrairdu:khAkArai:, teSu ca sattveSvapekSAcitto bhavati arthapratizaraNacitta: | sarvasaMskAreSvapramatta: | bodhAyottaptavIrya: | sattveSu vipulakaruNAzaya: | teSAM sattvAnAmatyantaM du:khavimokSopAyaM sarvaklezAnAvaraNajJAnameva pazyati | tasya ca vimokSasya samudAgamAya dharmadhAtau sarvavikalpaprapaJcAnAM saMklezotpattiprattipakSaM prajJAM pazyati | tasya ca jJAnAlokasya niSpattaye samyaksamAdhiM pazyati | taM ca dhyAnasamAdhisamApattinirhAraM bodhisattvapiTakazravaNapUrvakaM zravaNanidAnaM pazyati | dRSTI ca mahatA vIryArambheNa zrutaparyeSTi- mApadyate | saddharmazravaNahetornAsti taddraviNaM pariSkAramAdhyAtmikabAhyaM vastu yanna parityajati | nAsti sA guruparicaryA yAM nAbhyupagacchati | nAsti sA kAyotpIDA yAM nAbhyupagacchati | sa prItataro bhavati ekacatuSpadagAthAzravaNena, na tveva trisAhasre pUrNapratimena mahAratnarAzinA | prItataro bhavati ekadharmapadazravaNena samyaksaMbuddhopanItena bodhisattvacaryAparizodhakena, na sarvazakratvabrahmatvalokapAlatvacakravartitvasamucchrayapratilambhai: | sacedenaM kazcidevaM vadet-eva- mahamidaM dharmapadaM samyaksaMbuddhopanItaM bodhisattvacaryAparizodhakaM te zrAvayiSyAmi, sace- nmahatyAmagnikhadAyAmAtmAnaM prakSipasi, mahAntaM vA du:khopakramamupAdatsa iti, zrutvA @132 asyaivaM bhavet-utsahAmyahamasya dharmapadasyArthe pUrvavat trisAhasramahAsAhasrapratimAyAmapi agnikhadAyAM brahmalokAdAtmAnamutsraSTum, prAgeva pratyavarAyAm | nArakadu:khasaMvAsairapyasmAbhi- rbuddhadharmA: paryepitavyA:, prAgeva prAkRtairdu:khopakramairiti | evaMrUpeNa vIryArambheNa dharmAn paryeSya evaM yonizo manasikaroti-yathA dharmAnudharmapratipattiM buddhadharmA anugatA:, na vyaJjanasvaramAtravizuddhiriti viditvA | tadeva zrutaM nizritya dharmanimittAni samyagAlambanIkurvan viviktaM kAmairvistareNa prathamaM dvitIyaM tRtIyaM caturthaM dhyAnaM laukikaM catasra ArUpyasamApattI- laukikA: catvAryapramANAni paJca ca abhijJA upasaMpadya viharati | sa tairbahulaM vihRtya tAni dhyAnAni samAdhIn samApattIvryAvartya praNidhAnavazena kAmadhAtau yatra sattvArthaM bodhipakSya- dharmaparipUriM ca pazyati, tatropapadyate | na tvevAsya tadvazenopapattirbhavati | tasya kAmavIta- rAgatvAt kAmabandhanAni prahINAni bhavanti, dhyAnasamAdhisamApattivyAvartanatvAdbhavabandhanAni | adhimukticaryAbhUmAvavAsya pUrvameva dharmatathatAdhimokSAd dRSTikRtabandhanAni prahINAni bhavanti | mithyArAgadveSamohA asya atyantaM na pravartante | tasya buddhadarzanaM vistareNa kuzalamUlavizuddhi: pUrvavadveditavyA | tatrAyaM vizeSa: | tadyathA-tadeva suvarNaM kuzalasya karmArasya hastagataM prakSINamalakaSAyamapi samadharaNamavatiSThate tulyamAnam | evamasya sA kuzalamUlavizuddhirvedi- tavyA | upapattitazca zakro bhavati devendro yadbhUyasA kuzala: sattvAnAM kAmarAgavinivartana- tAyai | prabhAve’pi yatra pUrvake vihAre sahasramAkhyAtam, tatreha zatasahasraM veditavyam | ayaM bodhisattvAnAmadhicittavihAra: | cittamanaskAraniSpattipravezatazca saMskArasattvadhAtumahAbodhi- samyakprativedhatazca sattvadu:khavimokSopAyasamyakparyeSaNatazca mahAgauravadharmaparyeSaNatazca dharmAnu- dharmapratipattilaukikadhyAnasamAdhisamApattyabhijJAbhinirhAravihAratazca, tadvyAvartanaM praNidhAya yatra kAmopapattitazca kuzalamUlavizuddhitazca upapattitazca prabhAvatazca samAsanirdezato veditavya: | vistaranirdeza: punaryathAsUtraM tadyathA dazabhUmake prabhAkaryAM bhUmau | zrutAkAradharmAlokAvabhAsa- samAdhyAlokAvabhAsaprabhAvitatvAdasyA bhUme: prabhAkarItyucyate | adhyAtmaM cittavizuddhi- mupAdAya sA prabhA bhavati | tasmAt sa vihAro’dhicitta ityucyate | yenaivArthena prabhAkarI bhUmi:, tenaivArthenAdhicittavihAro veditavya: || tatra katamo bodhisattvAnAM bodhipakSyapratisaMyukto’dhiprajJavihAra: ? iha bodhisattvena pUrvameva adhicittavihAre daza dharmAlokapravezA: zrutaparyeSTimadhipatiM kRtvA pratilabdhA bhavanti, yeSAmadhimAtratvAtparipUrNatvAdadhicittavihAramatikramya prathamamadhiprajJavihAraM pravizati | te punardaza dharmAlokapravezA granthato yathAsUtrameva veditavyA: | yena prajJapyante yatra ca prajJapyante yena ca prajJapyante, tena ca yatsamA: paramArthata:, yasya ca saMklezAd vyavadAnAcca saMklizyante vizuddhyante ca, yatpratisaMyuktena ca klezena saMklizyante, yena ca anuttarayA vizuddhyA vizudhyante ityayaM samAsArthasteSAM dharmAlokanirdezAnAM veditavya: | sa tasmin vihAre vyavasthito’bhedyA- zayatApUrvaMgamairyathAsUtramevaM dazAkAreNa jJAnaparipAkena jJAnaparipAcakairdharmai: samanvAgata: saMvRtto @133 (saMvRto) bhavati tathAgatakule tadAtmakadharmapratilambhAt sarvAkArAM bodhisattvApekSAmadhipatiM kRtvA smRtyupasthAnapramukhAn saptatriMzadbodhipakSyAn dharmAn bhAvayati yathAsUtrameva | tasya tAna dharmAnupAyaparigraheNa bhAvayata: satkAyadRSTi: susUkSmApi skandhadhAtvAyatanAdyabhinivezasarveJji- tAni ca atyantAsamudAcArata: prahIyante | teSAM prahANAd yAni tathAgatavivarNitAni karmANi tAni sarveNa sarvaM nAdhyAcarati | yAni punastathAgatavarNitAni tAni sarvANyanu- vartante yathAvat | tathAbhUtazca bhUyasyA mAtrayA snigdhamRdukarmaNyacittazca bhavati, tathA citrAkArasuvizuddhacittazca kRtajJakRtavedipramukhaistadAzayAnuguNairvicitrai: zukladharmai: samanvAgato bhavati | uttari ca bhUmiparizodhakAni karmANi samanveSamANo mahAvIryArambhaprApto viharati | tasya tannidAnamAzayAdhyAzayAdhimuktidhAtu: paripUryate | tannidAnaM ca asaMhAryo bhavati, avikampya: sarvatIrthyamArazAsanapratyarthikabhUtai: | pUrvavacca buddhadarzanam | vistareNa kuzalamUla- vizuddhirveditavyA | tatrAyaM vizeSa: | tadyathA-tadeva suvarNaM kuzalena karmAreNa alaMkAravidhi- kRtamasaMhAryaM bhavatyakRtAbharaNairjAtarUpai:, evamasya bodhisattvasya tAni kuzalamUlAnyasaMhAryANi bhavanti tadanyabAlavikArasthitairbodhisattvakuzalamUlai: | tadyathA maNiratnaM muktAlokamasaMhAryaM bhavati tadanyairmaNibhi:, sarvavAtodakavRSTibhizca anAcchedyaprabhaM bhavati, evamayaM bodhisattvo’- saMhAryo bhavati sarvazrAvakapratyekabuddhai:, anAcchedyaprajJAlokazca bhavati sarvamArapratyarthikai: | upapattitazca suyAmo bhavati devarAja: kuzala: sattvAnAM satkAyadRSTivinivartanatAyai | prabhAve ca yatra pUrvavihAre zatasahasraguNamAkhyAtaM tatra asmin koTIsamAkhyAtaM veditavyam | ayaM bodhisattvAnAM bodhipakSyAdhiprajJavihAra: dharmAlokapravezaniSpattipratilambhatazca jJAnaparipAcana- tazca bodhipakSyadharmaniSevaNatazca satkAyadRSThyAdibhi: sarvAbhinivezeJjitaprahANatazca pratiSiddhA- nujJAtakarmavivarjananiSevaNatazca tannidAnacittamArdavatazca tadanukUlaguNasamRddhitazca bhUmipari- zodhakakarmaparyeSTimArabhya mahAvIryArambhatazca tannidAnamAzayAdhyAzayAdhimuktivizodhanatazca tannidAnaM sarvazAsanapratyarthikAsaMhAryatazca kuzalamUlavizuddhitazca upapattitazca prabhAvatazca samAsanirdezato veditavya: | vistaranirdezata: punastadyathA dazabhUmake’rciSmatIbhUminirdeza- bodhipakSyA dharmA: | tasyAM bhUmau jJAnArcirbhUtA samyagdharmadezanA prajJAvabhAsakArakA lokA- nAm | tasmAtsA bhUmirarciSmatItyucyate | saiva ceha bodhipakSyAdhiprajJavihAra ityucyate || tatra katamo bodhisattvAnAM satyapratisaMyukto dvitIyo’dhiprajJavihAra: ? iha bodhisattva: pUrvake’dhiprajJavihAre yA daza vizuddhAzayasamatA: pratilabdhA:, tAsAmadhimAtratvAtparipUrNatvAd dvitIyamadhiprajJavihAraM pravizati | daza vizuddhAzayasamatA yathAzrutaM granthato veditavyA: | asamaizca buddhairbuddhA: samA: tadanyasattvadhAtusamatikrAntA:, yaizca dharmairyathAsamA ityayaM samAsArtho vizuddhAzayasamatAnAM veditavya: | so’smin vyavasthito bhUyo jJAnavaizeSikatAM prArthayamAna- zcatvAryAryasatyAni dazabhirAkArairyathAbhUtaM prajAnAti | granthato yathAsUtrameva sarvaM veditavyam | parasaMjJApanatAM pratyAtmajJAnatAM tadubhayAdhiSThAnatAM cArabhya yacca dezyate | sUtravinayamAtRkA- @134 mArabhya yena ca dezyate | pratyutpannadu:khAtmakatAM hetutazca anAgatadu:khaprabhavatAM hetukSayAt tatkSayAnutpAdatAM tatprahANopAyaniSevaNatAM cArabhya yathA dezyate | ityayaM samAsArthastasya dazAkArasya caturAryasatyajJAnasya veditavya: | evaM satyakuzala: sarvaM ca saMskAragataM prajJayA samyagvidUSayati, sattvadhAtau ca karuNAzayaM vivardhayati, pUrvAntAparAntatazca bAlasattva- mithyApratipattiM samyakpratividhyati | teSAM ca vimokSAya mahApuNyajJAnasaMbhAraparigrahe cittaM praNidhatte, tadgatAzayazca samudAnayati | smRtimatigatipramukhaizca prabhUtairvicitrairguNai: samRddhazca anyamanasikArApagatazcitrai: paripAcanopAyai: sattvAn paripAcayati | yAni ca sattvAnu- grAhakANi laukikAni lipizAstramudrAgaNanAdIni yathAsUtrameva zilpakarmasthAnAni, tAni sarvANyabhinirharati | sattvakaruNatayA anupUrveNa yAvadbodhipratiSThAparArthaM laukikavyavahArAnu- kUlatayA dAridrayanAzopAyatayA dhAtuvaiSabhyamanuSyAmanuSyopasaMhRtopadravaprazamanatayA anavadya- krIDArativastUpasaMhArato’dharmarativyAvartanatayA saMnivAsopakaraNArthinAmalpakRcchreNa saMnivAso- pakaraNopasaMhAraNatayA rAjacaurAdyupadravaparitrANatayA sthAnAsthAnaprayogAnujJApratiSedhanatayA mAGgalyAmAGgalyavastvAdAnatyAgasaMniyojanatayA dRSTe dharma parasparAnabhidrohasaMparAyAviparItAbhyu- dayamArgopadezanatayA ityayaM teSAM sattvAnugrAhakANAM zilpakarmasthAnAnAM samAsArtho veditavya: | sarvamanyatpUrvavat | tatrAyaM vizeSa: | tadyathA tadeva suvarNaM kuzalena karmAreNa musAragalvasRSTaM pratyarpitamasamAnatayA asaMhAryaM bhavati tadanyai: suvarNai:, evamayaM bodhisattvo’saMhAryo bhavati sarvazrAvakapratyekabuddhaistadanyabhUmisthaizca bodhisattvai: | tadyathA candrasUryanakSatrANAmAbhA asaMhAryA ca bhavati sarvavAtamaNDalai:, sarvavAtavAhasAdhAraNA ca bhavati, evamevAsya bodhisattvasya sA prajJA asaMhAryA bhavati sarvazrAvakapratyekabuddhai:, laukikakriyAsAdhAraNA ca bhavati | upapattita: saMtuSito bhavati devarAja: kuzala: sarvatIrthyavinivartanatAyai | prabhAvazca koTizatasaMkhyA- nirdezato veditavya: | ayaM bodhisattvAnAM satyapratisaMyukto’dhiprajJavihAra: | zuddhAzayasamatA- niSpattipravezatazca upAyasatyavyavacAraNAprativivardhanatazca sarvasaMskAravidUSaNasattvakAruNya- jJAnasaMbhAropacayapraNidhAnaprayogatazca smRtimatigatyAdiguNavRddhitazca ananyamanasikArasarvA- kArasattvaparipAcanAbhiyogatazca laukikazilpAbhinirhAratazca kuzalamUlavizuddhita upapattita: prabhAvatazca samAsanirdezato veditavya: | vistaranirdezata: punastadyathA dazabhUmike sudurjayAyAM bhUmau | satyeSu nizcayajJAnaM sudurjayam | tacceha paridIpitam | tasmAtsA bhUmi: sudurjayetyucyate | tenaiva cArthena satyapratisaMyukto’dhiprajJavihAro draSTavya: || tatra katamo bodhisattvAnAM pratItyasamutpAdapratisaMyukto’dhiprajJavihAra: ? iha bodhi- sattvena pUrvameva satyapratisaMyukte’dhiprajJavihAre daza dharmasamatA: pratilabdhA bhavanti | yathAsUtraM granthatastA veditavyA: | tAsAmadhimAtratvAtparipUrNatvAdimaM vihAramanupravizati | sarvadharmeSu pAramArthikasya sata: svabhAvasya nirnimittasamatayA | abhilASAbhisaMskAra- pratibhAsasyAlakSaNasamatayA | tasyaivAlakSaNatvAtsvayamajAtasamatayA | svayaM hetutazcAnutpanna- @135 tvAdatyantamAdizAntasamatayA | vidyamAnasya vastugrAhakasya niSprapaJcasamatayA | AdAna- tyAgAbhisaMskAravigamasamatayA | tasyaiva klezadu:khasaMklezaviyogAya viviktasamatayA | vikalpitasya jJeyasvabhAvasya mAyAnirmitopamasamatayA | nirvikalpajJAnagocarasya svabhAvasya bhAvAbhAvAdvayasamatayA | ityayaM tAsAM dazAnAM dharmasamatAnAmarthavibhAgo veditavya: | so’smin vihAre sthita: sattveSu saMvRddhakaruNo bodhau tIvracchandAbhilASajAto lokAnAM saMbhavaM ca vibhavaM ca sarvAkArayA pratItyasamutpAdasamyagvyavacAraNatayA vyavacArayati prajAnAti, pratItyasamutpAdajJAnasaMnizritaM cAsya vimokSamukhatrayamAjAtaM bhavati zUnyatAnimittApraNi- hitam | tatonidAnaM cAsya AtmaparakArakavedakabhAvAbhAvasaMjJA na pravartante | sa evaM paramArthakuzala: sattvasApekSo yoniza: pratividhyati | klezasaMprayogAtpratyayasAmagryAcca saMskRtaM prakRtidurbalamAtmAtmIyavirahitamanekadoSaduSTaM pravartate na vinA klezasaMyogapratyayasAmagrIm | tena mayA klezasaMyogapratyayasAmagrI ca vikalIkartavyA, AtmarakSArthaM na ca sarveNa sarvaM saMskRtaM vyupazamayitavyaM sattvAnugrahArtham | tathaiva jJAnakAruNyAnugatasya asmin vihAre’saGgajJAnAbhi- mukho nAma prajJApAramitAvihAro’bhimukhIbhavati, yenAyaM sarvalaukikacaryAsvasaktazcarati | sa ca vihAro yA tIkSNA saptabhyAM bhUmau prAyogikacaryAparyantagatA bodhisattvakSAnti:, tayA AnulomikyA kSAntyA saMgRhIto veditavya: | so’saGgajJAnAbhimukha: prajJApAramitAvihArA- bhimukhyAdbodhyAhArakAMzca pratyayAnAharati laukikAn, na ca saMskRtasaMvAsena saMvasati | prazame ca zAntadarzI bhavati, na ca tatrAvatiSThate | tasyaivamupAyaprajJAjJAnAnugatasya avatAra- zUnyatAsamAdhipramukhAni daza samAdhimukhazatasahasrANyAmukhIbhavanti | yathA zUnyatAsamAdhi:, evamapraNihitAnimittasamAdhayo veditavyA: | teSAmAmukhIbhAvAdabhedyAzayazca bhavati, sarvAkArA- dbuddhazAsanAdasaMhAryazca bhavati sarvatIrthyamArazAsanapratyarthika: | zeSaM pUrvavat | tatrAyaM vizeSa: | tadyathA tadeva suvarNaM kuzalena karmAreNa vaiDUryamaNiratnasRSTaM pratyarpitamasaMhAryaM bhavati tadanyai: sarva- jAtarUpai:, evamasya bodhisattvasya tAni kuzalamUlAni vizuddhatarANi bhavanti, asaMhAryANi | pUrvavat | ayaM pratItyasamutpAdapratisaMyukto’dhiprajJavihAra: | dharmasamatApariniSpattipravezatazca pratItyasamutpAdAvabodhavimokSamukhasaMtatazca sarvamithyAsaMjJAsamudAcAratazca upAyasaMskArapari- grahatazca asaGgajJAnAbhimukhaprajJApAramitAvihArAbhimukhazca apramANasamAdhipratilambhatazca abhedyAzayapratilambhatazca zAsanAdasaMhAryatazca kuzalamUlavizuddhita: upapattita: prabhAvatazca samAsanirdezato veditavya: | vistaratastadyathAbhimukhyAM bhUmau | asaGgajJAnAbhimukhasya prajJApAra- mitAvihArAbhimukhyAdabhimukhItyucyate | tenaivArthena ayaM vihAro veditavya: || tatra katamo bodhisattvAnAM sAbhisaMskAra: sAbhogo nirnimitto vihAra: ? iha bodhi- sattvena anantare’dhiprajJavihAre dazopAyaprajJAbhinirhRtA: sarvasattvasAdhAraNA laukikA: sarva- lokAsAdhAraNAzca mArgAntarArambhavizeSA: pratilabdhA bhavanti, yeSAmadhimAtratvAtparipUrNatvAt saptamaM vihAramanupravizati | teSAM yathAsUtrameva granthavistaro veditavya: | laukikasaMpattisaMva- @136 rtakaM puNyaparigrahamArabhya, sattveSu hitasukhitAzayamArabhya, bodhAya puNyasaMbhArabodhipakSyadharmo- ttarotkarSamArabhya, zrAvakAsAdhAraNatApratyekabuddhAsAdhAraNatAmArabhya, sattvakarmadhAtumArabhya, lokadhAtumArabhya, tathAgatakAyavAkcittajJAnamArabhya, ityayaM teSsamupAyaprajJAnirhRtAnAM mArgAntarANAmArambhavizeSANAmadhikArArthata: samAsato veditavya: | sa ebhiryukto’pramANamasaM- khyeyaM tathAgataviSayaM pratividhyati, tatsamutthAnAya ca anAbhoganirnimittAkalpAvikalpana- tayA apramANabuddhaviSayaM pazyan nirantaraM nizchidraM prayujyate sarveryApathacAravihAramanasi- kAreSu | nAsya sarvAvasthAgatasya mArgavipravAsitatvaM bhavati | tasya cittakSaNe dazapAramitA- pramukhA: sarve bodhipakSyA dharmA: paripUryante vizeSeNa, anyeSu tu vihAreSu na tathA | prathame pramu- ditavihAre praNidhAnAdhyAlambanatayA, dvitIye cittadau:zIlyamalApakarSaNatayA, tRtIye praNi- dhAnavivardhanadharmAlokapratilambhanatayA, caturthe mArgAvatAraNatayA, paJcame laukikakriyAvatAraNa- tayA, SaSThe gambhIrapravezatayA | tasmin puna: saptame vihAre sarvabuddhadharmasamutthApanatayA bodhya- GgAni paripUryante bodhisattvaprAyogikacaryAparipUrisaMgrahAt, asya vihArasya jJAnAbhijJAcaryA- vizuddhASTamavihArAkramaNAcca | tathA hi bodhisattvo’sya vihArasyAnantaramaSTamaM vihAraM pravizati | sa ca vihAra ekAntavizuddha: | ime tu sapta vihArA vyAmizrA: | vizuddhavihArapUrvaMgamatvAda- saMkliSTA: tadasaMprAptatvAt saMkliSTacaryApatitA vaktavyA: | tasyAsmin vihAre sarve rAgAdipramukhA: klezA: prahIyante | san a saklezo na ni:klezo veditavya:, asamudAcArAdbuddhajJAnAbhilASAcca | tathAbhUtasya asya adhyAzayaparizuddhamapramANaM kAyavAGmanaskarma pravartate | sa yAni tathAgatavarNitAni karmANi | pUrvavat | tasya paJcamavihArAbhinirhRtAni laukikAni zilpajJAnA- nIha paripUryante | AcArasaMmatazca bhavati trisAhasramahAsAhasre, sthApayitvA UrdhvavihArasthAn bodhisattvAn tathAgatAMzca | na kazcidasyAzayaprayogAbhyAM samo bhavati | sarve ca dhyAnAdayo bodhipakSyA dharmA AmukhIbhavanti bhAvanAkArAbhimukhatayA, na tu vipAkasthAnata:, tadyathA aSTame vihAre | sa tathA prayukta: sunizcitaviSayasuvicitasamAdhipramukhANi daza samAdhizatasahasrANyabhinirharati bodhisattvasamAdhInAm | teSAM ca lAbhAtsamatikrAnto bhavati zrAvakapratyekabuddhasamAdhiviSayam | sa evaM sarvaklezaviviktena durvijJAtena sarvavikalpapracArA- pagatena kAyavAGmanaskarmaNA viharati | na cottarivizeSaparimArgaNAbhiyogamutsRjati sattvAvekSayA bodhiparipUraNArtham | tasyApramANaM sarvanimittApagataM kAyavAGmanaskarma pravartate suparizodhitamanutpattikadharmakSAntyavabhAsitam | asmin vihAre khabuddhiviSayatayA sarvazrAvaka- pratyekabuddhaviSayasamatikrama: | tadanyeSu tu SaTsu buddhadharmAdhyAlambanatayA | SaSThe vihAre bodhisattvo nirodhaM samApadyate | asmiMstu pratikSaNaM samApadyate | idaM cAsya atyadbhutaM karma acintyam-yadbhUtakoTIvihAreNa ca viharati, na ca nirodhaM sAkSAtkaroti | sa tamevopAya- jJAnAbhinirhAramadhipati kRtvA sarvasattvAsAdhAraNAM bodhisattvacaryAM carati, laukikapratibhAsAM ca atanmayIM ca | yathAsUtrameva | tasya piNDArthe puNyakriyAmArabhya kalatraparSatparigrahamabhi- @137 (nir)vRttivizeSaprArthanAsamArambhaM vimokSatrayavihAraNatAM hInayAnAdhimuktopAyavinayanatAM paracittAnuvartanatAM mahAjanakAyavyAvartanatAM cArabhya | zeSaM pUrvavat | tatrAyaM vizeSa: | vazavartI ca bhavati devarAja: | kuzala: zrAvakapratyekabuddhAbhisamayopasaMhAreSu | prabhAva: koTIzatasahasrasaMkhyAnirdezato veditavya: | ayaM sAbhogo nirnimitto vihAra: | upAyaprajJA- bhinirhRtamArgAntarArambhavizeSaniSpattipravezatazca tathAgataviSayasamutthAnaprativedhanirantaraprayoga- tazca pratikSaNaM sarvabodhipakSyadharmasamudAgamatazca kliSTAkliSTavyavasthAnatazca prAyogikacaryApari- pUrisaMgrahatazca AzayazuddhakarmapravRttimadhikRtya sarvalaukikazilpakarmAdiparipUraNatazca aprameya- zrAvakapratyekabuddhAsAdhAraNasamAdhipratilambhatazca pratikSaNaM nirodhasamApattitazca sarvasattvA- sAdhAraNalokacaryAcaraNatazca | tadyathA dUraMgamAyAM bhUmau | bodhisattvaprAyogikacaryAparipUri- saMgRhItatvAddUraMgametyucyate | tenaivamarthena vihAro veditavya: || tatra katamo bodhisattvAnAmanAbhogo nirnimitto vihAra: ? iha bodhisattvena prathame- ‘nantare vihAre dazAkAraM sarvadharmaparamArthAvatArajJAnaM pratilabdhaM bhavati | triSvadhvasu yathAyoga- mAdyanutpannatAmajanmatAmalakSaNatAmArabhya tadanyahetubhAvAvinAzatAM cArabhya paramArthato nirabhi- lApyasvabhAve vastunirabhilApAbhisaMskArapratibhAsasya svabhAvasya lakSaNena hetubhAvena cAvidyamAnasya tasyaiva saMklezAtmanA apravRttitAM ca anivRttitAM cArabhya tadajJAnamithyAbhi- nivezahetukAM ca tasmin vidyamAne vastuni nirabhilApye AdimadhyaparyavasAnasarvakAla- saMklezasamatAM cArabhya tathatAsamyakpravezanirvikalpasamatayA ca tatsaMklezApanayamArabhya | ityasya jJAnasya dazAkArasya adhimAtratvAtparipUrNatvAdimamaSTamaM parizuddhaM vihAramavatarati | ihasthazca anutpattikeSu dharmeSu pravarAM bodhisattvakSAntiM suvizuddhAM labhate | sA puna: katamA ? catasRbhi: paryeSaNAbhirayaM bodhisattva: sarvadharmAn paryeSya yadA caturbhireva yathAbhUtaparijJAnai: parijAnAti, tadA sarvamithyAvikalpAbhinivezeSvapanIteSu sarvadharmANAM dRSTe ca dharma sarvasaMklezA- nutpattyanukUlatAM pazyati | saMparAye ca sarveNa sarvaM niravazeSato’nutpattiM pazyati teSAmeva pUrvamithyAvikalpAbhinivezahetusamutpannAnAM dharmANAm | tA: punazcatasra: paryeSaNA yathApUrvaM nirdiSTAstattvArthapaTale | catvAri ca yathAbhUtaparijJAnAni | tAnyadhimukticaryAvihAra- mupAdAya yAvatsAbhoganirnimittAdvihArAnna suvizuddhAni bhavanti | asmiMstu vihAre parizuddhAni bhavanti | tasmAtsa bodhisattvo’nutpattikeSu dharmeSu kSAntipratilabdha ityucyate | sa tasyA: kSAnterlAbhAdgambhIraM bodhisattvavihAramanuprApnoti | tasya pUrvake ye nirnimitte vihAre catvAro’MpakSAlA, te prahINA bhavanti | ya AbhogAbhisaMskAra: sa prahINo bhavati | uttari ca vizuddhivihAre autsukyaM prahINaM bhavati | sarvAkArasattvArthakriyAzaktAvautsukyaM prahINaM bhavati | sUkSmasaMjJAsamudAcArazca prahINo bhavati | tasmAtsa vihAra: suparizuddha ityucyate | tasya ca tasmin gambhIre vihAre’bhiratasya tasmin dharmamukhasrotasi tathA- gatasaMcodanAsamAdApanAbhinirhAramukhajJAnAbhijJAkarmopasaMhAro’prameya: | tathA saMcoditasya @138 ca apramANakAyavibhaktijJAnAbhinirhAro dazavazitAprAptizca yathAsUtrameva vistareNa vedi- tavyA: | vazitAprApta: sa yAvadAkAGkSati tAvattiSThati | yAMzca dhyAnavimokSAdicittavihArA- nAkAGkSati teSu viharati | saMkalpamAtreNaivAsya sarvabhojanAdipariSkArasaMpadbhavati | sarva- zilpakarmasthAneSu cAsya yathAkAmaM supracAratA bhavati | sarvopapattisaMvartanIyeSu ca karmasu sarvopapattyAyataneSu cAsya kAmakAropapattitA bhavati | yathepsitaM ca sarvabodhikAryaM karoti | sarvapraNidhAnAni cAsya yathAkAmaM samRdhyanti | yadyadeva vastu yathAdhimucyate, tattathaiva bhavati nAnyathA | yadyajjJeyaM jJAtukAmo bhavati, tadapi jAnIte yathAvat | nAmakAyapadakAya- vyaJjanakAyAnAM ca nikAmalAbhI bhavati sarvadharmasamyagvyavasthAnakuzala: | evaM vazitAprApta- syAsya bodhisattvasya ata: pareNa vazitAprAptikRtAnuzaMsA vistareNa yathAsUtrameva vedi- tavyA: | audArikaM ca buddhadarzanaM vihAya satatasamitamavirahito bhavati buddhadarzanena | zeSakuzalamUlavizuddhiryathAsUtraM veditavyA saha suvarNadRSTAntena | upapatti: prabhAvavizeSa- zcAsya bodhisattvasya asmin vihAre yathAsUtrameva veditavya: | ayamanAbhogo nirnimitto vihAra: | paramArthAvatArajJAnaniSpattittazca anutpattikadharmakSAntilAbhatazca sarvApakSAlApagata- gambhIrabodhisattvavihAraprAptitazca dharmamukhasrotasi buddhairaprameyAbhinirhAramukhajJAnAbhijJAkarmopasaM- hAratazca apramANakAyavibhaktijJAnapravezatazca vazitAprAptitazca vazitAnuzaMsApratyanubhavanatazca | tadyathA acalAyAM bhUmau pUrvakAbhisaMskArApagamAdanAbhogaM nizcalavAhimArgasamArUDhaM taccittaM tasyAM bhUmau pravartate, tasmAtsA bhUmiracaletyucyate | tenaiva cArthenAyaM vihAro draSTavya: || tatra katamo bodhisattvAnAM pratisaMvidvihAra: ? iha bodhisattvastenApi vihAreNa gambhIreNa asaMtuSTa: uttarijJAnavizeSatAmanugacchan yaizca dharmajJAnAbhisaMskArai: pareSAM dharma: sarvAkAro bodhisattvena dezayitavya:, yacca dharmAkhyAnakRtyam, tatsarvaM yathAbhUtaM prajAnAti | tatredaM dharmasamAkhyAnakRtyam-gahanopacAreSu ye ca saMklizyante vizuddhyante ca, yena ca saMklizyante yena ca vizuddhyante, yacca saMklezavyavadAnam, yA ca tasyAnaikAntikatA, yA ca tasyai- kAntAnaikAntikatA, tasya yathAbhUtaM jJAnam | evaM ca dharmadezanAkuzalasya dezanAkRtyakuzalasya ca yatsarvAkAramahAdharmabhANakatvamaprameyadhAraNIprAptasya sarvasvarAGgavibhaktikuzalasyAkSayaprati- bhAnasya yAdRzyA dharmadhAraNodgrahaNazaktayA samanvAgatasya yayA bodhisattvapratisaMvidabhinirhRtayA vAcA yAdRze dharmAsane niSaNNasya yatra yeSu ca dharmaM dezayato yAvadbhirmukhairyayA sattvavijJApanasaMtoSaNakRtyasaMniyojanazaktayA samanvAgatasya, tatsarvaM yathAsUtrameva vistara- nirdezato veditavyam | kuzalamUlavizuddhyupapattiprabhAvavizeSo’pi yathAsUtrameva veditavya: | ayaM bodhisattvAnAM pratisaMvidvihAra: | zAntavimokSAsaMtuSTipravezatazca dharmasamAkhyAnAbhisaMskAra- jJAnatazca acintyamahAdharmabhANakatvapratilambhatazca…tadyathA sAdhumatyAM bhUmau | sarvasattvAnAM hitasukhAya parizuddhayA bodhisattvapratisaMvinmatayA dharmasamAkhyAnAdhikAratvAt sA bhUmi: sAdhumatItyucyate | tainaivArthenAyaM vihAro draSTavya: || @139 tatra katamo bodhisattvAnAM paramo vihAra: ? iha bodhisattvasya pratisaMvidvihAre sarvAkAraparizuddhe dharmarAjatvArhasya dharmAbhiSekasamAsannasya vimalAdisamAdhyaprameyapratilambhakara- Nata: sarvajJAnavizeSAbhiSekapazcimasamAdhisaMmukhIbhAvAcca sarvabuddhebhyastadanurUpAsanakAyapari- vArapratilAbhina: kharazmigamanapratyAgamanata: sarvAkArasarvajJajJAnAbhiSekapratilambhatazca abhi- Siktasya ca sarvavineyasamudAnayanatadvimokSopAyabuddhakRtyajJAnatazca aprameyavimokSadhAraNyabhijJA- pratilambhatazca tadadhipateyamahAsmRtijJAnAbhinirhAranirvacanavyavasthAnatazca mahAbhijJAbhinirhAra- tazca kuzalamUlavizuddhyupapattiprabhAvavizeSatazca…tadyathA dharmameghAyAM bodhisattvabhUmau | pari- pUrNabodhisattvamArga: suparipUrNabodhisaMbhArazca sa bodhisattvastathAgatAnAmantikAddharmameghabhUtA- matyudArAM du:sahAM tadanyai: sarvasattvai: saddharmavRSTiM saMpratIcchati | dharmameghabhUtazca khayamanabhi- saMbuddhabodhirabhisaMbuddhabodhizca aprameyANAM sattvAnAM saddharmavRSTyA nirupamayA klezarajAMsi prazamayati, vicitrANi ca kuzalamUlasasyAni virohayati, vivardhayati pAcayati ca [tasyAM bhUmAvasthita:] | tasmAsA bhUmirdharmameghetyucyate | tenaiva cArthena paramo vihAro draSTavya: || na ca yAnyuttarottareSu vihAreSvaGgAni nirdiSTAni pUrvakeSu vihAreSu sarveNa sarvaM na saMvidyante | api tu mRdutvAnna saMkhyAM gacchanti | teSAmeva madhyAdhimAtratvAttadanyottara- bhUmipratilambhaniSpattivyavasthAnaM veditavyam | ekaikazcAtra vihAro’nekairmahAkalpakoTI- zatasahasraistato vA prabhUtatarai: pratilabhyate niSpadyate ca | te tu sarve vihArAstribhirmahA- kalpAsaMkhyeyai: samudAgacchanti | mahAkalpAsaMkhyeyena adhimukticaryAvihAraM samatikramya pramuditavihAro labhyate | taM ca vyAyacchamAna: prauDhyena nAvyAyacchamAna: | dvitIyena mahAkalpAsaMkhyeyena pramuditavihAraM yAvatsAbhogaM nirnimittaM vihAramatikramya anAbhogaM nirnimittaM pratilabhate | taM ca niyatameva | tathA hi sa zuddhAzayo bodhisattvo niyataM vyAyacchate | tRtIyena mahAkalpAsaMkhyeyena anAbhogaM ca nirnimittaM pratisaMvidvihAraM samatikramya paramaM bodhisattvavihAraM pratilabhate | tatra dvau kalpAsaMkhyeyau veditavyau | yo’pi kalpa:, so’pi rAtriMdivasamAsArdhamAsagaNanAyogena kAlAprameyatvAdasaMkhyeya ityucyate | yo’pi teSAmeva mahAkalpAnAM gaNanAyogena sarvagaNanAsamatikrAntA saMkhyA, so’pyasaMkhyeya: | pUrvakeNa kalpAsaMkhyeyena bodhirakalpai: kalpAsaMkhyeyairadhigamyate | pazcimakena puna: kalpAsaMkhyeyena tribhireva, nAdhikai: | yastvadhimAtreNa vIryArambheNa prayujyate, tatra kazcidantarakalpAn prabhUtAn vyAvartayati, kazcidyAvanmahAkalpAn, na tvasaMkhyeyavyAvRtti: kasyacidastIti vedi- tavyam | ebhizca dvAdazabhirbodhisattvavihAraistribhirasaMkhyeyai: klezAvaraNapakSyaM ca dauSThulyaM prahIyate, jJedyAvaraNapakSyaM ca | tatra triSu vihAreSu klezAvaraNapakSyasya dauSThulyaprahANaM vedi- tavyam | pramudite vihAre ApAyikaklezapakSyasya sarveNa sarvaM (dauSThulyasya prahANabh|) samudA- cAratastvadhimAtramadhyasya sarvaklezapakSasya | anAbhoge nirnimitte vihAre’nutpattikadharmakSAnti- vizuddhivibandhaklezapakSyasya sarveNa sarvaM dauSThulyasya prahANaM veditavyam, samudAcAratastu @140 sarvaklezAnAm | parame punarvihAre sarvaklezasavAsanAnuzayAvaraNaprahANaM veditavyam | taJca tAthAgataM vihAramanupraviSTa: | jJeyAvaraNapakSyamapi dauSThulyaM trividhaM veditavyaM tvaggataM phalgugataM sAragataM ca | tatra tvaggatasya pramudite vihAre prahANaM bhavati, phalgugatasyArnAbhogo nirnimitte, sAragatasya tAthAgate vihAre prahANaM bhavati sarvAvaraNavizuddhijJAnatA ca | teSu ca triSu vihAreSu tasya klezajJeyAvaraNavizuddhijJAnatA ca | teSu ca triSu vihAreSu tasya klezajJeyAvaraNa- prahANasya tadanye vihArA yathAkramaM saMbhArabhUtA bhavanti | eSu trayodazasu vihAreSu samAsata ekAdazavidhA vizuddhirveditavyA | prathame gotravizuddhi: | dvitIye zuddhAdhimuktivizuddhi: | tRtIye’dhyAzayavizuddhi: | caturthe zIlavizuddhi: | paJcame cittavizuddhi: | SaSThe saptame’STame ca samyagjJAnasamArambhavizuddhi: | navame prAyogikacaryAparipUrivizuddhi: | dazame tattvajJAnA- bhijJAbhinirhAravizuddhi: | ekAdaze tadarthe samyakparasamAkhyAnAya pratisaMvidvizuddhi: | dvAdaze sarvAkArasarvajJeyAnupravezajJAnavizuddhi: | trayodaze tAthAgate vihAre savAsanAsarvajJeyaklezAvaraNa- vizuddhi: | aSTAbhizca pUrvanirdiSTairmahAyAnasaMgrAhakairdharmaireSAM trayodazAnAM vihArANAM saMgraho veditavya: | prathamadvitIyayorvihArayo: zraddhAjAtasyAdhimuktigatasya bodhisattvapiTakazravaNa- cittatA | tRtIye vihAre’dhyAzayopagamanaM bhAvanAkArapratilambhapUrvakam | tadanyeSu vihAreSu yAvatsAbhoganirnimittaM bhAvanAbAhulyam | tatazcodhrvaM triSu bodhisattvavihAreSu parizuddhacaryA- saMgRhIteSu bhAvanAphalapariniSpatti: | tAthAgate vihAre’tyantanairyANikatA veditavyA || zrAvakavihArasAdharmyeNa caiSAM dvAdazAnAM bodhisattvavihArANAmanukramo veditavya: | yathA zrAvakasya svagotravihAra:, tathAsya prathamo veditavya: | yathA tasya samyaktvanyAmAvakrAnti- prayogavihAra:, [sa] evAsya dvitIya: | yathA tasya nyAmAvakrAntivihAra:, tathAsya tRtIyo vihAra: | yathA tasya avetyaprasAdalAbhina AryakAntAdhizIlavihAra: uttaryAsravakSayAya, tathAsya caturtho vihAra: | yathA tasyAdhizIlaM nizritya adhicittazikSAnirhAravihAra:, tathAsya paJcamo vihAra: | yathA tasya yathAlabdhasatyajJAnAdhiprajJAzikSAvihAra: tathAsya SaSTasaptamASTamA vihArA veditavyA: | yathA tasya suvicAritajJeyasyAnimittasamAdhiprayogavihAra:, tathAsya navamo vihAra: | yathA tasya pariniSpanno’nimittavihAra:, tathAsya dazamo vihAra: | yathA tasya vyutthitasya vimuktayAyatanavihAra:, tathAsyaikAdazo vihAra: | yathAsya sarvAkAro- 'rhattvavihAra:, tathAsya dvAdazo vihAro veditavya: || bodhisattvabhUmAvAdhArAnudharme yogasthAne vihArapaTalaM caturtham || ||dvitIyaM yogasthAnam|| @141 bhUmipaTalam | (guNavarmamatena niSThApaTalam |) eSu yathAvarNiteSu trayodazasu vihAreSvanugatA: sapta bhUmayo veditavyA: | SaD bodhisattvabhUmaya: | ekA vyAmizrA bodhisattvatAthAgatA bhUmi: | gotrabhUmi:, adhimukti- caryAbhUmi:, zuddhAzayabhUmi:, caryApratipattibhUmi:, niyatA bhUmi:, niyatacaryAbhUmi:, niSThAgamanabhUmizca | itImA: sapta bodhisattvabhUmaya: | AsAM pazcimA vyAmizrA | tatra gotravihAro- ‘dhimukticaryAvihArazca dve bhUmI | pramudito vihAra: zuddhAdhyAzayabhUmi: | adhizIlAdhicitta- vihArAstrayazcAdhiprajJavihArA: sAbhogazca nirnimitto vihArazcaryApratipattibhUmi: | anAbhoga- nirnimitto vihAro niyatA bhUmi: | tasyAM bhUmau bodhisattvastRtIyaniyatipAtapatito bhavati | pratisaMvidvihAro niyatacaryAbhUmi: | paramo vihArastAthAgatazca niSThAgamanabhUmi: | tAthA- gatasya punarvihArasya bhUmezca pazcAnnirdezo bhavati buddhadharmapratiSThApaTale | tatra bodhisattvo’dhi- mukticaryAbhUme: zuddhAdhyAzayabhUmimanupravizan kathamapAyAn samatikrAmati ? iha bodhisattvo laukikaM parizuddhaM dhyAnaM nizritya adhimukticaryAbhUmau susaMbhRtabodhisaMbhAro dazazatena pUrva- nirdiSTenAkAraNena sattveSvanukampAM bhAvayati ananyamanasikAra: | sa bhAvanAnvayAttadrUpaM sattveSvanukampAzayakaruNAzayaM pratilabhate, yenApAyAn sattvAnAmarthe’gArAvAsayogenAdhi- tiSThati | yadi me eSveva saMnivAsato’nuttarA samyaksaMbodhi: samudAgacchati, tathApyahamutsahA- mIti | sattvAnAM du:khApanayanaheto: sarvaM ca sattvAnAmApAyikaM karma tena zuddhenAzayena AtmavaipAkyamicchati | atyantasarvAkuzalakarmAsamudAcArAya mAnasaM praNidhatte | tasya tathA paribhAvitaM tallaukikaM parizuddhaM dhyAnamApAyikaklezapakSyaM dauSTulyamAzrayAdapakarSati | aci- reNa tasya prahANAdAzrayo’sya bodhisattvasya parivartate pApakasyApAyikasya karmaNo’tyanta- makaraNatAyai apAyAgamanatAyai ca | iyatA sa bodhisattva: samatikrAnto’pAyagati: sarvA bhavati, samatikrAntazca adhimukticaryAbhUmim, praviSTazca zuddhAzayabhUmim | ye ca te daza dharmA vihArapaTale nirdiSTA: zraddhAdayo vihArazodhanA:, te iha bhUmivizodhanA veditavyA: | teSAM vipakSapratipakSato vyavasthAnaM veditavyam | samAsArtho’nukramazca veditavya: | tatra daza te dharmA dazAnAM bhUmivizodhanAnAM dharmANAM vipakSabhUtA dharmA:, yeSAM pratipakSeNa eSAM vyavasthAnaM bhavati | katame daza ? sarveNa sarvamanArambhacittotpAdanAbodhi- sattvazikSApadAsamAdAnam | ayaM zradhAvipakSo dharmo yasya pratipakSeNa zraddhA | sattveSu vihiMsAcittaM karuNAvipakSo dharmo yasya pratipakSeNa karuNA | sattveSu vyApAdo maitrIvipakSo dharmo yasya pratipakSeNa maitrI | bhogajIvitApekSA dAnavipakSo dharmo yasya pratipakSeNa tyAga: | sattvebhyo’pakAravipratipattilAbho bahukartavyatA ca akhedavipakSo dharmo yasya pratipakSeNa akhedatA | anupAyaprayoga: zAstrajJatAvipakSo dharmo yasya pratipakSeNa zAstrajJatA | asauratyAparacittAnuvartanatA lokajJatAvipakSo dharmo yasya pratipakSeNa lokajJatA | @142 kuzaladharmabhAvanAyAM pramAdakausIdyaM hrIkyApatrApyavipakSo dharmo yasya pratipakSeNa hrIkyApatrApyatA | dIrghakAlikaizcitraistIvrairnirantarai: saMsAradu:khairvyavadIrNatA dhRtibalAdhAnatAvipakSo dharmo yasya pratipakSeNa dhRtibalAdhAnatA | zAstari kAGkSA vimatirvicikitsA tathAgataMtapUjopasthAnatAyA vipakSo dharmo yasya pratipakSeNa tathAgatapUjopasthAnatA | evaM tAvadeSAM vipakSapratipakSavyavasthAnaM bhavati | ka: punareSAM samAsArtha: ? samAsena dazabhirebhirdharmairAzayazuddhi: prayogazuddhizca paridIpitA | tatra tribhi: pUrvakairAzayazuddhi:, avaziSTai: prayogazuddhirveditavyA || bodhimabhizraddadhan bodhisattva: sattvAn du:khitAn karuNAyate, karuNAyamAno mayaite paritrAtavyA iti maitrAya(n) tathA maitracittasya sarvaparityAgI bhavati, eSa bhogajIvita- nirapekSa: | nirapekSasyaiSAmarthe prayujyamAno (na ?) parikhidyate | aparikhinnazca zAstrajJo bhavati | zAstrajJazca yathA loke pravartitavyamanena tathA jAnAti | evaM lokajJo bhavati | svayaM ca klezasamudAcAreNa jehrIyate vyapatrapate | hrImAnapatrApI ca klezavazago dhRtibalAdhAnaprApto bhavati | dhRtibalAdhAnaprAptazca samyakprayogAdaparihIyamANa: kuzalairdharmaurvivardhamAna: pratipatti- pUjayA lAbhasatkArapUjayA ca tathAgatapUjopasthAnaM karoti | ityayameSAM dazAnAM dharmANAmanu- samudAgamo veditavya: | ebhizca dazabhirdharmai: sarvabhUmivizodhanA bhavati || AdhAre yogasthAne tRtIyaM bhUmipaTalam || @143 caturthaM pariziSTam | zlokasUcI | (1)gardyavibhAgagAthAsUcI | adhiSThitAste sugatai: 19 anubhAvAtsugatAnAM 18 antarIkSa iva citraraGgaNA 10 asamasamAkAzasamai: 17 etAdRzo gocara durdRzo’sya 30 kimarthaM zuddhasaMkalpa 1 jJAnapraveza: sa hi tAdRzo’sya 31 taccintayA cittapathaizca varjitaM 27 tatsAdhu vimalabuddhe 16 tasya me bhavati buddhirIdRzI 11 tasya zrutvA mahAprajJo 6 tRSita iva zItamudakaM 15 daza bhUmIrvirajasa: 20 duSkaraM paramametadadbhutaM 7 nirIkSamANA anyonyaM 5 parSaddhi viprasanneyaM 4 pradezamAtraM tu tato’bhidhAsye 29 pravaravaravimalabuddhe 12 bhUmijJAnapathaM zreSTham 23 yathAntarIkSe zakune: padaM budhai: 28 ye tu vimatisaktA: 22 vajropamaM hRdayaM syApayitvA 9 vinizcitA ime sarve 2 zamaniyamanibhRtasumanA: 14 zAntaM prazAntaM sugatapraveditaM 26 zrotukAmA ime sarve 3 sagauravA: santa: sajjA bhavanto 32 sAgarajale nimagnA: 21 suduSkaraM tadvacasApi vaktuM 33 sUkSmadurdRzavikalpavarjita: 8 sUkSmaM durAjJeyapadaM maharSiNAM 24 smRtidhRtivizuddhabuddhe 13 svabhAvazUnyaM prazamAdvayakSayaM 25 (2)padyavibhAgagAthAsUcuI | akuzalaviratAnAM zuddhazIlAvatAnAM 10.22 atikrAnta zrAvakacariM tatha pratyayAnAM 7.28 atra naramarudgaNapUjanArhA 4.21 atra sthitA guNadharA: kuzalopapetA: 2.7 atra sthitA guNadharA nRpatI bhavanti 1.21 atra sthitA guNadharA bahubuddhakoThya: 3.21 atra sthitA guNadharA mahabrahmaloke 9.34 atra sthitA guNadharAstridazAdhipatya 3.22 atra sthitA guNazatopacitA maharSi 2.16 atra sthitA jinasutA nRpacakravartI 2.17 atra sthitA jinasutA viriyArabhante 3.23 atra sthitA tuSita Izvara te kRtAvI 5.30 atra sthitA naramaruttama dharmarAjA 9.32 atra sthitA naravararSabha bodhisattvA 4.19 atra sthitA na vidunAM guNamAzayaM ca 4.20 atra sthitA na vidunAM varaprajJa AbhA 7.31 atra sthitA vidu prabhAkaribhUmideze 3.8 atra sthitA vividhaklezamatikramanti 7.26 atha vividharucirameghAn 7.1 athAbravIdvajragarbhaM 5.10 adhveSu pUrvaM tamacetanasaM%skRtasya 6.20 anugatakuzalAnAM kSAntisauratyabhAjAM 10.23 anuttArAsau naranAyakAnAM 11.10 anutpAdakSAnti virajA varaprajJa zreSThA 7.21 anuloma mohaprabhavaM ca prabhAvatazca 6.22 apsarA bahava prINitendriyA: 10.4 abhyutthitA Asanebhya 2.2 amaravadhusahasrANyantarIkSe sthitAni 6.4 avasRjya zreSTha pravaraM ima buddhajJAnaM 2.15 avitRptu puNyupacaye tatha jJAnazreSThaM 5.24 AkAGkSamANa dRDavIryabalAbhyupetA 7.32 AkAGkSamANa vijahitva ca rAjabhogAn 2.18 AkAGkSamANa vRSabhA vijahitva rAjyaM 1.22 AkAGkSamANu sugAtmaja vIryaprAptA 6.31 AdAvajAta anutpAda alakSaNaM ca 8.15 Adau ca kRtva manujAnupapattimiSTAM 2.10 AbhAsaprApta imi dharma vicArayanti 7.17 @144 AbhAsarucirA muktA: 9.2 AlambanAttu prathamA guNapAripUrI 7.22 iti gaNitaguNAMzA bodhicaryAzcarantu 10.30 iti matvA bhavadbhizca 10.69 ityeSA tRtIyA bhUmi: 3.24 ityeSA dvitIyA bhUmi: 2.20 ityeSA navamI bhUmi: 9.36 ityeSA paJcamI bhUmi: 5.32 ityeSA prathamA bhUmi: 1.24 indriya yA mRdukamadhyaudAratazca 9.20 ima bhUmidezupagatA vidu bodhisattvA 8.32 imAM bhUmiM prabhASatA 9.1 imi sarve jinasutA khilamalavigatA 9.7 iha durjayAmupagatA varaprajJacArI 5.28 iha bhUmidezupagatA marutAdhipAste 6.30 iha pUji kRtva khalamArgagatA 5.7 iha saptamImupagatA: sakalaM guNAni 7.23 IdRzaM vacamAhAtmyaM 8.11 IdRzA rutasahasrA bhaNitvA 6.9 IdRzAn rutasahasrAn 10.14 ucchedu no bhavati pratyayatAmavidyA 6.18 udvigna sarva vibhave anapekSacittA 3.10 upapatti paDgati vibhaktipravezatazca 9.23 ekasmi citta upapadyati bhUmilAbho 1.6 ekasya dharmapada artha sumerumUrdhnA 3.18 ekakSaNena dazakSetrazata:sahasrA 8.3 ekakSetra sugato niSaNNaka: 10.5 ekakSetri acalita sarvakSetravirajA 9.9 ekaromu sugatasya razmayo 10.6 ekasya yazcaiva tathAgatasya 11.4 etacchrutvA parijJAya 10.71 etatpuNyavipAkaizca 10.44,48,52,64 etatpuNyAnubhAvaizca 10.56,68 etatpuNyAnusAraizca 10.60 etAdRzA rutasahasrAn bhaNitva rucirAn 9.13 etAni prApta vRSabhI varajJAnabhUmiM 8.22 etAMzca naikapraNidhInabhinirharitvA 1.14 eva zrutva caraNamanuttabhaM 10.1 eva zrutva caraNaM viduna zreSThaM 8.1 evaM ca dhAraNivizuddhi samAdhiprAptA 9.28 evaM ca satya parimArgati sUkSmabuddhi: 5.18 evaM tamapratisamA naradevapUjyA 8.21 evaM pratItyasamutpAda samotaranti 6.24 evaM viditva punarArabhate’pramatto 5.23 evaM viditva satataM vidu apramattA 2.11 evaMvidhA gaNanayA bhuyu anya nekA 2.19 evaM vimokSamukha bhAvayi te mahAtmA 6.26 evaM zodhita caturSu jinacarIpu 5.11 evaM zruNitva caraNaM vipulaM 4.1 evaM zruNitva caribhUmimuttamAM 3.1 evaM visaraNagata: sthita atra bhUmyAM 9.25 eSanti zAstra vividhAnna ca khedameti 1.18 evaM sunirhRtasumArdavasrigdhacittA: 1.16 evaM sthitAnamanucinta vikalpa nAsti 8.17 eSAbhiyukta vidunA divarAtri nityaM 1.19 kAryaM avidya dvaya kurvati mohabhAve 6.17 kiM kAraNaM tatha hi dharmavaraM 4.4 kiMcApi zAnta tava sarvakilezajAlA 8.19 kIdRzA manasaMkalpA 2.5 kuzalazatasahasraM saMciyA kalpakoTavA 10.18 keci buddhavaralakSaNaM vidu: 10.7 klezAdvayena bugapatpunarbhAsi tryadhvaM 5.21 klezAnanAdina prayogasahAyatAzca 9.19 klezAvRtAzca avilokanachandahInA: 3.12 klezormibhirhriyata aodhacaturnimagnA: 2.14 kSetrazatamAkramante 7.8 kSetrApramANaparyApanna ekArajAgre 9.35 kSetrAMzca naikavidhadharmatha kalpasaMkhyAn 7.18 gaganopaMma: paramazuddhu jino 5.8 gambhIrajJAna paramArthapadAnusArI 7.13 gambhIra durdRzA sUkSma 6.32 gambhIryatAmupagatA bhuvu Arabhanti 7.29 gItaruta manojJA vAdyatUryAbhinAhA 5.3 gurugauravepUpagata: pratipattikAmo 4.17 catuRddhipAdacaraNA: smRtizuddhagrIvA: 5.14 caturthI itiyaM bhUmi: 4.23 caraNamatha zruNitvA bhUmizreSThAM vidUnAM 5.1 caraNavara zruNitvA bhUmizreSThaM vidUnAM 6.1 @145 cittasya no viSayajJAnapravezaniSThAM 1.15 cittaM yathA anuzaMyA na ca dravyabhUtA 9.22 jJAnAbhilASa anapekSna jagArthacArI 3.13 jJAne vibhAvitamanA vidu sarvakAyAn 8.25 tato’psara:sahasrANi 9.5 tatrastha: pAlayan sattvAn 10.33,36,39,42 46, 50,54,58,62,66 tatropAye svayaM sthitvA 10.55 tathA bodhiM zivAM prApya 10.70 taMda pravaramatulamAbhA 7.3 tasyAtra bhUmi rucirAya pratiSThitasya 4.18 tIkSNAnulomasthitajJAna balopapetA: 6.13 tuSitAyatanaprApta nAyako 10.8 tUrya madhura ghoSayukta 7.5 te atra bhUmyanugatA jinakozadhArI 9.16 te apramANabalabuddhi vicArayanta: 9.14 te evakSAntisamanvAgata niSprapaJcA 8.16 te evajJAnanugatA varasUkSmabuddhI 9.18 te evadharmaniratA guNa arthayuktA 1.12 te cittamAtra ti traidhAtukamotaranti 6.16 te chambhitatvavigatA: kRpamaitrayuktA: 1.9 te dharmabhANaka gatI anuprApta sthAnaM 9.26 te dhAraNimukhi samAdhisamAhitAgrA 9.15 te’nekabuddhaniyutAn paryupAsayante 9.33 te paJcamImupagatA varabhUmi zreSThAM 5.15 te puNyajJAnupagatA: kRpamaitrayuktA 8.14 te buddhajJAnanirupadravamIkSamANA 3.11 te bhUmya saptasu vizodhitaprajJupAyA: 8.13 tebhyazca tUryanAdebhya: 9.6 te mArdavArjavamRdUkarmaNIyacittA: 2.6 te rogabhUtasahazokaparadevanaM ca 3.9 te vAsanAgatikileza ca karma cittA 9.24 te vIryamuttari samArabhiapramattA: 5.31 te zukladharmupacitA: kuzalopapetA: 1.1 te zuddhaAzaya guNAkara tIkSNacittA: 3.7 teSArthi tyAgaM vividhaM punarArabhante 1.17 tribhuvanazivasAdhyopAvavijJAnadhIrA: 10.27 tribhuvanahitakAmA bodhisaMbhArapUrye 10.28 trisahasri sarvaparamANurajo taranti 8.24 traidhAtukena adhivAsa vivekaprAptA: 7.15 tryadhvaikavIkSaNavibuddhananirvikalpA: 1.3 darzenti kAya vividhAn 7.7 daza pAramitA: pUrya 10.31 dazabalaguNakAmA bodhicaryAnuraktA 10.29 dazamI saMkramantAnAM 10.16 dAnacari carante sarva hitvA nimittaM 6.7 dAnazIlacaraNaM maharSiNAM 3.5 duratikramA dUraMgamA bahusthAnakarmA 7.24 durjJeyA sarvalokena 7.33 du:khAni yAni niraye tatha tiryayonau 2.9 devarAja dazavarti proNito 10.3 dharmaM ca zrutva puna yonipu cintayAti 3.20 dharmA vivikta apratigraha nirvikalpA 6.12 dhAtUpraveza jaga bhAvitaklezadRSTI 9.21 dhyAnanayapraviSTA jIrNaklezA vizuddhA: 6.8 narapuri marupuri bhujagapativiSaye 9.8 niyatAMzca dharmaniyatAM pravicArayanti 9.17 niSkramanta jagahetu nAyako 10.9 paJcA bhayA apagatA: sahabhUmilAbho 1.8 parabhogabhidyavigatA vidu maitracittA 2.8 paramArthasatyamapi saMvRtilakSaNaM ca 5.17 parikarmitA tRtIyabhUmiprabhaMkarAya 4.7 paripAkasattvaparizodhanabuddhakSetraM 1.13 paripAcanAya jagato vidu zilpasthAnAn 5.25 paripAcayanti sattvAn 7.9 paripUrNamArgacaraNA vidu paJcamAyAM 6.11 pariSadviprasanneyaM 7.12 parSaddhi viprasannA tu 2.4 pApakSayAtkuzaladharmavivardhitA ca 4.11 puSpamAlyarucirA dhvajapatAkA 8.2 pUrNA sahasra daza zUnyataye samAdhI 6.27 pUrvAdhiSThAnasugatA puna codayanti 8.18 pUrvApare vidu nirIkSitu saMskRtasya 5.20 pracalitazubhakAryA dhIravIryotsahA ye 10.24 prajJAdhipatya kRpapUrvamupAyayuktaM 1.4 prajJA zrutAttu iti cintayi bodhisattvo 3.14 pratyekabuddhAya tu yazca pUjAM 11.2 prabhAM sa prApnoti zubhAmanantAM 11.9 pramuditasumatInAM dAnadharmAratAnAM 10.21 @146 prayyAharanti madhuraM 7.4 prazAnta parSadaM jJAtvA 8.12 prasannaM parSadaM jJAtvA 10.15 prahlAdayanti jagadAzaya candraAbhA 6.29 pretatiryanarakA manuja devA: 8.7 buddhA bhaveyuryadi sarvasattvA 11.5 bodhicittaM yadAsAdya 10.32 bodhisattvanayutA acintiyA 10.2 bodhisattvasahasrANi 9.3 bhAventi tAn janayatAM samavekSya buddhiM 4.12 bhUtatattva vitathAmananyathA 3.3 bhUmIcalaM ca grahajyotiSacandrasUryau 5.27 bhUya: prabhASa naradevahitA 4.5 bhUyu bhUyu naradevapUjitAM 3.4 bhUyo upAyabalaprajJavarAbhyupetA 7.30 bhUyottariM guNinu vIrya samArabhante 9.30 maNimuktiratranilayAn priyabAndhavAMzca 3.15 manojJaghoSamadhuraM suravandU 8.3 marukanyA devasaMghAzca 7.11 maruta zatasahasrA harSitA antarIkSe 6.2 marupati vazavartI sarvadevAgaNena 6.3 marupati vazavartI sArdha devAgaNena 5.2 mahaandhakAratamasAvRta mohachannA: 2.13 mahezvarA devaputrA 9.4 mAyakAra yatha vidyazikSito 10.10 mAyA yathA mAyakAro darzeti jagahite 9.12 mohasya pratyayatu saMbhavate vibandhA 6.21 mohaM tu AyatanasaMskRtadu:kha teSAM 6.19 yatra sattva hInacitta dIna mAnaniratA 9.10 yathaAzayaM jagata kAyavibhaktitaM ca 8.27 yatha sArthavAha mahasArthahitAya yukto 1.20 yatha svabhAvu sugatAna gocarA 10.12 yathAvAdinastathakriyA: sthitasatyavAkyA: 1.11 yada aSTamImupagatA: puna: jJAnabhUmiM 7.25 yadi kazcidenamupagamya vadeyya evaM 3.17 yazcaiva saddharmavilopakAle 11.6 yasyepsitaM pUjayituM jinendrAn 11.7 yA eva bhAvana sa zUnyata paNDitAnAM 6.25 yAva jina triyadhvA pUjanArthAya pUjaM 10.20 yAvatakA jagadiha pravizanti sattvA: 9.31 yAvattareNa pravararSiNa jJAnalAbha 3.19 ye cAbalA jinasutAna daza akSobhyA 8.30 ye tu jJAna sugatAna arthike 10.13 ye tusattva hitamaitramAnasA 9.11 ye te jJAnanicitA varamArga prAptA 7.19 ye laukikA vividhazilpakriyAprayogA 7.27 yai: punaranubaddhA: sarvadharmeva teSAM 6.6 ratnAmayA grahavimAna vahanti vAtA 5.29 rAgarajadoSamohai: 7.10 rAjA hyayaM sarvasubhASitAnAM 11.8 lokapravRtti kriyakarma bhavopapattiM 4.9 varakAvyanATakamatiM vividhapraharSAn 5.26 vazavarti devapatirAttamanA: 4.3 vazitA dazo vimalajJAnavicAraprAptA 8.29 vAlakoTi sugatA: zatasahasrA 8.5 vicinanti pratyayakRtiM paramArthazUnyAM 6.14 vimalasvasamacittA jJAnavijJAnavijJA 10.26 vimukticandra abravIt 6.10 vimukticandra uvAca 3.6 vimukticandra: punarvIro 4.6 vIryopapeta zatakoTi nararSabhANAM 4.22 vaizAradaM api ca dharma ahArya zAstu: 4.13 vyohArate trisahasramahalokadhAtuM 9.29 vratatapatapitAnAM kSAntipAraMgatAnAM 10-19 zamadamaniratAnAM zAntadAntAzayAnAM 19.17 zira hastapAda nayana svakamAtmamAMsaM 3.16 zUnya prakRtizAntA sarvadharmAnimittA: 6.5 zUnya zAnta gatadharmalakSaNA 10.11 zUnyAnimittapraNidhIkRpamaitrayuktA 7.14 zodhenti kSetra khasamAzaya nirvikalpA 7.16 zodhyanti sattvazata dharmamukhAn vizanti 1.23 zrutadharmacittakuzalA aniketacittA: 1.10 zrutvaitaduttamaM sthAnaM 2.1 satkAyadRSTivigatAzca dviSaSTi dRSTI 4.14 satyepu’jJAnu paramArthatu sA avidyA 6.15 sattvakAyi sugatA vividhakSetrA 8.9 sattvA dRSTA ye mayA buddhadRSTayA 11.1 @147 sattvAn bodhau pratiSThApya 10.40 sattvAMzca kSetratathakarmavipAkakAyAn 8.28 sada eSa dharmata sthitA tathatAvikalpA 8.20 samyak kSAntivrataM dhRtvA 10.38 samyag jJAnaM samAsAdya 10.65 samyag dhyAnaM samAdhAya 10.45 samyakprajJAM samAdhAya 10.49 samyagbalasamutsAhai: 10,61 samyagvIryaM samAdhAya 10.41 samyakzIlaM samAdhAya 10.35 sarvakSetraviSaye dhutarajasAM 8.8 sarvajJabuddhabalazodhanavIryasthAnA: 1.2 sarvAn bodhau pratiSThApya 10.34,37 sarvi darzi vRSabhI dvipAdazreSTho 8.4 sarve’pi pratyekajinA yadi syu: 11.3 sarveSu mArgakuzalasya ya eSa dAnaM 7.20 sa supAyavidhAnena 10.53 sahajAticittaratanaM sugatAtmajAnAM 1.5 sahaprAptu arciSmati bhUmi mahAnubhAva: 4.8 saMkampitA lavaNatoyadharA 4.2 saMkSepa eSa nirdiSTo 8.34 saMghI bhavAGgatu tathApi ca karmasthAnaM 6.23 saMbhArapuNyupacayA tatha jJAnazreSThaM 5.16 saMrambhahiMsavigatazca akrodhanazca 1.7 sAdhu varatIkSNacittA 7.2 sAdhu sAdhu girisArasAkayA 3.2 sAdhu sAdhu mahAprAjJa 2.3 sAbhogacittavigatA: sthitajJAnakarma 8.23 sucireNa Azayu prapUrNa mune: 5.4 sucireNa saMgamu mahAmuninA 5.6 sucireNa sAgarajalA: kSubhitA: 5.5 supraNidhau svayaM sthitvA 10.59 supraNihitacittena 10.57 sumanI sucaraNazreSTa: 7.6 susamavahitacittA dhvastamohAndhakArA 10.25 sustrigdhacitta bhavatI vidu apramatto 4.16 sUkSmasaMjJa bhavati vipulakSetre 8.10 sUryaM zAziM ca vahri mAruta antarIkSe 8.26 so eva satyaabhinirhRta tattvabuddhi: 5.19 so eSu dharmu samupetu hitAnukampI 4.10 so yAnimAni sugatena vivarNitAni 4.15 skandhAlayA uragadhAtu kudRSTizalyA: 5.22 smRti cApa indriya iSu anivartitAzca 5.12 svayaM jJAne pratiSThitvA 10.67 svayaM dhyAnavrate sthitvA 10.47 svayaM prajJAvrate sthitvA 10.51 svayaM bale pratiSThitvA 10.63 svayaM vIryavrate sthitvA 10.43 hanto vihRSTipatitA imi bAlabuddhI 2.12 hitArthajJAnakuzalAstatha dharmatAyAM 9.27 hRyapatrApyavasravidunAM zucizIlagandho 5.13 sAdhu varatIkSNacittA 7.2 sAdhu sAdhu girisArasAkayA 3.2 sAdhu sAdhu mahAprAjJa 2.3 sAbhogacittavigatA: sthitajJAnakarma 8.23 sucireNa Azayu prapUrNa mune: 5.4 sucireNa saMgamu mahAmuninA 5.6 sucireNa sAgarajalA: kSubhitA: 5.5 supraNidhau svayaM sthitvA 10.59 supraNihitacittena 10.57 sumanI sucaraNazreSTa: 7.6 susamavahitacittA dhvastamohAndhakArA 10.25 sustrigdhacitta bhavatI vidu apramatto 4.16 sUkSmasaMjJa bhavati vipulakSetre 8.10 sUryaM zaziM ca vahni mAruta antarIkSe 8.26 so eva satyaabhinirhRta tattvabuddhi: 5.19 so eSu dharmu samupetu hitAnukampI 4.10 so yAnimAni sugatena vivarNitAni 4.15 skandhAlayA uragadhAtu kudRStizalyA: 5.22 smRti cApa indriya iSu anivartitAzca 5.12 svayaM jJAne pratiSThitvA 10.37 svayaM dhyAnavrate sthitvA 10.47 svayaM prajJAvrate sthitvA 10.51 svayaM bale pratiSThitvA 10.63 svayaM vIryavrate sthitvA 10.43 hanto vihRSTipatitA imi bAlabuddhI 2.12 hitArthajJAnakuzalAstastatha dharmatAyAM 9.27 iyapatrApyavastravidunAM zucizIlagandho 5.13